Nắng nóng kéo dài, ảnh hưởng âm thầm lên sức khỏe

Từ đầu tháng 5 đến nay, nhiều khu vực tại Bắc Bộ và Trung Bộ đã trải qua các đợt nắng nóng diện rộng với nhiệt độ phổ biến 36–38°C, có nơi vượt ngưỡng 40°C như Nghệ An, Hà Tĩnh, Phú Yên. Hà Nội, Hải Dương, Bắc Giang cũng không tránh khỏi những ngày “nắng như đổ lửa”.

Theo ông Mai Văn Khiêm – Giám đốc Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, năm nay tuy không đạt mức nắng gay gắt như năm 2024, nhưng nhiệt độ trung bình từ tháng 5 đến tháng 10 vẫn cao hơn trung bình nhiều năm khoảng 0,5–1°C, với nhiều đợt kéo dài liên tục. Ví dụ, vào đầu tháng 6/2025, nhiệt độ thực tế trên mặt đường nhựa tại Hà Nội đã chạm ngưỡng 61°C, gây nguy cơ say nắng và sốc nhiệt cho người lao động ngoài trời.

Nắng nóng không chỉ làm tăng nguy cơ kiệt sức do nhiệt mà còn gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng như say nắng, mất nước, và các bệnh về đường hô hấp. Tại Phú Thọ, Trung tâm Y tế huyện Cẩm Khê đã tiếp nhận 7 trường hợp cấp cứu do say nắng vào đầu tháng 6/2025, trong đó một bệnh nhân 65 tuổi rơi vào tình trạng hôn mê. Ngoài ra, nguy cơ cháy nổ và cháy rừng cũng tăng cao do thời tiết khô hanh kéo dài, đặc biệt ở các khu vực như Phú Yên, Bình Thuận, Kon Tum, Gia Lai và Đắk Lắk.

Mặc dù dự báo cho thấy nắng nóng năm 2025 có thể ít gay gắt hơn so với năm 2024 – năm ghi nhận hơn 300 kỷ lục nhiệt độ với mức cao nhất 44°C tại Đông Hà (Quảng Trị), các đợt nắng nóng vẫn sẽ kéo dài, đặc biệt ở Trung Bộ từ tháng 4 đến tháng 6 và ở Bắc Bộ từ tháng 5 trở đi. Khu vực Nam Bộ và Tây Nguyên cũng đối mặt với nắng nóng từ tháng 3 đến tháng 5, trước khi chuyển sang các đợt mưa trái mùa.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn. Ảnh: T. Linh

Mưa dông, lốc sét: hiểm họa sau những ngày nắng rát

Điều đáng lo là ngay sau những đợt nắng kéo dài, nhiều khu vực lại phải đối mặt với mưa dông cực đoan, cường độ lớn, tập trung trong thời gian ngắn. Theo ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn, các trận mưa lớn cục bộ đã xuất hiện ngay trong tháng 5/2025, với lượng mưa phổ biến từ 100–200 mm, có nơi vượt 300 mm chỉ trong vài giờ. Đáng chú ý, Yến Dương (Bắc Kạn) ghi nhận 195 mm mưa trong 4 giờ, và Kỳ Anh (Hà Tĩnh) đạt kỷ lục 172,9 mm trong 1 giờ vào đêm 24/5 – lượng mưa lớn nhất từng ghi nhận tại Việt Nam. Những trận mưa dồn dập này không chỉ gây ngập úng đô thị mà còn dẫn đến lũ quét, sạt lở đất và các tai nạn do dông lốc, sét và mưa đá.

Tổng lượng mưa trong tháng 5/2025 cao hơn trung bình nhiều năm từ 10–30%, với các đợt mưa tập trung vào các ngày 1/5, 10–11/5, 15–20/5 và 23–24/5 ở Bắc Bộ và Trung Bộ. Dự báo cho thấy, tháng 6/2025 có xu hướng mưa lớn cục bộ tiếp tục ở Bắc Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ, với lượng mưa có thể đạt 200–300 mm, có nơi cao hơn. Các hiện tượng thời tiết nguy hiểm như lốc xoáy, sét và mưa đá được cảnh báo ở mức cao, đặc biệt trong giai đoạn chuyển mùa (tháng 4–5).

Những trận mưa dông bất thường không chỉ làm gián đoạn công việc mà còn gây ra nguy cơ chấn thương, viêm da, bệnh hô hấp và sốc nhiệt do sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ. Người lao động tại các công trường xây dựng, nông trường và ngành giao thông là những nhóm dễ bị ảnh hưởng nhất.

Ảnh minh họa: AI

Thách thức kép cho người lao động

Sự đan xen giữa nắng nóng và mưa dông tạo ra một thách thức kép cho người lao động. Trong khi nắng nóng gây mất nước và kiệt sức, mưa dông bất ngờ làm tăng nguy cơ trượt ngã, bị sét đánh hoặc mắc kẹt trong lũ. Đặc biệt, các khu vực đô thị như Hà Nội và TP.HCM thường xuyên đối mặt với ngập úng do hệ thống thoát nước quá tải, trong khi các vùng núi ở Tây Bắc và Trung Bộ có nguy cơ cao về lũ quét và sạt lở đất.

Hiện tượng ENSO (chữ viết tắt để chỉ hiện tượng nóng lên dị thường của lớp nước biển bề mặt - El Nino và hiện tượng lạnh dị thường của lớp nước biển bề mặt - La Nina) ở trạng thái trung tính từ tháng 4–6/2025, với khả năng chuyển từ La Nina yếu vào đầu năm, góp phần làm gia tăng sự bất thường của thời tiết, khiến các đợt nắng nóng và mưa dông xen kẽ khó dự đoán hơn. Điều này đòi hỏi người lao động và doanh nghiệp phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để ứng phó với cả hai loại hình thời tiết cực đoan này.

Để giảm thiểu rủi ro từ nắng nóng và mưa dông, người lao động cần tuân thủ các biện pháp sau:

Đối phó với nắng nóng:

Sử dụng mũ, kính chống nắng, áo dài tay và uống đủ nước để tránh mất nước và say nắng.

Tránh làm việc ngoài trời trong khoảng thời gian nhiệt độ cao nhất (11h–15h).

Theo dõi các dấu hiệu sốc nhiệt như chóng mặt, buồn nôn và tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay khi cần thiết.

Đối phó với mưa dông:

Không trú mưa dưới cây cao, công trình tạm bợ hoặc khu vực dễ bị sét đánh.

Sử dụng áo mưa, giày chống trơn trượt và các thiết bị bảo hộ để làm việc an toàn trong điều kiện mưa lớn.

Giảm tải công việc trong các khung giờ có nguy cơ mưa dông cao, thường là chiều tối.

Cập nhật dự báo thời tiết: Theo dõi các bản tin từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (truy cập tại nchmf.gov.vn) để chủ động ứng phó với thời tiết bất thường.

Ông Hoàng Đức Cường, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Khí tượng Thủy văn cho biết, đơn vị này đang tích cực nâng cấp năng lực dự báo và cảnh báo sớm để hỗ trợ người dân và người lao động. Các giải pháp cụ thể bao gồm:

Mở rộng mạng lưới quan trắc: Với hơn 217 trạm khí tượng bề mặt, gần 2.000 trạm đo mưa tự động, 426 trạm thủy văn và 10 trạm radar thời tiết hiện đại, Việt Nam đang cải thiện khả năng giám sát và cảnh báo kịp thời các hiện tượng thời tiết nguy hiểm.

Ứng dụng công nghệ tiên tiến: Trí tuệ nhân tạo, siêu máy tính Cray XC40, và dữ liệu từ vệ tinh, radar được tích hợp để nâng cao độ chính xác của dự báo mưa lớn, lũ quét và sạt lở đất.

Phối hợp liên ngành: Các kịch bản ứng phó được xây dựng với sự tham gia của quân đội, chính quyền địa phương và các ngành liên quan để đảm bảo phù hợp với đặc điểm từng khu vực.

Ông Hoàng Đức Cường nhấn mạnh: “Phòng hơn chống là phương châm quan trọng. Người dân cần cập nhật thông tin thời tiết thường xuyên để bảo vệ bản thân và tài sản”.

Thời tiết cực đoan năm 2025, với sự kết hợp giữa nắng nóng gay gắt và mưa dông bất thường, đang đặt ra những thách thức lớn đối với người lao động, đặc biệt là những người làm việc ngoài trời tại công trường, nông trường và ngành giao thông.

Để bảo vệ sức khỏe và an toàn, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, từ việc sử dụng trang bị bảo hộ, điều chỉnh lịch làm việc, đến việc theo dõi sát sao các bản tin dự báo thời tiết. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ dự báo và phối hợp chặt chẽ với cộng đồng để xây dựng một hệ thống ứng phó hiệu quả.

Xem thêm video: Chăm sóc sức khoẻ cho những ngày nắng nóng đỉnh điểm, người lao động nên biết

Biến động thời tiết Hà Nội: Người lao động cần bỏ ngay những thói quen này Với biến động thời tiết Hà Nội khắc nghiệt khi không khí lạnh liên tục tràn về đã khiến không ít người lao động bị ...

Thời tiết dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ rét đậm: Người dân vui Xuân thế nào an toàn? Theo dự báo, thời tiết dịp Tết Nguyên đán ở miền Bắc giảm sâu, rét đậm rét hại. Điều này sẽ ảnh hưởng không nhỏ ...

Ưu tiên bảo vệ sức khỏe người lao động ngoài trời mùa rét đậm, rét hại Trước tình hình rét đậm, rét hại kéo dài trên diện rộng, Bộ Y tế vừa ban hành công văn khẩn số 557/BYT-MT, yêu cầu ...