Mãn kinh là một giai đoạn sinh lý tự nhiên, đánh dấu sự kết thúc chu kỳ kinh nguyệt do suy giảm hoạt động của buồng trứng. Tại Việt Nam, độ tuổi mãn kinh trung bình của phụ nữ là 48-50 tuổi. Dù là một quá trình tự nhiên, những thay đổi về nội tiết tố trong giai đoạn này có thể gây ra nhiều xáo trộn về thể chất, tâm sinh lý và thậm chí là bệnh lý, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Hiện có khoảng 13 triệu phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh (45-69 tuổi), phần lớn trong số họ là chủ gia đình và vẫn đang đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế, xã hội của đất nước. Sau mãn kinh, người phụ nữ còn sống thêm khoảng 20-30 năm với nhiều vấn đề sức khoẻ có thể xuất hiện ở thời gian này. Do đó, việc chăm sóc sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống cho phụ nữ tuổi tiền mãn kinh, mãn kinh là một nội dung cần được ưu tiên trong công tác y tế giai đoạn hiện nay.

“Y học lối sống” - Giải pháp toàn diện cho hành trình mãn kinh

Với chủ đề “Y học lối sống” và thông điệp “Thay đổi lối sống để hỗ trợ hành trình mãn kinh của bạn”, Ngày Mãn kinh Thế giới năm 2025 nhấn mạnh một cách tiếp cận toàn diện, không chỉ dùng thuốc mà tập trung vào việc thay đổi thói quen hằng ngày để bảo vệ sức khỏe thể chất và tinh thần. Đây được xem là “chìa khóa vàng” giúp phụ nữ đi qua giai đoạn này một cách nhẹ nhàng và khỏe mạnh.

Trong đó, 6 thành tố của “Y học lối sống” được khuyến nghị bao gồm:

Thứ nhất, về chế độ ăn uống lành mạnh. Phụ nữ nên ăn đa dạng, cân đối, ưu tiên thực phẩm tươi tự nhiên, tăng cường rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Đồng thời, cần giảm muối, đường, thịt đỏ và thực phẩm chế biến sẵn. Việc đảm bảo đủ canxi và vitamin D cũng cực kỳ quan trọng để phòng ngừa loãng xương, một vấn đề sức khỏe phổ biến sau mãn kinh.

Thứ hai, cần vận động thể lực đều đặn. Mục tiêu là hoạt động thể lực mức vừa tối thiểu 150 phút/tuần, ví dụ như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hay yoga. Nên kết hợp thêm các bài tập tăng cường sức cơ và xương như leo cầu thang, tập tạ nhẹ. Vận động không chỉ giúp kiểm soát cân nặng, giảm mỡ bụng mà còn cải thiện tâm trạng và sức khỏe tim mạch hiệu quả.

Vận động thể lực đều đặn là 1 trong 6 trụ cột của "Y học lối sống", giúp phụ nữ giai đoạn mãn kinh khỏe mạnh hơn. Ảnh minh họa

Thứ ba, giấc ngủ đủ và chất lượng là nền tảng cho sự phục hồi. Hãy cố gắng ngủ từ 7-8 giờ mỗi đêm, duy trì thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ. Một không gian ngủ yên tĩnh, thoáng mát và tránh xa các thiết bị điện tử trước khi ngủ sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, cân bằng nội tiết và giảm lo âu.

Thứ tư, giữ tinh thần tích cực và quản lý stress hiệu quả. Phụ nữ nên dành thời gian cho việc thư giãn, theo đuổi sở thích, thiền định hoặc đi dạo. Đừng ngần ngại chia sẻ cảm xúc với người thân, bạn bè hoặc chuyên gia tư vấn. Việc học cách chấp nhận và yêu thương những thay đổi của cơ thể sẽ giúp giảm bớt căng thẳng và phòng ngừa trầm cảm.

Thứ năm, cần chủ động tránh xa các chất có hại. Điều này bao gồm việc không hút thuốc, hạn chế rượu bia, cà phê và nước ngọt có ga. Bên cạnh đó, nên giảm tiêu thụ các loại thực phẩm siêu chế biến như xúc xích, mì gói, bánh kẹo công nghiệp để giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, ung thư và rối loạn nội tiết.

Thứ sáu, xây dựng và duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực. Việc giữ liên lạc, trò chuyện thường xuyên với gia đình, bạn bè hay tham gia các hội nhóm, câu lạc bộ sẽ giúp giảm cảm giác cô đơn. Một môi trường được lắng nghe, chia sẻ và thấu hiểu là liều thuốc tinh thần vô giá, giúp ổn định tâm lý và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Theo Cục Bà mẹ và Trẻ em, Bộ Y tế, Ngày Mãn kinh Thế giới (18/10) được tổ chức hằng năm nhằm nâng cao nhận thức cộng đồng, chia sẻ các tiến bộ khoa học và khuyến khích đối thoại cởi mở về giai đoạn quan trọng này trong cuộc đời người phụ nữ.

Hưởng ứng Ngày Mãn kinh Thế giới (18/10) năm nay, Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế) đã có văn bản hướng dẫn, nhấn mạnh chủ đề “Y học lối sống” với thông điệp “Thay đổi lối sống để hỗ trợ hành trình mãn kinh của bạn”.

Để thông điệp không chỉ dừng lại ở lời kêu gọi, Cục Bà mẹ và Trẻ em đã đề nghị các Sở Y tế và cơ sở sản phụ khoa trên cả nước triển khai những hành động cụ thể. Trong đó, nhấn mạnh việc tăng cường các hoạt động truyền thông, tư vấn kết hợp cung cấp dịch vụ hướng tới phụ nữ trong độ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh. Đồng thời, lồng ghép nội dung về sức khỏe mãn kinh vào các chương trình chăm sóc sức khỏe sinh sản, sức khỏe người cao tuổi và phòng chống bệnh không lây nhiễm tại địa phương.

Thay vì nhìn nhận mãn kinh như một dấu mốc đáng lo ngại, đây thực chất là một sự chuyển tiếp tự nhiên và là cơ hội để phụ nữ ưu tiên chăm sóc bản thân nhiều hơn. Việc chủ động “thay đổi lối sống để hỗ trợ hành trình mãn kinh của bạn” chính là cách tốt nhất để phụ nữ không chỉ vượt qua những thách thức của giai đoạn này mà còn sống vui, sống khỏe và trọn vẹn hơn trong những năm tháng tiếp theo của cuộc đời.