Cuộc đấu tranh ấy đặt ra yêu cầu cấp thiết phải có một hệ tư tưởng dẫn đường. Chủ nghĩa Mác-Lênin ra đời như một tất yếu lịch sử khách quan và cũng chính thực tiễn đấu tranh cách mạng của giai cấp vô sản đã không ngừng bổ sung, hoàn chỉnh khẳng định giá trị khoa học, cách mạng và vai trò chỉ dẫn cho giai cấp vô sản trong sự nghiệp giải phóng xã hội, giải phóng con người.

Việc Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác-Lênin vào đầu thế kỷ XX là bước ngoặt mang tính lịch sử, không chỉ làm sáng tỏ con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc Việt Nam, mà còn khẳng định: Chủ nghĩa Mác-Lênin là “chủ nghĩa chắc chắn nhất, chân chính nhất, cách mệnh nhất”.

Ngay sau khi được đọc bản “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I. Lênin, Người xác định, con đường tất yếu của cách mạng Việt Nam là phải tiến hành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cách mạng xã hội chủ nghĩa để giải phóng dân tộc, giai cấp và con người. Vì thế, xuyên suốt và nhất quán trong tư tưởng Hồ Chí Minh là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.

Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đề cao vai trò của lý luận, bởi theo Người: “Không có lý luận cách mệnh, thì không có cách mệnh vận động...”; “Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi”.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hồ Chí Minh không tuyệt đối hóa vai trò của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Người khẳng định: “Chủ nghĩa Mác-Lênin là kim chỉ nam cho hành động, chứ không phải là kinh thánh”. Người chỉ rõ: trong quá trình vận dụng những quy luật chung, những nguyên lý chung của chủ nghĩa Mác-Lênin phải chú ý đến đặc thù của dân tộc mình, bởi vì “dù sao thì cũng không thể cấm bổ sung “cơ sở lịch sử” của chủ nghĩa Mác bằng cách đưa thêm vào đó những tư liệu mà Mác ở thời mình không thể có được.

Mác đã xây dựng học thuyết của mình trên một triết lý nhất định của lịch sử, nhưng lịch sử nào? Lịch sử châu Âu. Mà châu Âu là gì? Đó chưa phải là toàn thể nhân loại”. Chủ nghĩa Mác-Lênin không phải hệ tư tưởng khép kín, xong xuôi hẳn, “Không phải học để thuộc lòng từng câu từng chữ, đem kinh nghiệm của các nước anh em áp dụng một cách máy móc. Nhưng chúng ta phải học Chủ nghĩa Mác-Lênin để phân tích và giải quyết các vấn đề cụ thể của cách mạng nước ta, cho hợp với điều kiện đặc biệt của nước ta. Khi vận dụng thì bổ sung, làm phong phú thêm lý luận bằng những kết luận mới rút ra từ trong thực tiễn cách mạng của ta”.

Người nhấn mạnh: “Sai lầm nhất là khuynh hướng giáo điều, vì nó mượn những lời của Mác, Lênin, dễ làm cho người ta lầm lẫn”; “Giáo điều là trái với nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin, nó có hại cho công cuộc cách mạng”.

Nếu chủ nghĩa Mác-Lênin trang bị cho Đảng ta thế giới quan và phương pháp luận khoa học, giúp nhận diện đúng bản chất xã hội, xác định lực lượng cách mạng, vạch ra con đường phát triển từ giải phóng dân tộc đến xây dựng chủ nghĩa xã hội, thì tư tưởng Hồ Chí Minh chính là kết quả của sự kế thừa, phát triển và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, phù hợp với điều kiện lịch sử, văn hóa và yêu cầu thực tiễn của cách mạng nước ta.

Tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ vận dụng sáng tạo và làm sâu sắc thêm lý luận đó, mà còn truyền cảm hứng hành động, khơi dậy chủ nghĩa yêu nước chân chính và xác lập hệ giá trị đạo đức mới cho toàn xã hội. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh đã trở thành nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của Đảng.

Những mốc son của lịch sử cách mạng Việt Nam là minh chứng rõ nét cho sự kiên định đó: Cách mạng Tháng Tám năm 1945 thành công, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam), đánh thắng các cuộc chiến tranh xâm lược, xóa bỏ chế độ phong kiến, thực dân, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN...

Tất cả đều bắt nguồn từ sự thống nhất giữa tư tưởng và hành động, giữa lý luận cách mạng và thực tiễn phát triển, giữa khát vọng độc lập và ý chí kiên định đi theo con đường xã hội chủ nghĩa. Đại hội XIII của Đảng khẳng định: “Với tất cả sự khiêm tốn, chúng ta vẫn có thể nói rằng: Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”. Điều đó khẳng định tầm vóc, ý nghĩa, giá trị thời đại của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh với sự nghiệp cách mạng Việt Nam.

Thực tiễn chứng minh, ở bất kỳ giai đoạn nào, nếu Đảng ta kiên định và sáng tạo trong việc vận dụng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thì cách mạng đều giành thắng lợi. Ngược lại, khi có biểu hiện lệch lạc, giáo điều hoặc xa rời tư tưởng nền tảng, thì sẽ dẫn tới sai lầm trong đường lối, thậm chí gây tổn thất cho sự nghiệp chung.

Kiên định nền tảng tư tưởng là giữ gốc. Đổi mới tư duy, vận dụng sáng tạo là phát triển cành. Hành động thực tiễn là kết trái. Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh chính là “gốc” vững chắc để xây dựng một một nước Việt Nam dân chủ, công bằng, văn minh.

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực diễn biến phức tạp, mau lẹ, khó dự báo; khi các thế lực thù địch không ngừng gia tăng các hoạt động chống phá bằng thủ đoạn xuyên tạc, phủ nhận giá trị khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh thì việc kiên định nền tảng tư tưởng của Đảng càng trở nên cấp thiết.

Báo cáo chính trị tại Đại hội XIII, Đảng ta xác định: “Kiên định, vững vàng trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đồng thời không ngừng bổ sung, phát triển sáng tạo, phù hợp với thực tiễn Việt Nam”. Đây không chỉ là quan điểm lý luận, mà còn là phương châm thực hành trong định hướng chiến lược, điều hành đất nước, hoạch định chính sách, xây dựng đội ngũ cán bộ và bảo vệ bản sắc văn hóa của quốc gia, dân tộc…

Những thành tựu lý luận lớn của Đảng qua gần 40 năm đổi mới, hơn 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (năm 1991) thể hiện sự kiên định và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong thực tiễn cách mạng Việt Nam. Lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên CNXH ở nước ta ngày càng được phát triển và hoàn thiện.

Công cuộc đổi mới, đạt được những thắng lợi, thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử: giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ và định hướng xã hội chủ nghĩa; giữ vững vai trò lãnh đạo, cầm quyền của Đảng, bảo đảm vai trò quản lý hiệu lực, hiệu quả của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của Hiến chương Liên hợp quốc và luật pháp quốc tế với tinh thần bình đẳng, hợp tác, cùng có lợi.

Tiếp tục phát triển nhanh và bền vững đất nước; gắn kết chặt chẽ và triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, trong đó phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa, con người là nền tảng tinh thần của xã hội; tăng cường quốc phòng, an ninh và đẩy mạnh đối ngoại, hội nhập quốc tế là trọng yếu, thường xuyên.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu và Việt Nam đối mặt khó khăn, kinh tế Việt Nam vẫn thể hiện đà phục hồi rõ nét, trở thành điểm sáng tăng trưởng kinh tế trong khu vực cũng như toàn cầu, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) năm 2024 tăng 7,09% so với năm 2023.

Sức mạnh tổng hợp cho phát triển đất nước luôn được củng cố và giữ vững, các lĩnh vực văn hóa, xã hội, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, y tế... đều có sự phát triển vượt bậc; tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước được nâng lên.

Định hướng xã hội chủ nghĩa trong các chính sách xã hội được nhận thức đầy đủ, sâu sắc hơn; an sinh xã hội, phúc lợi xã hội đạt kết quả tích cực; chính sách tôn giáo, chính sách dân tộc, chính sách người có công, chính sách đối với người Việt Nam ở nước ngoài... luôn được coi trọng.

Quan hệ đối ngoại được mở rộng, hội nhập quốc tế ngày càng hiệu quả. Vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế không ngừng nâng cao, đã và đang thể hiện rõ, tốt vai trò là bạn, là đối tác tin cậy, là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế…

Có được những thành tựu to lớn, đáng tự hào đó, là do nhiều nguyên nhân, nhưng một trong những nguyên nhân quan trọng là do Đảng ta đã kiên định, vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn xây dựng CNXH ở Việt Nam; thường xuyên tổng kết thực tiễn, phát triển lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam cho phù hợp với thực tiễn phát triển của từng thời kỳ, dẫn dắt dân tộc ta vững vàng vượt qua mọi khó khăn, thách thức, khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, khát vọng phát triển đất nước hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, mở ra cơ đồ, tiềm lực, vị thế, uy tín quốc tế mới, xây dựng tâm thế, tầm nhìn đưa đất nước ta bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.