Mới đây, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương đã tiếp nhận một nam bệnh nhân 42 tuổi (Bắc Ninh) trong tình trạng nguy kịch sau một ngày làm việc ngoài trời giữa thời tiết nắng nóng gay gắt.

Khai thác tiền sử bệnh, người nhà bệnh nhân cho biết, bệnh nhân T.V.T., làm nghề thợ xây, bắt đầu cảm thấy mệt lả vào khoảng 15-16h sau nhiều giờ lao động liên tục dưới trời nắng. Anh trở nên thẫn thờ, không giao tiếp, sau đó xuất hiện các biểu hiện bất thường như co giật, rối loạn ý thức và mất kiểm soát hành vi. Khi được người nhà đưa đến cơ sở y tế, bệnh nhân đã trong tình trạng co cứng toàn thân, cắn vào lưỡi gây chảy máu khoang miệng và sốt cao tới 42 độ C.

Nắng nóng cực đoan dễ khiến người lao động bị sốc nhiệt, say nắng. (Ảnh minh họa)

Không chỉ thợ xây, thời tiết nắng nóng cực đoan cũng dễ khiến những tài xế xe ôm công nghệ đối mặt nguy cơ kiệt sức, đột quỵ. Vào cuối tháng 5 vừa qua, một đoạn clip lan truyền trên mạng xã hội gần đây ghi lại cảnh một tài xế xe ôm công nghệ đang giao hàng thì bất ngờ gục xuống bên lề đường giữa trưa nắng. Điều này phản ánh một thực tế đáng báo động về những rủi ro sức khỏe mà lực lượng tài xế công nghệ đang âm thầm đối mặt trong những ngày nắng nóng gay gắt.

Hình ảnh Tài xế công nghệ gục ngã được cắt ra từ video. (Ảnh: MXH)

PV của Cuộc sống an toàn đã có cuộc trao đổi với TS.BS Vũ Xuân Trung, Phó Viện trưởng Viện Khoa học An toàn và Vệ sinh lao động, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe nghề nghiệp để hiểu rõ hơn về những nguy cơ sức khỏe, cách nhận biết và phòng ngừa hiệu quả cho người lao động trong mùa hè nắng nóng cực đoan.

Nguy cơ tức thời và lâu dài do nắng nóng

Phóng viên: Thưa TS.BS Vũ Xuân Trung, làm việc trong điều kiện nắng nóng liên tục tiềm ẩn những nguy cơ sức khỏe cụ thể nào đối với người lao động?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Nắng nóng kéo dài ảnh hưởng đến người lao động trên nhiều phương diện. Trước hết là các biểu hiện cấp tính như: mệt mỏi, hoa mắt, chóng mặt, vã mồ hôi nhiều, ngất xỉu, co giật, thường gặp ở những người làm việc ngoài trời hoặc trong nhà xưởng kín, thiếu thông gió. Nặng hơn là các trường hợp say nắng (thường do tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng) và sốc nhiệt (khi cơ thể mất khả năng điều hòa thân nhiệt, thân nhiệt có thể vượt quá 40°C, dẫn đến hôn mê, thậm chí tử vong nếu không xử trí kịp thời).

Ngoài ra, nắng nóng còn gây ảnh hưởng lâu dài: gia tăng nguy cơ mắc các bệnh về da, tim mạch, tiêu hóa, hô hấp; làm tăng tai nạn lao động do mất tập trung, mệt mỏi kéo dài.

TS.BS Vũ Xuân Trung, Phó Viện trưởng Viện Khoa học An toàn và Vệ sinh lao động, Giám đốc Trung tâm Sức khỏe nghề nghiệp. (Ảnh: N.Hằng)

Phóng viên: Nhóm lao động nào dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nhất, thưa BS?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Nhóm dễ tổn thương nhất là lao động ngoài trời, lao động tự do, đặc biệt là người cao tuổi, người có bệnh nền (tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường), người béo phì, và những người chưa quen làm việc trong môi trường nắng nóng. Trong đại dịch Covid-19, không ít nhân viên y tế từng bị ngất xỉu khi phải ra hiện trường lấy mẫu giữa trưa hè vì không quen điều kiện thời tiết.

Cách nhận biết và xử trí đúng khi người lao động bị nhiễm nóng

Phóng viên: Qua chia sẻ của BS có thể thấy, thời tiết nắng nóng có nhiều ảnh hưởng khá nguy hiểm đến sức khỏe người lao động. Vậy, BS cho biết, làm thế nào để nhận biết sớm các dấu hiệu nguy hiểm như say nắng hay sốc nhiệt?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Những dấu hiệu cảnh báo sớm bao gồm: Cảm thấy mệt mỏi, choáng váng, buồn nôn; vã mồ hôi nhiều, da đỏ bừng; thân nhiệt tăng cao bất thường; nhức đầu, khó tập trung; mất ý thức hoặc rối loạn hành vi (trong trường hợp nặng)

Sốc nhiệt là tình trạng rất nguy hiểm, thường xảy ra khi cơ thể mất khả năng tự điều hòa nhiệt độ, thân nhiệt tăng đột ngột, có thể không còn ra mồ hôi, thậm chí dẫn tới hôn mê và tử vong.

Phóng viên: Khi đó, người lao động hoặc đồng nghiệp cần làm gì để sơ cứu đúng cách, thưa BS?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Sơ cứu đúng cách sẽ giúp người lao động phục hồi nhanh và không để lại hậu quả về sức khỏe. Cụ thể:

Ngay lập tức đưa nạn nhân vào nơi mát mẻ, thông thoáng.

Nới lỏng quần áo, lau người bằng khăn ướt, quạt mát nhẹ nhàng.

Cho uống nước mát (nếu còn tỉnh táo), tuyệt đối không dùng nước quá lạnh hoặc ép uống khi nạn nhân đang lơ mơ hoặc bất tỉnh.

Gọi cấp cứu càng sớm càng tốt.

Phòng ngừa chủ động và trách nhiệm của người lao động

Phóng viên: Vâng, xử trí kịp thời và đúng cách là một điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe người bệnh. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn tốt nhất với người lao động là phòng ngừa rủi ro. Vậy, BS cho biết, người lao động cần làm gì để phòng tránh nguy cơ nắng nóng?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Có 3 nguyên tắc cơ bản:

Hiểu rõ nguy cơ sức khỏe, đặc biệt là các triệu chứng cảnh báo sớm.

Uống đủ nước, uống đúng cách: Cứ 15–20 phút nên uống một ngụm nước mát, ngay cả khi chưa thấy khát.

Không nên uống nước đá lạnh.

Có thể dùng nước có bổ sung điện giải.

Quan sát nước tiểu: nếu màu vàng sẫm là dấu hiệu thiếu nước, cần bổ sung thêm.

Trang phục phù hợp: Đội mũ rộng vành, quần áo sáng màu, thoáng khí, tránh để ánh nắng chiếu trực tiếp vào da.

Phóng viên: Đó là cách phòng từ bản thân người lao động. Còn người sử dụng lao động và Công đoàn thì cần làm gì, thưa BS?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Trách nhiệm của người sử dụng lao động đã được quy định rõ trong pháp luật, bao gồm:

Phân công cán bộ phụ trách sức khỏe người lao động trong mùa nắng nóng.

Cải thiện điều kiện làm việc: lắp mái che, tăng cường thông gió, sử dụng quạt hơi nước, bố trí thời gian làm việc phù hợp.

Cung cấp nước uống sạch, mát, đầy đủ.

Tổ chức khám sức khỏe định kỳ, sàng lọc người có bệnh nền, điều chỉnh công việc phù hợp.

Đối với Tổ chức Công đoàn cần đóng vai trò chủ động trong việc:

Giám sát việc thực hiện các biện pháp bảo vệ sức khỏe.

Tuyên truyền kỹ năng phòng tránh cho đoàn viên.

Đề xuất cải thiện điều kiện làm việc với người sử dụng lao động.

Phóng viên: Một vài lời khuyên ngắn gọn, dễ nhớ để người lao động tự bảo vệ mình, thưa ông?

TS.BS Vũ Xuân Trung: Trước tiên, người lao động cần phải biết rõ các dấu hiệu say nắng – sốc nhiệt; Uống nước đủ và đúng cách, đừng đợi đến khi khát; Chủ động thích nghi dần với môi trường nắng nóng.

Đồng thời, cần sử dụng đồ bảo hộ, mũ nón, kính, áo dài tay khi làm việc ngoài trời; Gặp tình trạng nguy hiểm, xử trí đúng và gọi cấp cứu kịp thời.

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn những chia sẻ rất cụ thể và thực tế của Bác sĩ.

Mời theo dõi video được nhiều quan tâm:

Thời tiết cực đoan gia tăng: Nguy cơ kép từ nắng nóng và mưa dông đe dọa sức khỏe người lao động Mùa hè 2025 tại Việt Nam chưa ghi nhận những kỷ lục nhiệt mới như năm ngoái, nhưng lại đang thể hiện rõ xu hướng ...

Những rủi ro tiềm ẩn khi sử dụng ô tô trong thời tiết nắng nóng Mùa hè với những đợt nắng nóng gay gắt đã và đang là thử thách lớn đối với sức khỏe người dân, trong đó có ...

Thận trọng với thời tiết cực đoan: Kỹ năng tự bảo vệ cho người lao động Nắng nóng gay gắt, bão lũ bất thường không chỉ gây kiệt sức, bệnh tật mà còn gieo rắc những gánh nặng tâm lý vô ...