“Sau kỳ nghỉ 5 ngày vui vẻ, ấm áp bên gia đình, người thân, thật sự khi nghĩ đến ngày mai bắt đầu trở lại công việc khiến tôi khá ngại, căng thẳng và uể oải” – Anh Hoài Nam (Hà Nội) chia sẻ.

Có thể thấy, tình trạng tinh thần trì trệ, mất động lực sau kỳ nghỉ lễ dài ngày là một vấn đề phổ biến, nhưng với sự chuẩn bị và điều chỉnh đúng đắn, chúng ta hoàn toàn có thể vượt qua và tìm lại sự tập trung, động lực để tiếp tục công việc hiệu quả.

Phóng viên đã có cuộc trao đổi nhanh với TS.BS Trần Thị Hồng Thu, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương (Hà Nội) về vấn đề này.

TS.BS Trần Thị Hồng Thu. (Ảnh: BS CC)

PV: Thưa TS.BS Trần Thị Hồng Thu, kỳ nghỉ lễ 30/4, 1/5 kéo dài 5 ngày, vậy khi kết thúc kỳ nghỉ lễ, BS có lưu ý gì về sức khỏe tinh thần của người lao động?

TS.BS Trần Thị Hồng Thu: Bạn bối rối không hiểu vì sao sau những ngày nghỉ dưỡng, tinh thần lại sa sút? Bạn nghĩ rằng nghỉ xong là sẽ khỏe hơn, nhưng sự thật có thể ngược lại. Đây là dấu hiệu tâm lý hoàn toàn có thật, và gọi đó là “trầm cảm hậu kỳ nghỉ”. Giống như đang lái xe tốc độ cao mà phải phanh gấp. Vì vậy, bạn không thể thiếu kỹ năng, không thể thiếu kỷ luật. Bạn đang cần một quá trình điều chỉnh lại.

Nếu bạn không biết cách “hạ cánh”, trạng thái mệt mỏi tinh thần tưởng như thoáng qua này có thể âm ỉ phá hoại hiệu suất, cảm hứng làm việc. Vấn đề nằm ở cách não bộ thích nghi với nhịp sống bị đảo lộn. Nếu bạn hiểu đúng gốc rễ vấn đề thì khắc phục không khó.

Tưởng tượng bạn vừa kết thúc kỳ nghỉ 5 ngày. Bạn đã có khoảng thời gian đáng nhớ: ngủ nướng, đi chơi, xem phim, tụ họp bạn bè, tận hưởng tự do. Nghỉ là tạm dừng để tái thiết. Tuy nhiên, vấn đề là, phần lớn mọi người không được hướng dẫn cách nghỉ ngơi đúng. Vì vậy, họ trở lại công việc trong tình trạng hỗn loạn cảm xúc, bị phân mảnh chú ý, và khủng hoảng nhẹ về ý nghĩa công việc. Đây là lúc bộ não bạn đang đấu tranh giữa khoái cảm (dopamine từ kỳ nghỉ) và trách nhiệm (cortisol từ công việc). Khi dopamine tụt mà cortisol tăng đột ngột, bạn bị lệch pha tâm lý.

Sau kỳ nghỉ lễ dài ngày, nhiều người cảm thấy khó quay lại với guồng quay công việc thường nhật. Sự háo hức ban đầu nhanh chóng bị thay thế bởi cảm giác trì trệ, mất tập trung và thiếu động lực. Đây không chỉ là hiện tượng tâm lý phổ biến mà còn có thể ảnh hưởng lâu dài đến hiệu suất làm việc nếu không được nhận diện và điều chỉnh đúng cách.

Nhiều người cảm thấy uể oải, mệt mỏi khi bắt đầu làm việc sau kỳ nghỉ lễ dài. (Ảnh AI)

5 vấn đề tinh thần thường gặp sau kỳ nghỉ dài

PV: BS có thể cho biết cụ thể những vấn đề tinh thần thường gặp ở người lao động sau kỳ nghỉ dài ngày là như thế nào?

TS.BS Trần Thị Hồng Thu: Có rất nhiều vấn đề lớn nhỏ, nhưng dễ nhận thấy và gặp ở người lao động thì có những vấn đề sau:

Trì trệ và khó tập trung: Sau nhiều ngày nghỉ ngơi, bộ não chưa kịp thích nghi lại với cường độ công việc. Biểu hiện thường gặp là: Hay quên, dễ mất tập trung, hoặc liên tục trì hoãn các nhiệm vụ.

Lo âu về hiệu suất: Ngay khi trở lại, bạn có thể tự tạo áp lực cho mình bằng suy nghĩ: “Mình phải làm bù cho những ngày nghỉ”. Cảm giác bị tụt lại so với đồng nghiệp, hoặc sợ bị đánh giá năng suất thấp khiến mức lo âu tăng cao.

Hụt hẫng cảm xúc: Trạng thái chuyển tiếp từ thư giãn, tự do sang trách nhiệm, deadline khiến tâm lý chênh vênh. Nhiều người mất động lực, không còn hứng thú, nguyên nhân một phần do sau kỳ nghỉ có hiện tượng sụt giảm dopamine – chất dẫn truyền thần kinh liên quan đến niềm vui và động lực.

Cảm giác vô nghĩa: Một số người đặt ra câu hỏi: “Tại sao mình phải quay lại làm tất cả những việc này?”. Đó là dấu hiệu của sự mất kết nối với ý nghĩa công việc. Khi không còn thấy giá trị trong việc mình làm, thì dễ rơi vào trạng thái thờ ơ, chán nản.

Rối loạn giấc ngủ và nhịp sinh học: Thói quen thức khuya, dậy muộn trong kỳ nghỉ làm rối loạn đồng hồ sinh học. Khi trở lại nếp sinh hoạt cũ, cơ thể chưa kịp thích nghi dẫn đến mệt mỏi, cáu gắt, thiếu tỉnh táo. Nếu không được điều chỉnh, tình trạng này có thể làm tăng nguy cơ stress và trầm cảm.

5 giải pháp đơn giản để khôi phục sức khỏe tinh thần sau kỳ nghỉ dài

PV: Vâng, qua chia sẻ của BS có thể thấy, những vấn đề thường gặp không phải là quá nguy hiểm, thế nhưng nếu không được quan tâm đúng mức sẽ dẫn đến hậu quả khó lường. Vậy BS có thể chia sẻ những biện pháp khôi phục sức khỏe tinh thần sau kỳ nghỉ dài ngày?

TS.BS Trần Thị Hồng Thu: Không có một nguyên tắc cụ thể nào, nhưng có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra một số giải pháp giúp người lao động tập trung tốt. Các bạn có thể tham khảo 5 giải pháp này:

Nếu biết cách cân bằng tinh thần, người lao động sẽ thấy thoải mái với công việc. (Ảnh AI- tuoitre)

1. Lên kế hoạch khởi động lại trong 3 ngày

- Ngày 1: chỉ đọc email, rà soát lịch làm việc, sắp xếp lại các đầu việc quan trọng.

- Ngày 2: Bắt đầu với những nhiệm vụ đơn giản, dễ hoàn thành để tạo cảm giác thành tựu.

- Ngày 3: Xử lý những công việc phức tạp hơn khi tinh thần đã ổn định trở lại.

Chia nhỏ quá trình khởi động sẽ giúp não bộ thích nghi dần, giảm áp lực phải "làm hết mọi thứ ngay lập tức".

2. Tách biệt cảm xúc ra khỏi hành vi

Đừng chờ đến khi “có động lực” mới bắt đầu. Bạn có thể cảm thấy lười biếng nhưng vẫn thực hiện được những bước nhỏ như mở máy tính, viết danh sách việc cần làm, xử lý một tác vụ ngắn. Hành động trước, cảm xúc sẽ đến sau.

3. Áp dụng kỹ thuật Pomodoro 25 phút

Làm việc tập trung trong 25 phút, sau đó nghỉ 5 phút làm việc thành từng “chu kỳ ngắn” giúp não bộ không cảm thấy quá tải, dễ tập trung hơn.

4. Thiết lập lại đồng hồ sinh học

• Dậy sớm như lịch đi làm dù chưa có việc gì cụ thể.

• Hạn chế sử dụng điện thoại ngay khi thức dậy để tránh nhiễu loạn tâm trí.

• Vận động nhẹ buổi sáng (như đi bộ, giãn cơ) giúp kích hoạt lại sự tỉnh táo và cải thiện tâm trạng.

5. Đặt mục tiêu hoàn thành 1 việc mỗi ngày

Thay vì cố gắng hoàn thành cả danh sách dài, hãy tập trung vào 1 nhiệm vụ chính mỗi ngày. Cảm giác hoàn thành một việc cụ thể sẽ kích thích não tiết dopamine – chất giúp tạo động lực và cảm giác hài lòng, từ đó kích hoạt lại tinh thần làm việc cho những ngày tiếp theo.

Cảm thấy trì trệ, mất động lực sau kỳ nghỉ là một phản ứng tự nhiên của cơ thể và tinh thần sau khi tạm rời công việc. Quan trọng là người lao động có cách tiếp cận đúng để trở lại với công việc một cách nhẹ nhàng và hiệu quả. Điều chỉnh nhỏ thôi, người lao động có thể biến sự trở lại thành một bước đà mới khỏe hơn, rõ mục tiêu hơn và nhiều động lực hơn.

Mời theo dõi video được nhiều quan tâm: