Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, được ký ban hành bởi Tổng Bí thư Tô Lâm, là một bước đi quan trọng trong chiến lược thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Nghị quyết này đặt ra những mục tiêu đột phá về khoa học công nghệ, hạ tầng và thể chế nhằm đưa Việt Nam tiến gần hơn với nền kinh tế số. Một trong những điểm đáng chú ý của nghị quyết là sự chú trọng đến việc giảm thiểu căng thẳng, lo âu, và các vấn đề tâm lý cho người lao động thông qua việc áp dụng công nghệ.

Bước tiến quan trọng nhưng cũng đầy thách thức về sức khỏe tinh thần

Chuyển đổi số, với sự bùng nổ của công nghệ và trí tuệ nhân tạo, mang lại những lợi ích lớn về năng suất và hiệu quả công việc. Tuy nhiên, đằng sau những đổi mới tích cực đó là những thách thức không nhỏ đối với sức khỏe tinh thần của người lao động, nhất là trong các ngành nghề có áp lực cao như công nghệ, y tế, giáo dục và sản xuất.

Anh Nguyễn Duy Hiếu, một công nhân sản xuất làm việc ở khu công nghiệp Bình Dương chia sẻ: “Được làm việc trong môi trường hiện đại, dây chuyền sản xuất tự động hóa, những người công nhân như chúng tôi thấy rất vui, vì không còn phải sử dụng sức lao động, thủ công như trước. Tuy nhiên, thời gian đầu, tôi cũng đã chịu áp lực từ việc học, làm quen với công nghệ. Tôi đã phải học cách vận hành các máy móc hiện đại, điều khiển hệ thống qua phần mềm, thậm chí là làm việc với các cảm biến và thiết bị thông minh. Đây là một thách thức lớn, bởi tôi không có nền tảng về công nghệ.

Áp lực khi phải làm quen với công nghệ và đảm bảo hiệu quả công việc khiến tôi cảm thấy căng thẳng. Thêm vào đó, việc phải làm việc với các máy móc có thể khiến cơ thể mệt mỏi do yêu cầu về thể lực.”

Một trong những vấn đề lớn nhất đối với người lao động trong quá trình chuyển đổi số là áp lực thích nghi quá nhanh với công nghệ. (Ảnh: CT May 10)

Theo TS.BS Trần Thị Hồng Thu, Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, một trong những vấn đề lớn nhất đối với người lao động trong quá trình chuyển đổi số là áp lực thích nghi quá nhanh với công nghệ. Người lao động phải liên tục học hỏi và làm quen với những phần mềm, hệ thống và quy trình mới trong thời gian ngắn. Điều này không chỉ gây ra căng thẳng và lo âu, mà còn khiến người lao động cảm thấy thiếu tự tin và dễ rơi vào trạng thái mất định hướng nghề nghiệp. "Khi một người phải liên tục thay đổi để bắt kịp công nghệ mà không có thời gian phục hồi, họ sẽ dễ dàng rơi vào trạng thái kiệt sức", TS. Thu chia sẻ.

Ngoài ra, tình trạng kiệt sức và mất cân bằng công việc đời sống là một hệ lụy phổ biến trong môi trường số hóa. Thay vì giúp người lao động giảm tải công việc, công nghệ đôi khi lại khiến họ phải đảm nhận thêm nhiều nhiệm vụ mới. Điều này dẫn đến sự mệt mỏi kéo dài, mất ngủ và cảm giác không có thời gian cho bản thân.

Một vấn đề khác mà TS.Thu đề cập là cảm giác cô lập trong môi trường làm việc số hóa. Với việc làm việc từ xa, họp trực tuyến và quản lý qua phần mềm, các mối quan hệ đồng nghiệp trở nên lạnh lẽo hơn. "Cảm giác không có sự kết nối thực sự với đồng nghiệp có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như trầm cảm và lo âu xã hội", BS. Thu nhận định.

Trong thời đại công nghệ cao và chuyển đổi số, nếu doanh nghiệp, đơn vị không sắp xếp công việc phù hợp sẽ khiến NLĐ áp lực. (Ảnh minh họa AI)

Theo đó, TS.Thu cũng cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn trong quá trình chuyển đổi số. Căng thẳng do theo dõi và giám sát liên tục là một vấn đề đáng lo ngại. Công nghệ có thể theo dõi và đo lường hiệu suất làm việc của người lao động một cách chi tiết, từ từng phút giây. Điều này có thể khiến người lao động cảm thấy như bị giám sát liên tục, mất đi cảm giác an toàn và dễ dẫn đến căng thẳng mạn tính.

Chuyển đổi số: Lợi ích và cơ hội cải thiện sức khỏe tinh thần

Tuy nhiên, chuyển đổi số cũng mang lại nhiều lợi ích rõ rệt cho sức khỏe tinh thần của người lao động nếu được triển khai đúng cách. Theo TS. Thu, một trong những lợi ích lớn nhất là giảm căng thẳng từ các thủ tục hành chính rườm rà. Khi hơn 80% người dân và doanh nghiệp sử dụng dịch vụ công trực tuyến, người lao động sẽ không phải tốn thời gian xếp hàng, đợi chờ, hay thực hiện những công việc giấy tờ mất thời gian. Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giảm bớt các căng thẳng không cần thiết trong công việc.

Thêm vào đó, việc loại bỏ tiền mặt và chuyển sang giao dịch điện tử giúp người lao động quản lý tài chính hiệu quả và minh bạch hơn. Điều này mang lại cảm giác an toàn tài chính, giúp giảm bớt nỗi lo âu và tăng cường sự ổn định tinh thần.

Một trong những yếu tố quan trọng khác là thúc đẩy cảm giác sáng tạo và được công nhận. Khi hơn 40% doanh nghiệp thực hiện đổi mới sáng tạo, người lao động không còn bị bó buộc trong các quy trình cũ kỹ. Họ có cơ hội tham gia vào các dự án sáng tạo, được thử nghiệm những ý tưởng mới và được công nhận cho những đóng góp của mình. Cảm giác có giá trị giúp họ giữ vững tinh thần và giảm thiểu nguy cơ kiệt sức.

6 biện pháp cốt lõi cần ưu tiên triển khai để giảm thiểu tác động tiêu cực trong môi trường chuyển đổi số

TS.BS Trần Thị Hồng Thu cho biết, để người lao động không chỉ làm việc hiệu quả mà còn bền vững về mặt tinh thần, các tổ chức cần hành động ngay, không đợi đến khi có khủng hoảng mới phản ứng.

Thiết lập đơn vị hỗ trợ tâm lý tại chỗ hoặc trực tuyến

Mỗi tổ chức nên có chuyên viên tâm lý hoặc đối tác chuyên môn sẵn sàng tư vấn định kỳ cho nhân viên. Việc hỗ trợ này cần đảm bảo ẩn danh, bảo mật, dễ tiếp cận. Điều qua trọng, đừng chờ đến khi nhân viên kiệt sức mới can thiệp, hãy phòng ngừa ngay từ đầu.

Quan tâm thường xuyên, chăm lo đời sống cho cán bộ, công nhân tốt sẽ giúp tinh thần, sức khỏe của họ được đảm bảo, nâng cao hiệu quả công việc. (Ảnh: Z121)

Tổ chức các buổi “check-in cảm xúc” định kỳ

Dưới hình thức nhóm nhỏ hoặc ẩn danh, đây là nơi để nhân viên chia sẻ và được lắng nghe mà không bị đánh giá. Những buổi check-in giúp nhận diện sớm người đang căng thẳng, mệt mỏi hoặc cô lập trong môi trường số hóa.

Đào tạo quản lý cấp trung về kỹ năng ứng xử tâm lý

Quản lý tuyến giữa là người tiếp xúc trực tiếp với nhân viên mỗi ngày. Họ cần được huấn luyện để nhận biết các dấu hiệu stress, mất kiểm soát, hoặc trầm cảm nhẹ, đồng thời biết cách hỗ trợ đúng lúc. Nói cách khác, người quản lý tốt sẽ là “hệ miễn dịch tinh thần” cho cả đội.

Lồng ghép nội dung chăm sóc tinh thần vào đào tạo chuyển đổi số

Khi dạy nhân viên dùng phần mềm mới, hãy dành thời gian hướng dẫn cách quản lý căng thẳng, làm chủ cảm xúc và thích nghi với thay đổi. Điều này giúp nhân viên không cảm thấy bị bỏ lại trong quá trình chuyển đổi.

Ngoài công việc, chăm sóc tinh thần cho công nhân, người lao động là yếu tố rất quan trọng. (Ảnh: Minh Nghĩa/TTXVN)

Xây dựng “kho phục hồi số” trong nội bộ doanh nghiệp

Doanh nghiệp có thể tích hợp thư viện video thiền, các bài tập thư giãn, app theo dõi giấc ngủ, cảm xúc… vào nền tảng làm việc chung. Mục tiêu là biến công nghệ trở thành công cụ phục hồi, chứ không phải chỉ là nguồn áp lực.

Tôn trọng quyền nghỉ ngơi và thực sự cho phép ngắt kết nối

Không gửi email, tin nhắn ngoài giờ nếu không cần thiết. Không khuyến khích “trực” trong kỳ nghỉ. Một nhân viên được nghỉ ngơi đúng nghĩa sẽ trở lại làm việc tỉnh táo, sáng tạo và gắn bó hơn.

Chuyển đổi số là cuộc đua dài. Muốn đi được đến đích, doanh nghiệp cần giữ cho con người trong guồng máy ấy luôn khỏe mạnh về tinh thần. Hãy chăm sóc nhân viên từ hôm nay vì không có công nghệ nào thay thế được một đội ngũ kiệt sức.

Nghị quyết 57-NQ/TW về chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo quốc gia là một quyết định quan trọng, tạo nền tảng để thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Tuy nhiên, để chuyển đổi số thực sự bền vững, các tổ chức và doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến sức khỏe tinh thần của người lao động. Chỉ khi bảo vệ sức khỏe tinh thần và tạo ra môi trường làm việc nhân văn, công nghệ mới có thể phát huy hết tác dụng và mang lại những lợi ích lâu dài cho nền kinh tế và xã hội.

Mời theo dõi video được nhiều quan tâm:

Chuyển đổi số – Chìa khóa đảm bảo an toàn lao động trong kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường Trong dòng chảy của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ số đang len lỏi vào từng lĩnh vực của đời sống ...

An toàn – Nền móng bền vững cho chuyển đổi số quốc gia Trong kỷ nguyên của trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và tự động hóa, phát triển khoa học - công nghệ và chuyển đổi ...

An toàn sức khỏe tinh thần thời 4.0: Biến chuyển đổi số thành "đồng minh" của người lao động Chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo không chỉ giúp nâng cao hiệu quả công việc mà còn có thể là công cụ quan ...