Đề nghị Chính phủ cho 7 NLĐ Công ty Châu Tiến rút lại quyết định hưởng BHXH 1 lần

Trước khó khăn của 7 lao động bị bệnh nghề nghiệp (BNN) của Công ty TNHH Châu Tiến (gọi tắt là Công ty Châu Tiến) do không được giải quyết hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động (TNLĐ), BNN, Đoàn công tác của Tổng LĐLĐ Việt Nam về nắm bắt thông tin, thăm hỏi công nhân lao động bị bệnh nghề nghiệp (BNN) tại đây đã kiến nghị nhiều nội dung nhằm bù đắp thiệt thòi cho họ.

Cụ thể, sau khi có thông tin về vụ việc 6 công nhân tử vong, 62 người mắc Bệnh Bụi phổi silic đều làm việc tại doanh nghiệp này, Đoàn công tác của Tổng LĐLĐ Việt Nam đã nắm bắt tình hình và cho kết quả: Doanh nghiệp này có nhiều vi phạm trong quản lý, tổ chức thực hiện công tác ATVSLĐ theo quy định của pháp luật.

Những vi phạm được chỉ ra như:

Công ty không chấp hành việc thông tin đầy đủ về điều kiện lao động, quyền lợi của người lao động (NLĐ) trong hợp đồng lao động và quá trình sử dụng lao động.

Nhiều NLĐ được tuyển dụng không được tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc, trong đó có bảo hiểm TNLĐ, BNN.

Công ty không thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng, chống BNN; không trang bị đầy đủ, đúng chủng loại phương tiện bảo vệ cá nhân; không tổ chức quan trắc môi trường lao động đầy đủ, không tổ chức khám phát hiện BNN và nhiều quy định khác.

Đáng nói là, những vi phạm của doanh nghiệp diễn ra trong thời gian dài có một phần trách nhiệm thực hiện chưa kịp thời việc giám sát, kiểm tra, thanh tra của các cơ quan quản lý nhà nước. Vì vậy chưa phát hiện kịp thời các vi phạm, nguy cơ mất an toàn hoặc có những phát hiện nhưng việc xử lý chưa nghiêm; thiếu cương quyết trong việc yêu cầu NLĐ thực hiện đúng, đủ quy chuẩn, tiêu chuẩn và quy trình, biện pháp kỹ thuật an toàn.

Đặc biệt là với một doanh nghiệp sản xuất trong một lĩnh vực có nguy cơ cao về TNLĐ, BNN (sản xuất, chế biến vật liệu xây dựng, chế biến đá có hàm lượng silic cao) như Công ty Châu Tiến.

Trong quá trình tổ chức triển khai các quy định pháp luật ATVSLĐ, nhất là các nội dung liên quan đến vệ sinh lao động, phòng, chống BNN, khám phát hiện BNN và BHXH, bảo hiểm TNLĐ, BNN chưa được Công ty triển khai hiệu quả.

Trong thời gian dài, hàng chục năm hoạt động, Công ty không tiến hành quan trắc môi trường lao động, khám phát hiện BNN cho NLĐ. Khi có NLĐ tử vong, mắc bệnh, Công ty mới thuê dịch vụ quan trắc môi trường lao động, khám sức khoẻ và khám phát hiện BNN nhưng năng lực hạn chế.

Các đơn vị này chưa đáp ứng yêu cầu quan trắc đầy đủ các chỉ tiêu môi trường lao động, không đủ năng lực thiết bị, chuyên gia để khám phát hiện BNN.

Quan trắc môi trường lao động chưa tuân thủ nguyên tắc đo lường và kiểm soát yếu tố có hại, thiếu quy trình, quy định chi tiết cũng dẫn tới cách triển khai quan trắc môi trường lao động thiếu nhất quán, giảm sự tin cậy của kết quả quan trắc môi trường lao động.

Dù là một doanh nghiệp có đặc thù sản xuất nguy cơ cao nhưng Công ty Châu Tiến không tham gia đầy đủ các khoá tập huấn, huấn luyện ATVSLĐ, quản lý sức khoẻ, môi trường lao động, dẫn đến việc tổ chức triển khai không đầy đủ, không tuân thủ pháp luật.

"Từ vụ việc tại Công ty Châu Tiến, Đoàn công tác nhận định, việc đầu tư nguồn lực của doanh nghiệp cho công tác ATVSLĐ, phòng ngừa TNLĐ vẫn còn hạn chế, nhất là ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Trong khi hệ thống công nghệ, thiết bị đã được nhiều doanh nghiệp nhập khẩu hàng chục năm nay, chủ yếu là nhập công nghệ, thiết bị sản xuất chính, lược bớt các công nghệ, thiết bị ATVSLĐ. Đây là vấn đề cần được đánh giá kỹ, khoa học để có những giải pháp; biện pháp tổng thể từ chính sách, quản lý đến tổ chức triển khai, thực hiện trước mắt và cả lâu dài.

Công tác thông tin, tuyên truyền về ATVSLĐ mới tác động chủ yếu đến các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất kinh doanh quy mô lớn, tập trung ở các khu công nghiệp, khu chế xuất chưa triển khai sâu rộng đến nhóm doanh nghiệp vừa nhỏ, siêu nhỏ, các làng nghề truyền thống" - TS. Nguyễn Anh Thơ, Trưởng Đoàn công tác cho biết.

Trong số các công nhân Công ty Châu Tiến đã tử vong, mắc bệnh Bụi phổi silic, theo Đoàn công tác, đáng tiếc nhất là 7 trường hợp sẽ không được giải quyết chế độ bảo hiểm TNLĐ, BNN do họ đã rút BHXH 1 lần. Họ còn không được hưởng chế độ bồi thường, trợ cấp BNN. Hoàn cảnh của những NLĐ đều rất khó khăn và họ đang phải gánh chịu nỗi đau BNN.

"Đoàn công tác đã đề xuất Tổng LĐLĐ Việt Nam đề nghị Chính phủ có chính sách cá biệt giúp 6/7 NLĐ và thân nhân của 1 NLĐ đã tử vong được hưởng đầy đủ các chính sách an sinh nhân văn của chế độ BHXH hiện hành. Đó là cho phép 6 NLĐ và thân nhân của 1 NLĐ đã tử vong được rút lại quyết định hưởng BHXH 1 lần. Đồng thời hoàn trả toàn bộ số tiền hưởng BHXH 1 lần đã nhận để thực hiện các chính sách đối với NLĐ bị BNN" - TS. Nguyễn Anh Thơ cho biết.

Bên cạnh đó, đề nghị Bộ Y tế tiếp tục chỉ đạo, hỗ trợ để khám phát hiện, điều trị, điều dưỡng phục hồi chức năng lao động cho các đối tượng mắc BNN và các đối tượng phải theo dõi mắc để kịp thời ngăn chặn diễn biến nặng của bệnh ở các trường hợp NLĐ đã được khám.

Yêu cầu Công ty Châu Tiến thực hiện đầy đủ trách nhiệm của người sử dụng lao động về việc giải quyết các chế độ, chính sách, quyền lợi của NLĐ bị mắc BNN.

Tổng LĐLĐ Việt Nam chỉ đạo Quỹ Tấm lòng vàng tiếp tục hỗ trợ các trường hợp lao động đã phát hiện mắc BNN và các trường hợp tử vong, chỉ đạo, vận động một số tổ chức Công đoàn quan tâm hỗ trợ NLĐ mắc BNN và thân nhân của Công ty Châu Tiến nói riêng và ở các doanh nghiệp, địa phương khác nói chung.

LĐLĐ tỉnh Nghệ An tiếp tục phối hợp với UBND tỉnh Nghệ An, các cơ quan chuyên môn của tỉnh Nghệ An rà soát, tổ chức khám phát hiện, điều trị, điều dưỡng, phục hồi chức năng lao động và giải quyết các quyền, lợi ích của NLĐ đã làm việc tại Công ty Châu Tiến; chủ động tổ chức và vận động các tổ chức, cá nhân hỗ trợ NLĐ bị BNN và thân nhân NLĐ.

Đoàn công tác và Viện Khoa học ATVSLĐ cũng đề nghị Tổng LĐLĐ Việt Nam kiến nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bộ Y tế, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, UBND tỉnh Nghệ An và các cơ quan, tổ chức chính sách hỗ trợ đặc biệt để bảo vệ sức khoẻ NLĐ.

Đó là, quan tâm đầu tư, tổ chức triển khai hiệu quả các quy định pháp luật về phòng, chống BNN quy định tại Luật ATVSLĐ; tổ chức thực hiện đầy đủ các nội dung tại Quyết định số 659/QĐ-TTg ngày 20/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình chăm sóc và nâng cao sức khoẻ NLĐ, phòng, chống BNN giai đoạn 2020 - 2030.

Có chương trình đánh giá hiện trạng về ATVSLĐ của các hệ thống công nghệ, máy, thiết bị, nhà xưởng, nguyên vật liệu, hoá chất đang được sử dụng trong các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất để lập cơ sở dự liệu, đánh giá được các nguy cơ, rủi ro gây TNLĐ, BNN.

Tổ chức rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về ATVSLĐ và sớm trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật ATVSLĐ trong hướng tăng cường quản lý, đầu tư cho hoạt động quan trắc môi trường lao động, khám phát hiện, điều trị, điều dưỡng, phục hồi chức năng lao động cho người bị BNN. Tăng cường đầu tư cho hoạt động phòng, chống BNN; chỉ đạo các cơ quan, tổ chức tăng cường thanh tra, kiểm tra, điều tra xử lý nghiêm các vi phạm.

Tổng LĐLĐ Việt Nam báo cáo Đoàn Chủ tịch Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam bổ sung kế hoạch tăng cường giám sát về quản lý, tổ chức thực hiện bảo đảm môi trường lao động, chăm sóc sức khoẻ NLĐ tại Bộ Y tế, các địa phương và một số ngành, lĩnh vực có nguy cơ cao BNN như khai thác, chế biến khoáng sản, sản xuất vật liệu xây dựng và chỉ đạo các cấp công đoàn giám sát việc tuân thủ pháp luật lao động, BHXH và ATVSLĐ.

Đề nghị Bộ Y tế bố trí nguồn lực, tổ chức thực hiện các nội dung thuộc trách nhiệm của Bộ Y tế quy định tại Quyết định số 659/QĐ-TTg ngày 20/5/2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình chăm sóc và nâng cao sức khoẻ NLĐ, phòng chống BNN giai đoạn 2020 - 2030; tăng cường quản lý công tác quan trắc môi trường lao động, khám phát hiện BNN.

Đề nghị Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội chỉ đạo các cơ quan lao động địa phương tăng cường thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất, chế biến vật liệu, xây dựng để các doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các biện pháp phòng, chống BNN nói chung và bệnh Bụi phổi silic nói riêng và thực hiện đầy đủ các chế độ, chính sách, quyền lợi của NLĐ khi mắc BNN; chỉ đạo BHXH Việt Nam tạo điều kiện giải quyết các quyền lợi của NLĐ từng làm việc tại Công ty Châu Tiến đã được xác định mắc BNN.

Sáu là, đề nghị UBND tỉnh Nghệ An tiếp tục chỉ đạo, yêu cầu các cơ quan Y tế, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, BHXH tỉnh Nghệ An tiếp tục tổ chức rà soát các đối tượng lao động đã làm việc tại Công ty Châu Tiến, tổ chức khám phát hiện BNN, giám định mức độ suy giảm khả năng lao động; tổ chức điều tra, xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về ATVSLĐ, bảo hiểm xã hội của các tổ chức, cá nhân liên quan khi để xảy ra hậu quả nghiêm trọng (6 người chết, 62 người mắc BNN chỉ trong thời gian 15 năm hoạt động).

Công ty Châu Tiến phải đảm bảo điều kiện làm việc ATVSLĐ, phòng chống BNN và các quy định chăm sóc sức khoẻ NLĐ khi hoạt động sản xuất trở lại theo quy định của Luật ATVSLĐ; đối với các đối tượng NLĐ đã từng làm việc tại Công ty TNHH Châu Tiến thuộc diện phải đóng BHXH, nhưng chưa được tham gia BHXH, đề nghị người sử dụng lao động thực hiện chế độ theo quy định tại Khoản 4, Điều 39, Luật ATVSLĐ.

Viện Khoa học ATVSLĐ cũng đề nghị được bổ sung nhiệm vụ trong năm 2024 để tiến hành rà soát, khảo sát đánh giá sơ bộ môi trường lao động tại các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, chế biến vật liệu xây dựng có hàm lượng silic cao và tiến hành triển khai cụm đề tài khoa học nghiên cứu đánh giá hiện trạng nguy cơ, rủi ro về ATVSLĐ và ứng dụng các giải pháp phòng, chống bụi trong các cơ sở sản xuất, chế biến đá có hàm lượng silic cao.

Bài: HÀ VY

Đồ họa: HÀ VY