Báo động sức khỏe tâm lý của người lao động trong môi trường làm việc căng thẳng

70% người lao động căng thẳng, lo âu trong công việc

Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), căng thẳng tâm lý liên quan đến công việc đã trở thành nguyên nhân chính gây ra các bệnh tật và tàn phế, ảnh hưởng đến năng suất lao động và chất lượng cuộc sống của hàng triệu người trên thế giới.

Tại Việt Nam, một khảo sát gần đây của Viện Sức khỏe nghề nghiệp và Môi trường (Bộ Y tế) cho thấy gần 70% người lao động trong các ngành nghề như công nghệ thông tin, chăm sóc khách hàng, tài chính, bảo hiểm… gặp phải tình trạng căng thẳng, lo âu trong công việc. Đặc biệt, hơn 30% trong số đó cho biết họ phải đối mặt với các vấn đề về mất ngủ, lo âu, trầm cảm.

Stress nơi làm việc ngày càng gia tăng ở những người trẻ.

Chị Nguyễn Thị Trang, một nhân viên kinh doanh tại một ngân hàng tư nhân chia sẻ: “Mỗi ngày tôi đều cảm thấy áp lực, không chỉ vì khối lượng công việc mà còn vì doanh số mỗi tuần cũng những yêu cầu về thời gian và sự hoàn hảo của lãnh đạo. Mặc dù công ty có cung cấp một số hỗ trợ, nhưng sự thúc ép, báo cáo hàng ngày, tôi cảm thấy rằng không chỉ tôi mà các đồng nghiệp cũng thấy thiếu sự đồng cảm và chia sẻ từ cấp trên. Vào ngành ngân hàng được 3 năm nhưng hơn 2 năm tôi gắn với những loại thực phẩm bổ não, hoạt huyết vì căng thẳng, đau đầu”.

TS.BS Trần Thị Hồng Thu - Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần ban ngày Mai Hương cho biết: Vài năm trở lại đây, tại bệnh viện tiếp nhận khám và điều trị nhiều bệnh nhân rối loạn lo âu, trầm cảm ở người trưởng thành, đi làm. Nhiều trường hợp khi gặp những triệu chứng căng thẳng, mất ngủ, lại không biết đó là rối loạn tâm thần, dẫn đến tỷ lệ khám sớm không đạt nổi 20%. Trên thực tế đã có rất nhiều trường hợp tự hủy hoại bản thân, hoặc thậm chí là tự sát với nguyên nhân do trầm cảm, lo âu, sang chấn tâm lý vì công việc.

Những yếu tố tác động mạnh mẽ đến sức khỏe tâm lý của người lao động

Theo TS.BS Trần Thị Hồng Thu, bất kỳ môi trường làm việc nào, từ văn phòng, nhà máy đến công trình xây dựng, người lao động đều có thể chịu áp lực tác động đến tâm lý. Chẳng hạn là khối lượng công việc nặng nề, thời hạn gấp gáp và yêu cầu cao về hiệu suất. Ngoài ra, môi trường nhiều tiếng ồn, điều kiện an toàn lao động chưa đảm bảo cũng dễ gây mệt mỏi, lo âu.

Mặt khác, văn hóa doanh nghiệp hoặc tổ chức không quan tâm hỗ trợ tâm lý nhân viên, giao tiếp kém minh bạch, các mâu thuẫn nội bộ, quấy rối hoặc phân biệt đối xử, vai trò công việc không rõ ràng; phân biệt đối xử, tình trạng loại trừ, thăng chức quá thấp hoặc quá cao; khiến nhân viên cảm thấy cô lập, mất động lực, gia tăng nguy cơ trầm cảm, rối loạn lo âu, hội chứng kiệt sức. Đó là những ảnh hưởng rất tiêu cực về sức khỏe tâm lý.

Thời gian gần đây, không ít người trẻ tìm đến khám, tư vấn bệnh rối loạn tâm thần.

TS.BS Trần Thị Hồng Thu phân tích thêm, có sự khác biệt rõ rệt về mức độ và loại stress giữa các ngành nghề khác nhau. Các ngành nghề có tính chất áp lực cao, như tài chính, công nghệ thông tin, y tế, giáo dục, hay chăm sóc khách hàng thì dễ gặp vấn đề tinh thần hơn, do đặc thù công việc và môi trường lao động.

Chẳng hạn, y tế, giáo dục, hay dịch vụ xã hội là những lĩnh vực đòi hỏi tương tác trực tiếp với con người sẽ phải chịu áp lực lớn về trách nhiệm và tính chất công việc không thể trì hoãn. Bác sĩ, điều dưỡng dễ căng thẳng do tính khẩn cấp, áp lực cứu người và tiếp xúc với bệnh tật, tử vong mỗi ngày. Tương tự, giáo viên chịu sức ép từ chương trình nặng nề, áp lực thành tích, áp lực giải quyết các vấn đề hành vi, tâm lý học sinh.

Trong lĩnh vực công an, cứu hỏa, và quân đội, thường xuyên đối phó với nguy hiểm, bất trắc, hay sự mất mát, tạo căng thẳng rất cao độ. Stress trong ngành công nghệ thông tin, tài chính, và dịch vụ khách hàng là do phải đảm đương khối lượng công việc lớn, áp lực thời hạn, cùng sự biến động liên tục của thị trường.

Còn theo Tiến sĩ, chuyên gia tâm lý Đinh Đoàn, bên cạnh những nguyên nhân khách quan thì còn do nguyên nhân chủ quan, chính ở bản thân của người lao động. Đôi khi, cùng một công việc, cùng môi trường nhưng có người vượt qua được khó khăn, có người không thể vượt qua được. Điều này chứng tỏ bản lĩnh, tinh thần cá thể đó chưa được rèn luyện tốt.

Bên cạnh đó, có thể kể đến năng lực, phẩm chất, lối sống, kỹ năng sống, kỹ năng ứng xử còn hạn chế. Khả năng đối mặt, giải quyết mâu thuẫn chưa tốt của cá nhân sẽ làm cho không khí làm việc nặng nề. Mặt khác, những cá nhân có tư duy tiêu cực, bất công, tự đánh giá mình cao, giỏi mà sếp không nhận ra, không đánh giá cao. Vì vậy, phẩm chất ứng phó với mọi vấn đề trong cuộc sống của con người rất quan trọng.

Giải pháp cải thiện sức khỏe tâm lý của người lao động

BS Hồng Thu chia sẻ, với cá nhân cần duy trì lối sống lành mạnh là nền tảng. Người lao động nên thiết lập thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tập thể dục, ăn uống cân bằng và ngủ đủ giấc. Các hoạt động thư giãn như thiền, yoga hoặc đơn giản là dành thời gian cho sở thích cá nhân giúp tái tạo năng lượng tinh thần.

Ngoài ra, người lao động cần có kỹ năng quản lý stress và biết ưu tiên những việc quan trọng. Học cách phân chia công việc thành các nhiệm vụ nhỏ hơn, đặt ra mục tiêu thực tế, và tìm cách giảm tải công việc khi cần. Duy trì những kết nối xã hội tích cực, tạo dựng mối quan hệ lành mạnh tại nơi làm việc và gia đình.

Theo Tiến sĩ Đinh Đoàn, các tổ chức, doanh nghiệp cần xây dựng môi trường làm việc lành mạnh, khuyến khích những giao tiếp cởi mở, hỗ trợ nhân viên khi nhân viên gặp khó khăn, và cung cấp các chương trình chăm sóc sức khỏe tâm thần. Như vậy sẽ giúp tăng năng suất, tăng khả năng gắn bó lâu dài của người lao động với tổ chức.

Tiến sĩ Đinh Đoàn đã từng tư vấn nhiều người bệnh trẻ trầm cảm. (Ảnh: Bài học cuộc sống)

Để cải thiện sức khỏe tâm thần tại nơi làm việc, cần tạo ra một môi trường hỗ trợ, nơi mọi người cảm thấy an toàn khi chia sẻ và cùng nhau thực hiện những thay đổi tích cực. Ví dụ, công ty có thể tổ chức các buổi thảo luận mở để lắng nghe ý kiến và nhu cầu của nhân viên, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp như chương trình tư vấn tâm lý để chăm sóc sức khỏe tinh thần.

Đặc biệt, cần tăng cường năng lực nhận biết và hành động về chăm sóc sức khỏe tinh thần tại nơi làm việc, nhất là với những người quản lý. Thúc đẩy môi trường làm việc tích cực và hỗ trợ tốt về sức khỏe tâm thần còn giúp thu hút nhân tài đến với tổ chức, cải thiện khả năng giữ chân nhân viên, tăng hiệu suất làm việc.

Người lao động được quan tâm, chăm lo sức khỏe từ chương trình phúc lợi Sức khỏe của người lao động là một trong những yếu tố quyết định đến chất lượng, năng suất làm việc và hiệu quả hoạt ...

04 trường hợp được chuyển người lao động làm công việc khác Doanh nghiệp được chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động trong 4 trường hợp

Vụ điều động bác sĩ ở Thừa Thiên Huế: Bác sĩ Lê Khắc Thu có “đủ sức khỏe để làm việc”? Sở Y tế tỉnh Thừa Thiên Huế khẳng định bác sĩ Lê Khắc Thu có đủ sức khỏe để làm việc. Tuy nhiên, thực tế ...