| Tiêu chí xét duyệt những trường hợp nghỉ hưu trước tuổi theo Nghị định 178 |
![]() |
| PGS.TS Trần Thành Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội. Ảnh: TGCC |
"Cú sốc" tâm lý khi phải rời xa công việc
Dưới tác động của Nghị định 178, những người nghỉ hưu trước tuổi có thể trải qua những đặc điểm tâm lý sau đây:
Cảm giác mất mát và bất an: Người lao động có thể cảm thấy mình bị mất đi vai trò, vị trí và sự công nhận trong xã hội. Việc nghỉ hưu trước tuổi trong bối cảnh thế giới bất định như hiện nay khiến họ càng lo lắng về tương lai, về khả năng tài chính cũng như việc làm thế nào để tìm thấy ý nghĩa trong giai đoạn của cuộc sống sau này.
Nghĩ đến việc nghỉ, nhiều người đã cảm thấy cô đơn và bị bỏ lại. Họ lo rằng mình nhanh mất đi môi trường và thói quen làm việc, mất đi những mối quan hệ thân thuộc. Đặc biệt với những người không xây dựng được mạng lưới quan hệ xã hội vững chắc và thân tình, họ sẽ thấy bản thân giảm giá trị và bị bỏ rơi.
Mặc dầu lão hóa là không thể cưỡng lại nhưng hiện nay người 60-70 tuổi vẫn khỏe mạnh hoạt bát như thanh niên... Vì vậy, phải về nghỉ sớm khiến cho họ cảm thấy mình vô dụng, có trí, có lực mà không được sử dụng dẫn đến cảm giác bất toại/bất mãn. Điều này sẽ dẫn đến sự tự ti, tự ái và giảm sự thỏa mãn trong cuộc sống.
Có thể nói, tâm lý phổ biến của đối tượng này là cảm thấy hụt hẫng, bị tổn thương, sợ người khác quên mình. Nhiều lúc thấy trống rỗng, buồn chán, nhàn rỗi, cáu gắt, cảm thấy sống thừa, sống vô giá trị. Họ có nhu cầu bức thiết được tham gia làm cái gì đó để làm giảm cảm giác cô quạnh và tăng lên giá trị của mình. Họ thích gặp gỡ người quen để nói về ngày xưa gian khổ, vinh quang đã trải qua, những đóng góp cho đơn vị. Họ ưu tư sâu sắc về xã hội, mong mỏi phục hồi được truyền thống, phát biểu mạnh mẽ phải làm được điều gì đó mà trước kia khi còn ở vị trí họ chưa làm được. Họ bắt đầu suy nghĩ nhiều hơn về vấn đề tâm linh nên sẽ thích tham gia các hoạt động tôn giáo. Nhiều người bắt đầu cân bằng cảm xúc khi bắt đầu thực hiện cầu nguyện và thiền định.
Nguy cơ mắc các vấn đề tâm bệnh học
Những cảm xúc tiêu cực này được tích tụ dần dần, nếu không được sự quan tâm, hỗ trợ, giải tỏa có thể tiến triển thành những vấn đề tâm bệnh học nghiêm trọng hơn.
| Nhận biết sớm các dấu hiệu khó khăn tâm lý Sự thay đổi bất thường về tâm trạng: Họ thường xuyên buồn bã, chán nản, cảm giác không thiết một cái gì, cáu gắt hoặc dễ nổi nóng mà không có lý do rõ ràng. Những thay đổi về hành vi: Rối loạn giấc ngủ (mất ngủ/khó ngủ); chán ăn (ăn uống kém và không điều độ), lười vận động và né tránh giao tiếp xã hội. Những thay đổi trong suy nghĩ nhận thức: Suy nghĩ tiêu cực về người khác, tin rằng người khác coi thường mình, mất tập trung, giảm trí nhớ, thiếu quyết đoán; và có xu hướng bi quan hơn về tương lai. Các vấn đề thể chất: Đau cơ thể (gồm cả đau đầu, đau lưng, đau khớp chân tay…) cảm giác mất năng lượng và dễ mệt mỏi; giảm sức đề kháng và dễ ốm vặt. Tất cả đều là những dấu hiệu của tổn thương sức khỏe tâm thần và là dấu hiệu họ cần có sự chia sẻ, hỗ trợ của các thành viên gia đình. |
Những cảm xúc tiêu cực này được tích tụ dần dần, nếu không được sự quan tâm, hỗ trợ, giải tỏa có thể tiến triển thành những vấn đề tâm bệnh học nghiêm trọng hơn, ví dụ như trầm cảm. Các triệu chứng của trầm cảm có thể bao gồm cảm giác buồn bã, mất hứng thú trong các hoạt động thường ngày, suy nghĩ tiêu cực và có thể có ý định tự tử trong một số trường hợp nghiêm trọng.
Tâm trạng bồn chồn, lo âu: Nhiều người sẽ trở nên lo lắng về mọi thứ (từ tài chính, công việc, tương lai, làm thế nào để thích nghi với cuộc sống mới, làm thế nào để không trở thành gánh nặng cho con cái…) những suy nghĩ lo lắng này có thể dẫn đến các triệu chứng cơ thể như tim đập nhanh, đổ mồ hôi, run rẩy và khó thở.
Họ cũng dễ căng thẳng hơn, trở nên khó tính và phán xét những điều nhỏ nhặt. Họ trở nên nhạy cảm và hay dỗi. Nhiều người về nghỉ bỗng “xuống sức” hay đau đầu, mất ngủ, mệt mỏi, giảm khả năng miễn dịch nên dễ bị bệnh vặt.
Có nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra những người nghỉ hưu sớm một cách bị động/bắt buộc sau 1 năm sức khỏe xu hướng đi xuống; phát hiện khoảng 3 bệnh cơ thể mãn tính trung bình và thường có tam cao gồm cao đường, cao máu và cao mỡ dẫn đến nguy cơ tiểu đường, cao huyết áp và sa sút trí tuệ.
Việc nghỉ sớm nếu không chuẩn bị cũng đã chứng minh khiến cơ thể lão hóa nhanh hơn sau 5 năm, số lượng tế bào thần kinh chết và teo đi, phân bố nơ ron thần kinh giảm từ 10 - 30% dẫn đến những dấu hiệu đầu tiên của mất trí nhớ, tư duy chậm và sa sút trí tuệ. Nghe kém hơn, nhìn kém hơn làm suy giảm cảm giác hạnh phúc. Có nhiều người trong giai đoạn này còn có suy nghĩ về cái chết.
Giải pháp hỗ trợ và can thiệp
Để giúp người lao động đối phó với những khó khăn tâm lý khi nghỉ hưu sớm, cần có những biện pháp hỗ trợ và can thiệp kịp thời:
Tư vấn tâm lý là một biện pháp hiệu quả để giúp người lao động đối phó với các vấn đề tâm lý. Các chuyên gia tâm lý có thể giúp họ hiểu và quản lý các cảm xúc của mình, tìm ra các giải pháp để đối phó với căng thẳng và lo lắng và xây dựng một kế hoạch để thích nghi với cuộc sống mới.
![]() |
| Ảnh minh họa: KT |
Tham gia các hoạt động xã hội như câu lạc bộ, tình nguyện viên hoặc các lớp học có thể giúp người lao động tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống mới và xây dựng các mối quan hệ xã hội mới.
Lập kế hoạch thời gian cho việc tập thể dục và rèn luyện sức khỏe có thể giúp người lao động giảm căng thẳng, lo lắng và cải thiện sức khỏe thể chất và tinh thần.
Duy trì lối sống như ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tránh sử dụng chất kích thích có thể giúp người lao động cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
Nếu người lao động muốn tiếp tục làm việc, họ có thể tìm kiếm các công việc mới phù hợp với năng lực và sở thích của mình. Điều này có thể giúp họ tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống mới và giảm cảm giác mất mát và bất an.
Vai trò của gia đình, cộng đồng và doanh nghiệp
Gia đình, cộng đồng và doanh nghiệp đều có vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ sức khỏe tinh thần cho người lao động nghỉ theo chế độ 178.
![]() |
| Thiền, yoga là một trong những biện pháp giúp giải tỏa tâm lý cho người lao động nghỉ hưu trước tuổi. Ảnh minh họa: KT |
| Gia đình cần làm gì để hỗ trợ người nghỉ hưu? Bảo vệ hệ thần kinh: Ngủ đủ giấc, giữ tinh thần lạc quan. Nuôi dưỡng cảm xúc tích cực: Gần gũi thiên nhiên, sống với các giá trị, giao lưu xã hội. Nâng cao sức khỏe thể chất: + Ăn uống cân bằng, đủ chất (đường, đạm, mỡ, rau xanh, 2 lít nước/ngày), hạn chế đồ ngọt và cồn. + Tập luyện thể thao, đặc biệt thái cực quyền giúp cải thiện tiền đình và giảm nguy cơ té ngã. Nên tập chậm 24 thức trong 45-60 phút để đạt hiệu quả tốt nhất. Hỗ trợ kỹ năng sống: + Động viên học thêm kỹ năng mới. + Hình thành thói quen ứng phó tích cực: thiền, yoga, ăn uống lành mạnh, đi bộ 30 phút/ngày, nghỉ ngơi hợp lý, tự quản lý thời gian, ngủ 6-8 tiếng/ngày. + Tránh xa chất kích thích, sử dụng thiết bị điện tử và mạng xã hội có kiểm soát. + Đảm bảo an toàn thể chất và tài chính (tránh bị lừa đảo). |
Gia đình: Cung cấp sự ủng hộ và động viên, giúp họ cảm thấy được yêu thương và quan tâm, tìm kiếm các giải pháp để đối phó với các vấn đề tài chính và xã hội. Quan trọng nhất là giúp họ bảo vệ hệ thần kinh, nuôi dưỡng cảm xúc tích cực, nâng cao sức khỏe thể chất, quan tâm đến các giá trị tinh thần của họ, kỹ năng nói chuyện, giúp họ hồi tưởng lại những đoạn ký ức tươi đẹp, và cần chuẩn bị một số chủ đề để đánh lạc hướng khỏi các ký ức đau buồn...
Cộng đồng: Cung cấp các chương trình hỗ trợ và các hoạt động xã hội để giúp người lao động tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống mới, các dịch vụ tư vấn tâm lý và các chương trình rèn luyện sức khỏe để giúp họ cải thiện sức khỏe tinh thần và thể chất.
Doanh nghiệp/Đơn vị: Cung cấp các thông tin và hướng dẫn chi tiết về các chương trình/chế độ hỗ trợ của chính phủ và cộng đồng, tổ chức các chương trình tư vấn tâm lý và các hoạt động xã hội để giúp người lao động tìm thấy ý nghĩa trong cuộc sống mới, phát triển các dịch vụ giáo dục, giải trí, chăm sóc sức khỏe cho người già, xây dựng và phát triển một "nền kinh tế tóc bạc" để thích ứng với xu hướng già hóa dân số hiện nay.
Hy vọng với sự quan tâm và hỗ trợ từ gia đình, cộng đồng và xã hội, những người lao động nghỉ theo Nghị định 178 sẽ vượt qua được những khó khăn tâm lý ban đầu, tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống hưu trí.
Bảo hiểm xã hội Việt Nam vừa có hướng dẫn 6 bước giải quyết chính sách nghỉ hưu trước tuổi, nghỉ thôi việc theo nghị ... |
Nghị định 178/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định chính sách trọng dụng người có phẩm chất, năng lực nổi trội trong thực hiện sắp xếp ... |
Dù là bác sĩ, y tá, điều dưỡng hay nhân viên hành chính, tài chính, lao động nữ trong ngành y đều đang đối mặt ... |
Khỏe – Đẹp 17:03 | Thứ năm, 16/10/2025
Ngày Rửa tay Thế giới nhắc chúng ta rằng một hành động đơn giản - rửa tay bằng xà phòng - có thể cứu sống, bảo vệ trẻ em và củng cố cộng đồng.
Khỏe – Đẹp 19:58 | Thứ ba, 14/10/2025
“Thay đổi lối sống để hỗ trợ hành trình mãn kinh của bạn” là chủ đề của Ngày Mãn kinh Thế giới năm 2025.
Sống an toàn 19:03 | Thứ sáu, 19/09/2025
Với thực trạng đáng báo động cứ 5 thai phụ tại Việt Nam có 1 người mắc bệnh, đái tháo đường thai kỳ không chỉ là mối đe dọa sức khỏe trước mắt mà còn tạo ra một vòng lặp nguy cơ di truyền sang các thế hệ tương lai. Trước tình hình này, Bộ Y tế đã ban hành “Hướng dẫn quốc gia về sàng lọc và quản lý đái tháo đường thai kỳ”.
Khỏe – Đẹp 15:00 | Thứ năm, 11/09/2025
Bệnh viện Trung ương Huế vừa công bố ca ghép tủy Thalassemia thứ 11 thành công. Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam thực hiện ca ghép tủy đồng loại với nguồn tủy từ mẹ ruột, có bất đồng nhóm máu.
Khỏe – Đẹp 09:00 | Thứ ba, 09/09/2025
Dù Việt Nam đã duy trì thành công 12 năm không ghi nhận ca bệnh tả, nhưng trước diễn biến dịch bệnh ngày càng phức tạp trên thế giới với số ca tử vong tăng vọt, Bộ Y tế đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ bệnh xâm nhập và nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa chủ động trong cộng đồng.
An sinh - Xã hội 18:00 | 20/10/2025
An sinh - Xã hội 18:44 | 18/10/2025
Khỏe – Đẹp 16:31 | Thứ tư, 23/07/2025
Sau khi tiếp nhận bệnh nhi 2 tuổi bị tai nạn đuối nước ngưng tim tại nhà, các bác sĩ đặt nội khí quản, thở máy, sử dụng kháng sinh, vận mạch, đặc biệt áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy giúp trẻ hồi sinh kỳ diệu.
Khỏe – Đẹp 11:45 | Thứ tư, 23/07/2025
Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong công tác bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh phòng ngừa được bằng vắc xin, theo số liệu ước tính mới nhất về tỷ lệ tiêm chủng toàn quốc của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và UNICEF (WUENIC) công bố mới đây.
Khỏe – Đẹp 19:22 | Thứ năm, 17/07/2025
Dịch tả lợn châu Phi đã bùng phát tại 11 xã ở tỉnh Quảng Trị, buộc tiêu hủy hơn 1.750 con lợn và có nguy cơ lan rộng hơn. Đây cũng là nỗi ám ảnh cho người tiêu dùng, vậy dấu hiệu nhận biết thịt lợn bệnh như thế nào?
Khỏe – Đẹp 15:52 | Thứ ba, 15/07/2025
Bị đau mỏi cổ - vai gáy, ông Đ.Đ.B, 70 tuổi (Quảng Ninh) tự tiêm thuốc giảm đau tại một phòng khám tư nhân. Sau tiêm, tình trạng không cải thiện mà ngày càng nặng: yếu chi, mất cảm giác, khó thở rồi liệt hoàn toàn từ cổ trở xuống, buộc phải chuyển tuyến khẩn cấp.
Khỏe – Đẹp 15:52 | Thứ ba, 15/07/2025
Dù số ca mắc sốt xuất huyết từ đầu năm 2025 (hơn 32.000 ca) hiện thấp hơn cùng kỳ, các chuyên gia cảnh báo không thể chủ quan. Nguy cơ một đợt dịch bùng phát vẫn rất cao, do chu kỳ dịch đang đến gần và thời tiết hiện tại rất thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sinh sôi.
An sinh - Xã hội 21:44 | Thứ năm, 10/07/2025
Cục Bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) vừa có công văn hướng dẫn triển khai Tuần lễ thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025. Năm nay, sự kiện mang đến một thông điệp đột phá: lựa chọn nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là nền tảng sức khỏe cho thế hệ tương lai mà còn là một hành động có sức ảnh hưởng lớn đến môi trường, tương đương với việc trồng cả một cánh rừng.
Khỏe – Đẹp 21:15 | Thứ tư, 09/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT do Bộ Y tế ban hành quy định chi tiết việc kê đơn thuốc điều trị ngoại trú đối với người có thẻ bảo hiểm y tế. Những điểm mới như cho phép kê đơn tối đa 90 ngày, đơn thuốc chỉ có giá trị 5 ngày tại nhà thuốc ngoài bệnh viện, hay cơ chế thống nhất đơn khi khám nhiều chuyên khoa… đang đặt ra yêu cầu mới cho cả bác sĩ và người bệnh.
Khỏe – Đẹp 17:18 | Thứ ba, 08/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT do Bộ Y tế ban hành ngày 30/6/2025 quy định chi tiết việc kê đơn thuốc điều trị ngoại trú đối với người có thẻ bảo hiểm y tế đã chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt, đặc biệt là quy định cho phép bác sĩ kê đơn thuốc tối đa 90 ngày đối với một số bệnh mạn tính. Thay đổi này được kỳ vọng sẽ giảm gánh nặng đi lại, chi phí cho người bệnh, đồng thời nâng cao hiệu quả điều trị liên tục, ổn định.
Khỏe – Đẹp 14:00 | Thứ ba, 08/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT vừa ban hành không chỉ bổ sung các trường thông tin bắt buộc trong đơn thuốc mà còn đưa ra quy định cụ thể về liều dùng, số lần dùng thuốc trong ngày, thời gian sử dụng. Thay đổi kỹ thuật nhỏ nhưng lại có ý nghĩa lớn với người bệnh. Thông tư cũng đặt ra nguyên tắc kê đơn chặt chẽ, tăng cường kiểm soát thuốc kháng sinh, thuốc gây nghiện – tiến tới thực hiện kê đơn điện tử toàn quốc từ năm 2026.
Khỏe – Đẹp 07:43 | Thứ ba, 08/07/2025
Bệnh viện Trung ương Huế (thành phố Huế) cho biết, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã ghi nhận điều trị cho 30 trường hợp dương tính với liên cầu khuẩn Streptococcus Suis (liên cầu lợn). Trong đó, có trường hợp nhập viện trong tình trạng nặng, đã tử vong, ngành Y tế đưa ra khuyến cáo khẩn.
Khỏe – Đẹp 14:35 | Thứ sáu, 04/07/2025
Cơ quan chức năng thành phố Huế vừa phát hiện và tiến hành tiêu hủy 1 tấn chân gà không rõ nguồn gốc tại một hộ kinh doanh. Điều đáng lo ngại, nếu số chân gà này bị tuồn ra thị trường, người tiêu dùng có thể đối mặt với nguy cơ sử dụng thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đến sức khỏe.
Sống an toàn 15:17 | Thứ tư, 02/07/2025
Một trường hợp nhiễm sán dây dài tới hơn 3 mét vừa được ghi nhận tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, gióng lên hồi chuông cảnh báo về những thói quen ăn uống tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe.
Khỏe – Đẹp 20:23 | Thứ hai, 30/06/2025
Những mong muốn về một vẻ ngoài hoàn hảo đang đẩy nhiều người tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ như một giải pháp nhanh chóng. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những lời quảng cáo hấp dẫn là bóng tối của những hiểm họa khôn lường, khi không ít người đặt niềm tin sai chỗ vào các cơ sở thẩm mỹ không an toàn, kém chất lượng.
Sống an toàn 19:50 | Thứ sáu, 27/06/2025
Mới đây nhất, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận nữ bệnh nhân D.T.L (32 tuổi, ở Mê Linh, Hà Nội), nhập viện trong tình trạng viêm mô bào nghiêm trọng, thậm chí đối diện với nguy cơ nhiễm trùng huyết. Câu chuyện này là hồi chuông báo động dành cho những người lao động nữ, những người thường xuyên đối mặt với áp lực công việc và ít có thời gian chăm sóc bản thân.
Khỏe – Đẹp 17:08 | Thứ năm, 26/06/2025
Nắng nóng cực đoan mùa hè là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, biến nhiều loại đồ ăn thành “cái bẫy” đối với sức khỏe. Từ những bữa tiệc ngoài trời đến các quán ăn vỉa hè, nguy cơ ngộ độc thực phẩm luôn tiềm ẩn. Nắm vững các nguyên tắc phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình trong thời điểm này.
Khỏe – Đẹp 15:27 | Thứ năm, 26/06/2025
Mùa Hè với những đợt nắng nóng khắc nghiệt kéo dài không chỉ gây mệt mỏi, giảm năng suất lao động mà còn là “sát thủ thầm lặng” đối với hàng triệu người lao động đang ngày ngày làm việc dưới trời nắng gắt hoặc trong các nhà xưởng nóng bức.
Khỏe – Đẹp 20:01 | Thứ tư, 25/06/2025
Nấm, với hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao, ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của nhiều gia đình. Tuy nhiên, đằng sau sự phổ biến này là những nỗi lo về an toàn thực phẩm. Thị trường nấm đang bị "bủa vây" bởi nhiều vấn đề nhức nhối: nấm không rõ nguồn gốc, nấm nhập khẩu từ Trung Quốc đội lốt hàng Việt, nấm chứa chất bảo quản độc hại, thậm chí cả nấm độc chết người.
Khỏe – Đẹp 20:01 | Thứ tư, 25/06/2025
Bệnh viện Trung ương Huế vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật thay khớp háng và xương đùi bằng Megaprosthesis. Kỹ thuật này được xem là giải pháp tối ưu cho những trường hợp tổn thương nặng mà trước đây có nguy cơ cao phải cắt cụt chi.
Khỏe – Đẹp 14:54 | Thứ ba, 24/06/2025
Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông 2025 diễn ra từ ngày 25 đến 28/6, trùng với thời điểm thời tiết trên cả nước biến động mạnh: ban ngày nắng nóng diện rộng, chiều tối mưa dông bất chợt. Trong bối cảnh này, sức khỏe thể chất và tinh thần của gần một triệu sĩ tử trở thành mối quan tâm lớn không chỉ của phụ huynh mà cả ngành giáo dục và y tế.
Khỏe – Đẹp 16:18 | Thứ hai, 23/06/2025
Không còn chỉ là câu chuyện của ngành y, việc chăm sóc sức khỏe chủ động đang trở thành một chiến lược quốc gia, với sự vào cuộc của các chuyên gia, nhà quản lý và toàn xã hội. Sự ra đời của Hiệp hội Tư vấn Nâng cao Sức khỏe Việt Nam (VAHCP) chính là bước đi then chốt, hiện thực hóa khát vọng này.