Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, dưới sự chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, đã đưa ra định hướng chiến lược để phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong đó, yếu tố “an toàn” – cả về công nghệ lẫn con người – được xác định là then chốt để đảm bảo phát triển bền vững, có trách nhiệm và không ai bị bỏ lại phía sau.

Bài viết này tập trung phân tích vai trò của an toàn trong quá trình chuyển đổi số quốc gia, đặc biệt từ góc nhìn của công đoàn và người lao động – những đối tượng trực tiếp chịu tác động từ làn sóng công nghệ.

Thể chế và an toàn trong phát triển khoa học, công nghệ

Theo Nghị quyết 57-NQ/TW, thể chế được xác định là điều kiện tiên quyết trong việc phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Việc hoàn thiện thể chế, đi trước một bước, đồng thời đổi mới tư duy xây dựng pháp luật, là một trong những yêu cầu quan trọng để khuyến khích đổi mới sáng tạo và quản lý hiệu quả các hoạt động khoa học, công nghệ.

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của các công nghệ mới, như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, blockchain, hay Internet of Things (IoT), an toàn trong quản lý và ứng dụng công nghệ trở thành yêu cầu cấp bách. Điều này không chỉ giúp bảo vệ dữ liệu người dùng, mà còn bảo vệ cơ sở hạ tầng quan trọng của quốc gia trước các nguy cơ tấn công mạng, xâm phạm an ninh quốc gia. Do đó, một hệ thống thể chế và pháp luật mạnh mẽ, đồng bộ, và cập nhật liên tục là điều kiện tiên quyết để xây dựng môi trường an toàn cho phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thể chế được xác định là điều kiện tiên quyết trong việc phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. (Ảnh minh họa: Internet)

Bên cạnh đó, việc xây dựng một hệ thống pháp lý có khả năng "không cấm" mà vẫn quản lý tốt các hoạt động công nghệ là một thách thức. Điều này đòi hỏi các cơ quan quản lý phải có sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ, và dự báo được các xu hướng, mối nguy hiểm tiềm ẩn từ việc phát triển nhanh chóng của các công nghệ mới. Cùng với đó, cần phát triển cơ chế kiểm soát và đảm bảo an toàn không gian mạng, bảo vệ các hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia khỏi các tấn công mạng, bảo mật thông tin cá nhân của công dân và tổ chức.

An toàn trong phát triển hạ tầng số

Một trong những yếu tố quan trọng trong Nghị quyết 57-NQ/TW là phát triển hạ tầng số, đặc biệt là hạ tầng công nghệ số. Phát triển hạ tầng số phải đảm bảo tính hiện đại, đồng bộ, an ninh, an toàn, hiệu quả, tránh lãng phí. Đây là yêu cầu hết sức cấp thiết trong bối cảnh hiện nay khi các công nghệ mới và dịch vụ số đang trở thành động lực chính thúc đẩy nền kinh tế số.

An toàn trong hạ tầng số không chỉ bao gồm bảo vệ các hệ thống công nghệ thông tin, mà còn phải đảm bảo tính liên tục, ổn định của các dịch vụ quan trọng. Các hệ thống mạng lưới truyền thông, các trung tâm dữ liệu phải được bảo vệ an toàn trước các nguy cơ xâm nhập, tấn công từ các thế lực thù địch hay tội phạm mạng. Hạ tầng số hiện đại, đồng bộ và an toàn sẽ là nền tảng vững chắc cho các dịch vụ công trực tuyến, nền kinh tế số, và phát triển bền vững của các doanh nghiệp, tổ chức.

An toàn trong phát triển hạ tầng số là yêu cầu cấp thiết hiện nay. (Ảnh: Internet)

Thực tế, các vụ tấn công mạng vào các hệ thống quan trọng của quốc gia, như tấn công vào hệ thống ngân hàng, hệ thống điện lực, hay các cơ quan nhà nước, đã gây ra những thiệt hại lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia. Chính vì vậy, việc xây dựng và bảo vệ hạ tầng số an toàn là nhiệm vụ quan trọng, không chỉ đối với cơ quan nhà nước, mà còn đối với các doanh nghiệp, tổ chức tham gia vào các hoạt động phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số.

Dữ liệu và an toàn trong công nghệ số

Dữ liệu ngày nay được coi là tài nguyên quan trọng, là "dầu mỏ" trong nền kinh tế số. Việc khai thác và sử dụng dữ liệu một cách tối ưu sẽ tạo ra giá trị lớn cho nền kinh tế, đặc biệt là trong các lĩnh vực như marketing, phân tích dự báo, y tế, giáo dục và nhiều ngành khác. Tuy nhiên, vấn đề an toàn dữ liệu, bảo mật thông tin trong môi trường số, là một vấn đề lớn và cần được quan tâm đặc biệt.

Trong Nghị quyết 57-NQ/TW, việc làm giàu và khai thác tối đa tiềm năng của dữ liệu, đưa dữ liệu thành tư liệu sản xuất chính, thúc đẩy phát triển cơ sở dữ liệu lớn, công nghiệp dữ liệu và kinh tế dữ liệu được nhấn mạnh. Tuy nhiên, quá trình này không thể thiếu sự bảo vệ an toàn tuyệt đối đối với dữ liệu. Cần xây dựng các cơ chế, chính sách bảo vệ quyền lợi của người dùng, bảo vệ dữ liệu cá nhân và tài sản trí tuệ, ngăn ngừa việc rò rỉ thông tin ra ngoài, cũng như bảo vệ cơ sở dữ liệu quốc gia trước các nguy cơ tấn công mạng.

Đặc biệt, trong bối cảnh chuyển đổi số, khi các công ty và tổ chức ngày càng sử dụng nhiều dữ liệu lớn để phân tích, dự báo và ra quyết định, sự đảm bảo về an toàn, bảo mật dữ liệu không chỉ là yếu tố pháp lý mà còn là yếu tố chiến lược. Một nền tảng dữ liệu không an toàn sẽ làm giảm độ tin cậy của các hệ thống, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của tổ chức và quốc gia.

Đào tạo nhân lực trình độ cao và bảo vệ người lao động trong kỷ nguyên công nghệ

Một yếu tố không thể thiếu trong việc phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là nguồn nhân lực chất lượng cao. Việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực có năng lực, chuyên môn vững vàng trong các lĩnh vực công nghệ, bảo mật, an ninh mạng là rất quan trọng để bảo vệ nền tảng hạ tầng công nghệ và dữ liệu của quốc gia.

Cần chú trọng xây dựng các chương trình đào tạo, bồi dưỡng về an ninh mạng, bảo mật thông tin, bảo vệ hạ tầng công nghệ số, để đảm bảo rằng đội ngũ nhân lực có khả năng đối phó với các thách thức trong việc duy trì an toàn và bảo mật trong môi trường công nghệ phát triển mạnh mẽ. Đồng thời, cần có cơ chế, chính sách khuyến khích sự sáng tạo, đổi mới trong ngành khoa học công nghệ và đảm bảo an toàn công nghệ, bảo vệ các phát minh sáng tạo khỏi việc bị xâm phạm.

Công đoàn đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ và đào tạo nguồn nhân lực cao. (Ảnh minh họa AI)

Mặt khác, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ số, người lao động cũng phải đối mặt với những thách thức mới. Một trong những thách thức lớn nhất là bảo vệ quyền lợi của người lao động trong môi trường làm việc số hóa. Công nghệ không chỉ làm thay đổi cách thức làm việc mà còn có thể làm gia tăng tình trạng bất công lao động nếu không có các biện pháp bảo vệ phù hợp.

Trong bối cảnh này, Công đoàn đóng vai trò hết sức quan trọng. Công đoàn không chỉ là đại diện cho quyền lợi của người lao động mà còn là lực lượng nòng cốt trong việc bảo vệ quyền lợi của họ khi làm việc trong môi trường số. Một trong những trách nhiệm của Công đoàn là giám sát, đảm bảo người lao động không bị khai thác hoặc chịu thiệt thòi trong môi trường làm việc có sự tham gia của các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), robot tự động, và dữ liệu lớn.

Công đoàn có thể đóng góp vào việc đảm bảo an toàn cho người lao động thông qua các cơ chế sau:

Tăng cường đào tạo và nâng cao nhận thức: Trong kỷ nguyên số, người lao động cần phải được trang bị những kỹ năng và kiến thức cần thiết để làm việc hiệu quả và an toàn trong môi trường số. Công đoàn có thể phối hợp với các cơ quan chức năng, tổ chức các khóa đào tạo, các buổi hội thảo để nâng cao nhận thức về an toàn thông tin, bảo mật dữ liệu cá nhân, cũng như các vấn đề pháp lý liên quan đến quyền lợi lao động trong môi trường số.

Giám sát và đảm bảo quyền lợi người lao động: Công đoàn có vai trò giám sát các chính sách bảo vệ quyền lợi người lao động khi làm việc với công nghệ. Điều này bao gồm việc theo dõi các quy định về bảo vệ quyền lợi cá nhân của người lao động, đảm bảo không có sự xâm phạm vào đời tư của họ. Ngoài ra, Công đoàn cũng cần đảm bảo rằng các chính sách sử dụng công nghệ trong các tổ chức, doanh nghiệp không dẫn đến sự phân biệt đối xử hoặc lợi dụng người lao động.

Tạo môi trường làm việc an toàn và công bằng: Công đoàn cần đảm bảo rằng môi trường làm việc số không chỉ hiện đại mà còn phải công bằng và an toàn. Các công ty, tổ chức cần có các chính sách an toàn thông tin rõ ràng và thực hiện các biện pháp bảo mật cần thiết để bảo vệ hệ thống dữ liệu của công ty cũng như của người lao động.

Việc phát triển hạ tầng số và công nghệ số trong Nghị quyết 57-NQ/TW là một chiến lược quan trọng để thúc đẩy sự phát triển của đất nước trong kỷ nguyên công nghệ số. Tuy nhiên, để đảm bảo sự thành công lâu dài và bền vững của quá trình này, yếu tố an toàn là một trong những yếu tố then chốt. Đảm bảo an toàn thông tin, bảo vệ quyền lợi người lao động trong môi trường công nghệ số không chỉ giúp nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế mà còn bảo vệ quyền lợi của người lao động – đối tượng chính trong bất kỳ sự phát triển nào.

Công đoàn có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi của người lao động, đảm bảo môi trường làm việc công bằng và an toàn. Qua đó, Công đoàn không chỉ góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bằng, mà còn đảm bảo rằng sự chuyển đổi số diễn ra một cách bền vững, không để lại ai bị bỏ lại phía sau.

Chuyển đổi số quốc gia là xu thế không thể đảo ngược. Nhưng nếu thiếu an toàn – từ an toàn hạ tầng, dữ liệu, đến an toàn cho người lao động – sự phát triển ấy sẽ khó bền vững.

Trong hành trình này, công đoàn cần giữ vai trò “người gác cửa” cho quyền lợi người lao động, đồng thời là lực lượng chủ lực trong đào tạo, giám sát, và kiến tạo môi trường làm việc số công bằng, minh bạch.

An toàn không chỉ là rào chắn – mà là bàn đạp để công nghệ đi xa, đi nhanh và đi đúng!

Mời xem thêm video được quan tâm:

Tăng cường nhận thức và phát triển môi trường an toàn tại trường học Hưởng ứng Tháng hành động về An toàn, vệ sinh lao động năm 2025 theo chỉ đạo của Liên đoàn Lao động huyện Ân Thi ...

Chuyển đổi số trong công đoàn: Đòi hỏi sống còn, không chỉ là khẩu hiệu Trong kỷ nguyên số, khi lao động ngày càng phi truyền thống, các hình thức việc làm linh hoạt và xu hướng số hóa lên ...

Chuyển đổi số – Chìa khóa đảm bảo an toàn lao động trong kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường Trong dòng chảy của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ số đang len lỏi vào từng lĩnh vực của đời sống ...