7 lao động sẽ không được hưởng chế độ bảo hiểm TNLĐ, BNN

Vụ hơn 60 công nhân bị mắc BNN của Công ty TNHH Châu Tiến (gọi tắt là Công ty Châu Tiến) vẫn chưa lắng xuống. Thiệt thòi nhất vẫn thuộc về người lao động (NLĐ) khi họ không được doanh nghiệp tuân thủ pháp luật về an toàn, vệ sinh lao động (ATVLĐ) và tham gia bảo hiểm xã hội.

Tháng 12/2023, Đoàn công tác của Tổng LĐLĐ Việt Nam đã tiến hành khảo sát khu vực sản xuất, tìm hiểu về quy trình công nghệ, hệ thống thiết bị và nguyên vật liệu, hoá chất đã được sử dụng tại Công ty Châu Tiến.

Qua báo cáo của Công ty, LĐLĐ tỉnh Nghệ An, Công đoàn Khu kinh tế Đông Nam và các tài liệu có liên quan, gồm: Biên bản điều tra BNN của tỉnh Nghệ An theo Quyết định số 1168/QĐ – SYT ngày 24/11/2023; Biên bản hội chẩn của Viện sức khoẻ Nghề nghiệp và Môi trường ngày 16/11/2023; Thông báo kết quả khám bệnh tại Công văn số 1287/KSBT-BNN ngày 29/11/2023 của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Nghệ An, Đoàn công tác xác định:

Đoàn công tác của Viện Khoa học ATVSLĐ và LĐLĐ tỉnh Nghệ An thăm hỏi công nhân Công ty Châu Tiến bị bệnh bụi phổi. Ảnh: Quang Đại

Giám đốc Công ty TNHH Châu Tiến mua lại cơ sở sản xuất hiện tại vào năm 2013 (trước đó, từ năm 2005 là cơ sở chế biến bột đá siêu mịn CaCO3). Năm 2017, Công ty chính thức vận hành dây chuyền công nghệ sản xuất sản phẩm bột đá và đá silic.

Nguyên liệu đầu vào là đá cuội, có thành phần trên 99% silic. Sản phẩm của công ty có 2 dòng: Bột đá silic trắng (5 giải kích thước 0,1 mm đến 5 mm) để làm nguyên liệu cho các nhà máy ép đá (mable), đá lót sàn nồi nấu thép của các nhà máy luyện thép, ngoài ra còn thu bụi đá trong quá trình nghiền để cung cấp trộn vào nguyên liệu luyện thép.

Quy trình công nghệ của hoạt động chế biến đá, bao gồm: Nghiền thô, xay đá, ngâm rửa sấy, phân tách hạt và nghiền tinh, đóng bao. Trong đó, từ khâu nghiền thô đã phát sinh và phát tán bụi đá có hàm lượng silic cao, đặc biệt tại khu vực nghiền tinh, bụi đá được ghi nhận bằng mắt thường đã rất đậm đặc; tại khu vực ngâm, rửa và sấy có dùng dung môi có hóa chất tẩy trắng để làm sạch, làm bóng nguyên liệu. Trung bình, có từ 20 đến 25 lao động làm việc mỗi ngày.

Công ty Châu Tiến báo cáo, dây truyền công nghệ kép kín, máy, thiết bị được nhập khẩu từ nước ngoài, nhà xưởng được xây dựng cao, rộng rãi, có các hệ thống hút bụi, lọc bụi và NLĐ được trang một số loại phương tiện bảo vệ cá nhân.

Tuy nhiên, hiện trạng nhà xưởng qua khảo sát cho thấy: Thiết bị phụ trợ, các hệ thống hút lọc bụi đã cũ, hỏng, đa phần là tự chế, chắp vá. Công ty bố trí lao động tập trung trong một khu vực nhà xưởng rộng nhưng tiếp xúc trực tiếp với bụi, trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân không đầy đủ, đúng chủng loại.

Công ty không đảm bảo các điều kiện, nguyên tắc cơ bản của phòng chống bụi trong sản xuất, từ hệ thống công nghệ, đến tổ chức lao động (không bố trí những đối tượng lao động không cần phải tiếp xúc trực tiếp sang khu vực không có bụi, hoặc có vách ngăn giữa khu vực làm việc cho các khâu chuẩn bị, phụ trợ với khu vực trực tiếp vận hành tiếp xúc trực tiếp với bụi) và trang bị phương tiện bảo vệ cá nhân không đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng (khẩu trang lọc bụi, bán mặt nạ lọc bụi...).

Từ năm 2017 đến nay, Công ty đã tuyển dụng tổng số 137 lao động. NLĐ có thời gian làm việc nhiều nhất là 7 năm 10 tháng, một số người có thời gian làm việc gần 5 tháng.

Sau khi có 03 trường hợp lao động từng làm việc tại Công ty Châu Tiến tử vong và đã được Bệnh viện phổi Trung ương chẩn đoán mắc bệnh Bụi phổi silic, từ tháng 10 đến tháng 11/2023, Sở Y tế Nghệ An (dưới sự hỗ trợ của Bộ Y tế đã tổ chức 2 đợt khám phát hiện BNN cho 101 NLĐ từng làm việc tại Công ty.

Kết quả cho thấy, 62 lao động đã và đang làm việc tại Công ty TNHH Châu Tiến mắc bệnh Bụi phổi silic nghề nghiệp. Trong đó có 05 người chết liên quan bệnh Bụi phổi silic, 01 trường hợp chưa xác định nguyên nhân cụ thể, 19 người lao động bị mắc bệnh bụi phổi silic nặng, 25 người mức độ mắc bệnh trung bình và 13 người mức độ tổn thương trên phổi cần theo dõi.

Trong đợt khám thứ 3, 20 trường hợp đang chờ kết quả. Đáng nói là các trường hợp mắc BNN đều là lao động trực tiếp. Đoàn công tác dự báo, quá trình tiếp tục được rà soát, khám phát hiện BNN khả năng sẽ cho kết quả có thêm người mắc.

Các trường hợp mắc bệnh bụi phổi mức độ nặng có nguy cơ suy giảm sức khỏe nhanh, khả năng tử vong cao. Các trường hợp trung bình cũng có nguy cơ tăng nặng nếu không được điều dưỡng, phục hồi chức năng đầy đủ.

Đoàn công tác cho biết, qua khảo sát cho thấy, việc chấp hành pháp luật về phòng chống quản lý BNN và theo dõi, chăm sóc sức khỏe NLĐ của Công ty Châu Tiến tồn tại rất nhiều vi phạm.

Trong hàng chục năm trời (từ năm 2013 đến trước năm 2023), Công ty TNHH Châu Tiến không tổ chức quan trắc môi trường lao động, đánh giá các yếu tố nguy hiểm, có hại đối với sức khoẻ người lao động.

Phải đến tháng 03/2023, Công ty mới ký hợp đồng với Công ty TNHH TCS- Kỹ thuật môi trường thực hiện quan trắc môi trường lao động. Kết quả tại thời điểm đo cho thấ: 43 mẫu không đạt tiêu chuẩn (gồm 25 mẫu nhiệt độ, 03 mẫu ánh sáng, 15 mẫu tiếng ồn).

Hồ sơ quản lý sức khoẻ NLĐ cũng được lập “vội vàng” vào năm 2023 nhưng không ghi chép đầy đủ ngày, tháng lập.

Tình hình sức khỏe của NLĐ chỉ được cập nhật từ tháng 02/2023, trước đó không có. Một số vi phạm khác của Công ty như: không tổ chức khám sức khỏe trước khi bố trí việc làm cho NLĐ; không có hồ sơ quản lý BNN; từ trước năm 2023 Công ty không tổ chức khám sức khỏe định kỳ và khám phát hiện BNN.

Phải đến năm 2023, Công ty mới tổ chức khám sức khỏe định kỳ và BNN 02 lần (sau khi có các trường hợp lao động từng làm việc cho công ty tử vong tại bệnh viện và được xác định mắc BNN).

TS. Nguyễn Anh Thơ - Trưởng Đoàn khảo sát của Tổng LĐLĐ Việt Nam cho biết, ngày 30/1/2023, Công ty có hợp đồng khám sức khỏe định kỳ cho NLĐ tại Phòng khám cổ phần Tổng hợp Hà An. Thời gian khám là tháng 2/2023.

Tuy nhiên, trong hợp đồng có nội dung khám BNN (bao gồm các bệnh Viêm phế quản mạn tính nghề nghiệp, bệnh điếc nghề nghiệp do tiếng ồn) nhưng trong phần lại kết quả không có kết quả khám BNN. Chưa kể, Phòng khám đa khoa Tân Thanh cơ sở Nam Đàn (thuộc Công ty CP Tổng hợp Hà An) là đơn vị không đủ điều kiện để khám BNN).

Tiếp tục ngày 25/9/2023, Công ty tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho 32 NLĐ tại Bệnh viện Đa khoa Cửa Đông, phân loại sức khỏe loại I.

Đáng nói là, những NLĐ không mắc BNN của Công ty chủ yếu thuộc khối lao động gián tiếp.

Về vấn đề giải quyết các chế độ, chính sách cho NLĐ đã phát hiện bị BNN, đại diện Công đoàn Khu kinh tế Đông Nam cho biết, có nhiều vấn đề tồn tại làm ảnh hưởng đến quyền lợi của NLĐ.

Cụ thể: Tất cả các trường hợp bị mắc BNN đến nay chưa được giải quyết các chế độ bồi thường (từ phía chủ sử dụng lao động), trợ cấp (từ bảo hiểm xã hội) cho người bị BNN suy giảm khả năng lao động theo quy định của Luật ATVSLĐ.

Một số NLĐ đã từng làm việc tại Công ty TNHH Châu Tiến chưa được tham gia Bảo hiểm xã hội theo quy định của Luật BHXH (theo Báo cáo số 60/BC- ĐKT, ngày 03/08/2023 báo cáo kết quả kiểm tra tại Công ty TNHH Châu Tiến của Đoàn kiểm tra tại Quyết định số 1302/QĐ- UBND của UBND tỉnh Nghệ An ngày 12/05/2023).

Đặc biệt có 07 lao động bị BNN nhưng sẽ không được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm TNLĐ, BNN do đã có Quyết định thực hiện hưởng chế độ hưởng bảo hiểm xã hội 01 lần.

Trong số 07 lao động này có 1 người (đã chết); 3 người (mức độ nặng); 02 người (mức độ trung bình); 1 người (mắc bệnh cần theo dõi). Hoàn cảnh của 07 NLĐ này đều rất khó khăn.

“Đây là một điều rất đáng tiếc cho NLĐ. Do nhận thức pháp luật chưa đầy đủ, rút bảo hiểm xã hội một lần dẫn đến 07 NLĐ nêu trên và người thân gia đình không được hưởng chính sách an sinh từ chế độ bảo hiểm xã hội về BNN. Trong khi hoàn cảnh gia đình còn rất nhiều khó khăn, NLĐ mắc bệnh sẽ không được hưởng chế độ bảo hiểm y tế trong thời gian tới khi đi khám, chữa bệnh và điều trị BNN. Chính vì thế những lao động này cần tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp, các ngành” - TS. Nguyễn Anh Thơ cho biết.

Cũng theo xác nhận của các thân nhân NLĐ tử vong do mắc BNN cũng như bản thân NLĐ mắc bệnh nặng của Công ty, hiện nay, Công ty đã tiến hành đề nghị gia đình cung cấp hồ sơ bệnh án để làm thủ tục giải quyết chế độ BNN. Tuy nhiên, quá trình này diễn ra đã hơn 2 tháng, còn hoàn cảnh của NLĐ đã rất khó khăn. Họ rất mong chờ được giải quyết chế độ để đảm bảo quyền lợi, duy trì sự sống.

Trước khó khăn của NLĐ, tháng 12/2023, Đoàn công tác của Tổng LĐLĐ Việt Nam do đồng chí Nguyễn Anh Thơ - Viện trưởng Viện Khoa học ATVSLĐ làm Trưởng đoàn cùng lãnh đạo LĐLĐ tỉnh Nghệ An đã đến thăm hỏi, trao hỗ trợ của Quỹ tấm lòng vàng cho thân nhân ông Trần Ngọc Hoa (xã Nghi Hưng, huyện Nghi Lộc, đã tử vong) và ông Dương Văn Chính (xã Nghi Đồng, huyện Nghi Lộc, mắc bệnh Bụi phổi Silic nặng).

LĐLĐ Tỉnh Nghệ An đã trao hỗ trợ của Quỹ tấm lòng vàng cho 04 trường hợp tử vong và 03 trường hợp bị mắc bệnh nặng đang phải điều trị.

Tổng giá trị quà tặng là 70 triệu đồng (gồm 5 trường hợp tử vong 10 triệu/người và 04 trường hợp điều trị 5 triệu/người).

Ngày 14/1, Đoàn công tác của Viện Khoa học và ATVSLĐ tiếp tục thăm hỏi thân nhân, NLĐ Công ty Châu Tiến tử vong, nhập viện vì bụi phổi.

Viện Khoa học ATVLSĐ đã trao số tiền và quà bằng hiện vật trị giá 40 triệu đồng cho 24 lao động của Công ty Châu Tiến bị bệnh bụi phổi và thân nhân các lao động đã tử vong.

Công ty CP Kiểm định kỹ thuật, an toàn và tư vấn xây dựng (Bộ Xây dựng) hỗ trợ 6 triệu đồng; Công ty CP Kiểm định và huấn luyện TP Hồ Chí Minh hỗ trợ 5 triệu đồng cho các lao động và thân nhân.

"Đây là sự hỗ trợ mang tính động viên, chia sẻ với NLĐ và thân nhân. Về cơ bản vẫn phải giải quyết đầy đủ chế độ cho NLĐ theo đúng quy định. Đây đều là các hoàn cảnh cần chi phí điều trị lớn. Với những trường hợp khó khăn như vậy cần sự chung tay và xác định trách nhiệm để kịp thời bồi thường, trợ cấp" - TS. Nguyễn Anh Thơ cho biết.

Bài: HÀ VY

Video: NAM NGUYÊN

Đồ họa: HÀ VY