Sứa biển chứa nọc độc nguy hiểm, cha mẹ cần lưu ý

Theo lời kể của mẹ bé, vào ngày 1/5, khi bé đang vui chơi dưới sóng biển, bé thấy một vật thể trong suốt, trôi dạt gần đó. Do tò mò, bé đã vòng tay ôm lấy vật thể này mà không biết đó là sứa biển chứa nọc độc nguy hiểm. Ngay sau đó, bé xuất hiện các tổn thương da nghiêm trọng.

Tổn thương da của bé P.L khi nhập viện. (Ảnh: BV Nhi Trung ương)

Thạc sĩ, bác sĩ Trần Thị Thùy Trang – Khoa Da liễu – Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết: "Bé gái nhập viện trong tình trạng bị tổn thương da với các biểu hiện dát đỏ, sẩn đỏ, mụn nước, phỏng nước thành vệt, sưng nề, trợt rỉ dịch, viêm tấy kèm ngứa, bỏng rát và cảm giác châm chích tại vùng cẳng tay và mu bàn tay hai bên, đúng vị trí tiếp xúc với xúc tu sứa".

Nhờ sự phối hợp chặt chẽ giữa khoa Da liễu và khoa Cấp cứu – Chống độc, sau khoảng một tuần điều trị với các biện pháp kháng sinh toàn thân, thuốc giảm viêm, giảm ngứa và chăm sóc tại chỗ, tình trạng của bé đã dần cải thiện rõ rệt. Vùng da tổn thương không còn sưng nề, trợt rỉ dịch.

Chăm sóc tổn thương da – Đắp gạc tẩm thuốc (A); Tổn thương da của bé N.P.L khi ra viện (B). (Ảnh: BV Nhi Trung ương)

Sứa là động vật thân mềm, sống chủ yếu ở môi trường nước biển và nước ngọt. Cơ thể sứa chủ yếu là nước (khoảng 95%) và một phần protein cấu trúc, tế bào thần kinh, cơ (5%). Đặc trưng dễ nhận biết là thân hình trong suốt và các xúc tu dài, có thể lên tới 60 mét tùy loài. Trên xúc tu của sứa có hàng triệu tế bào châm nhỏ gọi là tế bào nematocyst, có khả năng phóng ra các sợi lông tẩm độc gây tổn thương da người hoặc các sinh vật khác khi tiếp xúc.

Độc tố protein trong sứa có khả năng phá vỡ màng tế bào, ảnh hưởng đến hệ thần kinh và làm tổn thương mô da, gây đau đớn và viêm nhiễm.

Các men trong nọc độc phá hủy tế bào, gây tổn thương mô cục bộ.

Chất gây dị ứng: Gây ngứa, sưng tấy, phát ban; trong trường hợp nặng có thể dẫn đến sốc phản vệ, thậm chí tử vong.

Cách xử lý ban đầu khi bị sứa đốt

Theo các chuyên gia của Bệnh viện Nhi Trung ương, việc xử lý đúng cách khi trẻ bị sứa đốt là vô cùng quan trọng để giảm thiểu tổn thương da và nguy cơ biến chứng. Một số lưu ý cần nhớ:

Quan sát các triệu chứng nghiêm trọng: Nếu trẻ xuất hiện buồn nôn, nôn, khó thở, đau ngực, tím tái, cần nhanh chóng gọi cấp cứu y tế.

Không cào gãi hoặc chà xát vùng da bị tổn thương: Điều này có thể làm nọc độc lan rộng.

Loại bỏ xúc tu sứa khỏi da: Dùng găng tay hoặc lót túi nilon để tránh tiếp xúc trực tiếp với độc tố.

Rửa vết thương bằng nước biển hoặc giấm 3-5%: Tránh dùng nước ngọt vì có thể kích thích tế bào nematocyst phóng độc.

Dùng vật cứng như thìa hoặc thẻ để cạo nhẹ tế bào độc còn sót lại trên da.

Giảm đau và làm dịu tổn thương: Chườm ấm hoặc dùng nước ấm 40-45 độ trong 20 phút; có thể chườm đá bọc nilon nếu không có nước ấm. Dùng thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc paracetamol.

Sử dụng kem dưỡng ẩm, thuốc bôi chứa corticoid hoặc kháng histamin: Giúp giảm ngứa, sưng viêm.

Không dùng thuốc không rõ nguồn gốc, không bôi lá hoặc nước tiểu: Các phương pháp này có thể làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn hoặc gây nhiễm trùng.

Đưa trẻ đến cơ sở y tế sớm để đánh giá và điều trị chuyên sâu.

Nguồn: Bệnh viện Nhi Trung ương

Ngoài ra, để phòng tránh nguy cơ khi tắm biển, Theo TS.BS Phạm Thị Mai Hương, phụ huynh nên trang bị cho mình và con em kiến thức nhận biết sứa độc và cách sơ cứu ban đầu. Bên cạnh đó, cần tìm hiểu thông tin từ người dân địa phương, chú ý biển báo cảnh báo sứa tại các bãi biển.

Đặc biệt, nên cho trẻ mặc đồ bơi che kín nhằm giảm diện tích tiếp xúc trực tiếp với sứa, đồng thời hạn chế cho trẻ chơi ở những vùng có nhiều sứa.

Mùa hè là thời điểm lý tưởng cho các hoạt động vui chơi biển nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ về sức khỏe, trong đó có viêm da do sứa biển. Việc trang bị kiến thức về đặc điểm sứa, cách nhận biết và sơ cứu đúng cách là điều cần thiết để bảo vệ trẻ em và người thân. Mọi trường hợp nghi ngờ bị sứa đốt nên được xử lý kịp thời và đưa đến cơ sở y tế để tránh các biến chứng nghiêm trọng.

Đặc điểm một số loài sứa độc và biểu hiện khi tiếp xúc Tùy theo loại sứa có độc chất cao hay thấp mà khi tiếp xúc sẽ có những biểu hiện khác nhau. Tại Việt Nam, theo các nhà hải dương học cho biết loài sứa độc bao gồm sứa lửa, sứa bắp cày và sứa vòng. Sứa lửa (Physalia physalis) hay có tên khác là chiến binh Bồ Đào Nha. Loại sứa này có nhiều xúc tu dài và trong suốt, màu hơi xanh, nhìn như túi nilon. Các xúc tu chứa độc tố gây đau rát, bỏng da, thậm chí gây tử vong cho người tiếp xúc do có chứa độc tố Physaliatoxin. Sứa lửa. (Nguồn: Internet) Khi da tiếp xúc với sứa lửa, triệu chứng đầu tiên là đau và bỏng rát như lửa đốt. Sau đó, các vết quật của sứa lửa trên cơ thể có màu đỏ hoặc nâu tím, phồng rộp, nổi bọng nước. Trường hợp nặng, vị trí cơ thể người tiếp xúc sứa lửa sẽ sưng phù, xuất huyết dưới da, loét và hoại tử da. Triệu chứng có thể kéo dài đến 1-2 tuần. Một số trường hợp nặng hơn với các biểu hiện khó thở, buồn nôn, tăng nhịp tim, đau ngực, tiêu chảy và sốc phản vệ. Sứa bắp cày (Chironex fleckeri) được xem là loại sứa độc nhất trong số các loài sứa hộp. Triệu chứng da khi tiếp xúc sứa bắp cày là rát bỏng như chạm vào thanh sắt nung nóng, đau nhức dữ dội. Vùng da tiếp xúc nhanh chóng xuất hiện dấu hiệu phồng rộp, đỏ đậm hoặc tím bầm. Sứa bắp cày. (Nguồn: Internet) Sứa vòng (Linuche unguiculata) có màu trong suốt nhưng thường thấy màu nâu cam từ tảo cộng sinh trên thân mình sứa. Vùng da tiếp xúc với sứa vòng là sẽ đau dữ dội hàng giờ với rát đỏ, sưng tấy và phồng rộp. Các triệu chứng này nếu không nghiêm trọng sẽ thuyên giảm sau vài ngày. Trường hợp nghiêm trọng có thể gây viêm loét, hoại tử da. Sứa vòng. (Nguồn: Internet)

Mời xem video được nhiều quan tâm:

Sữa giả tràn lan, sức khỏe cộng đồng bị đe dọa - Chuyên gia cảnh báo gì? Sữa giả đang trở thành nỗi ám ảnh với người tiêu dùng Việt, khi các chuyên gia liên tục cảnh báo về những nguy cơ ...

Cảnh báo: Biến thể XBB.1.16 tiếp tục lây lan, số ca COVID-19 tăng nhẹ tại TP Hồ Chí Minh Thái Lan vừa trải qua đợt bùng phát COVID-19 mới do biến thể phụ XBB.1.16 của Omicron, với hơn 14.000 ca/tuần tại Bangkok. Tại Việt ...

Cảnh báo: Hàn the trong chả và những hậu quả khó lường với sức khỏe Khi sử dụng chả có chứa hàn the, cơ thể con người sẽ phải đối mặt với nhiều nguy cơ về sức khỏe, từ cấp ...