Giảm sai sót, tăng hiệu quả điều trị

Ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế cho biết, từ xưa đến nay, khi đi khám chữa bệnh, người bệnh được kê đơn thuốc, trong đó có các thông tin như tên thuốc, hàm lượng, số lượng, thể tích cần dùng… Những yếu tố đó thì vẫn được duy trì. Tuy nhiên, điểm mới trong quy định lần này là có bổ sung thêm nội dung về cách dùng thuốc rõ ràng hơn.

Ví dụ, thay vì chỉ ghi là "mỗi ngày uống 4 viên chia 2 lần", thì nay quy định yêu cầu phải ghi cụ thể là "mỗi lần uống mấy viên", để tránh tình trạng người bệnh tự chia theo ý hiểu, có thể uống 3 viên buổi sáng, 1 viên buổi tối hoặc ngược lại. Việc dùng thuốc không đều, không đúng thời gian sẽ làm giảm hiệu quả điều trị, thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe. Do đó, quy định mới yêu cầu kê rõ số lần dùng trong ngày, mỗi lần bao nhiêu viên.

Ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh – Bộ Y tế.

Các văn bản trước đây của Bộ Y tế (Thông tư số 52/2017/TT-BYT) cũng đã quy định người kê đơn có trách nhiệm hướng dẫn việc sử dụng thuốc, tư vấn chế độ dinh dưỡng, chế độ sinh hoạt cho người bệnh hoặc người đại diện người bệnh. Luật Dược cũng quy định người bán thuốc phải hướng dẫn cụ thể khi bán thuốc cho người bệnh.

Việc tuân thủ chỉ định thuốc là một trách nhiệm của người bệnh, của gia đình người bệnh (như người bệnh rối loạn tâm thần, hay người bệnh nhi,…). Quy định mới này chỉ giúp người bệnh thấy rõ hơn liều dùng của thuốc – nhìn vào đơn là có thể thực hiện đúng, hạn chế hiểu sai, quên liều.

Kiểm soát chặt kháng sinh, thuốc gây nghiện

Theo ông Vương Ánh Dương, nguyên tắc kê đơn “chỉ kê thuốc khi thật sự cần thiết” thực tế được quy định tại Luật Khám bệnh, chữa bệnh năm 2023. Đây là nguyên tắc chung trong khám bệnh, chữa bệnh. Người hành nghề chỉ thực hiện dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, hay kê đơn trong trường hợp thực sự cần thiết, không được lạm dụng. Trên thực tế, người kê đơn phải căn cứ trên chẩn đoán bệnh, tình trạng bệnh của người bệnh, các tài liệu quy định làm căn cứ kê đơn tại Thông tư để chỉ định thuốc an toàn, hợp lý và hiệu quả.

Một điểm rất quan trọng là từ ngày 1/10/2025, tất cả các bệnh viện sẽ phải thực hiện kê đơn thuốc điện tử. Và đến ngày 1/1/2026, tất cả cơ sở khám chữa bệnh khác cũng sẽ bắt buộc thực hiện kê đơn điện tử.

Từ ngày 1/10/2025, tất cả các bệnh viện sẽ phải thực hiện kê đơn thuốc điện tử. (Ảnh: CP)

Khi đó, hệ thống kê đơn và bán thuốc sẽ kết nối được với nhau. Người bệnh đi mua thuốc sẽ được kiểm soát theo đơn đã kê trong hệ thống. Những đơn nào được bán đến đâu, những loại thuốc nào bị bán sai so với kê đơn – tất cả đều có thể theo dõi được. Đây là bước tiến rất lớn trong kiểm soát tình trạng bán thuốc không theo đơn, đặc biệt là thuốc kháng sinh.

Ngoài ra, việc quản lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất đã được quy định tại Luật Dược, Nghị định của Chính phủ, các Thông tư của Bộ Y tế cho toàn bộ các hoạt động trong chuỗi: từ nguyên liệu, sản xuất, cung ứng thuốc trên thị trường, kê đơn, sử dụng thuốc trong và ngoài cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, đến thu hồi, xử lý thuốc khi không sử dụng hết hoặc người bệnh tử vong.

Một trong những điểm mới đáng chú ý tại Thông tư 26 là quy định cụ thể hơn về trách nhiệm kê đơn, cấp phát, hoàn trả và xử lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất trong điều trị ngoại trú.

Cụ thể, theo Điểm b Khoản 2 Điều 12 của Thông tư, khi người bệnh không còn nhu cầu sử dụng, không sử dụng hết thuốc, hoặc trong trường hợp người bệnh tử vong, thì người bệnh hoặc người đại diện hợp pháp có trách nhiệm trả lại phần thuốc chưa sử dụng cho cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã cấp thuốc.

Đồng thời, Khoản 3 Điều 12 quy định: cơ sở khám, chữa bệnh có trách nhiệm tiếp nhận phần thuốc này và xử lý theo quy định về quản lý thuốc gây nghiện, thuốc hướng thần, thuốc tiền chất hiện hành. Điều này nhằm tránh tình trạng thuốc nhạy cảm bị thất thoát, sử dụng sai mục đích hoặc tuồn ra ngoài thị trường.

Ngoài ra, Thông tư cũng nhấn mạnh vai trò của Sở Y tế và các cơ quan chuyên môn tại địa phương trong việc đảm bảo đủ nguồn cung hợp pháp các loại thuốc này để phục vụ nhu cầu điều trị trên địa bàn.

Đây là bước cụ thể hóa các nội dung đã được quy định tại Luật Dược sửa đổi năm 2024, và thể hiện nỗ lực siết chặt quản lý thuốc đặc biệt, vừa đảm bảo quyền lợi điều trị cho người bệnh, vừa phòng ngừa nguy cơ lạm dụng, buôn bán, sử dụng sai mục đích.

Vì quyền lợi lâu dài của người bệnh

Việc tích hợp số định danh cá nhân vào đơn thuốc là một bước tiến quan trọng nhằm đồng bộ hóa dữ liệu y tế với hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, thực hiện theo đúng tinh thần Đề án 06 của Chính phủ. Khi người dân sử dụng số định danh cá nhân, nhiều thông tin hành chính như họ tên, ngày sinh, giới tính, địa chỉ… sẽ được tự động điền từ hệ thống. Điều này giúp giảm thời gian kê đơn, hạn chế sai sót và đơn giản hóa thủ tục cho cả người bệnh lẫn nhân viên y tế.

“Về lâu dài, đây cũng là nền tảng quan trọng để xây dựng hồ sơ sức khỏe điện tử thống nhất, phục vụ tốt hơn cho việc chăm sóc sức khỏe liên tục và quản lý thông tin y tế của người dân.” – Ông Dương cho biết.

Từ năm 2023, Luật Khám bệnh, chữa bệnh đã quy định rõ: tất cả người bệnh điều trị ngoại trú tại cơ sở khám, chữa bệnh đều phải được lập và cập nhật hồ sơ bệnh án. Theo đó, mẫu “sổ khám bệnh” truyền thống được thay thế bằng hồ sơ bệnh án – đây là bước đi phù hợp với xu thế phát triển hiện đại, đảm bảo quản lý thông tin y tế một cách đầy đủ, chính xác và xuyên suốt.

Đặc biệt, theo Chỉ thị 07 của Thủ tướng Chính phủ, các bệnh viện trên cả nước phải triển khai hồ sơ bệnh án điện tử trong năm 2025. Vì vậy, việc chuẩn hóa hồ sơ bệnh án thay cho sổ khám bệnh viết tay không chỉ là yêu cầu bắt buộc về mặt pháp lý mà còn là nỗ lực để đảm bảo quyền lợi và sự an toàn của người bệnh.

Ngành y tế cũng đã lường trước những khó khăn, nhất là ở vùng sâu, vùng xa – do đó, công tác tập huấn, hỗ trợ kỹ thuật và truyền thông giải thích đến người dân sẽ tiếp tục được đẩy mạnh, giúp quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, lấy người bệnh làm trung tâm.

Ông Dương chia sẻ, việc kết nối liên thông giữa hệ thống kê đơn thuốc điện tử và hệ thống Quản lý Dược quốc gia là một trong những giải pháp then chốt để nâng cao hiệu quả giám sát sử dụng thuốc. Khi tất cả đơn thuốc được cập nhật đồng bộ, cơ quan quản lý có thể phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi lạm dụng thuốc, kê đơn sai quy định hoặc bán thuốc khi không có đơn.

Đối với người dân, việc sử dụng mã QR trên đơn thuốc điện tử giúp dễ dàng tra cứu thông tin về loại thuốc, liều dùng, hướng dẫn sử dụng và lịch sử điều trị. Đây là một công cụ hữu ích, giúp người bệnh chủ động theo dõi quá trình dùng thuốc của mình, góp phần tăng tính minh bạch và an toàn trong sử dụng thuốc.

Mời theo dõi video được nhiều quan tâm:

Đảm bảo an toàn người bệnh Là một trong hai trụ cột chuyên môn quan trọng nhất của ngành Y tế, lĩnh vực khám chữa bệnh đã, đang và tiếp tục ...

Tôn vinh 48 sáng kiến sáng tạo ngành Y tế Thủ đô năm 2024: Tất cả vì sức khỏe người bệnh Ngày 7/8, nhân dịp kỷ niệm 95 năm ngày thành lập Công đoàn Việt Nam (28/7/1929-28/7/2024), Công đoàn ngành y tế Hà Nội tổ chức ...

Chế độ dinh dưỡng cho người bệnh ung thư Điều trị ung thư là một cuộc chiến dài, đòi hỏi người bệnh phải có nền tảng sức khỏe thật tốt. Việc bổ sung dinh ...