Việc sử dụng thực phẩm chức năng giả có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe.

Hàng tấn thực phẩm chức năng giả bị bắt giữ, người lao động hoang mang

Trong những tháng đầu năm 2025, lực lượng công an đã phát hiện và khởi tố nhiều vụ án lớn liên quan đến sản xuất, buôn bán thực phẩm chức năng giả. Điển hình như vụ triệt phá đường dây sản xuất thực phẩm chức năng giả quy mô lớn tại Thanh Hóa, thu giữ gần 10 tấn tang vật gồm nhiều loại thuốc và thực phẩm chức năng giả, với số tiền thu lợi lên tới khoảng 200 tỷ đồng. Một vụ án khác do Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu, Bộ Công an khởi tố liên quan đến hơn 100 tấn thực phẩm chức năng giả, trong đó nhiều sản phẩm được quảng cáo nhập khẩu từ Mỹ, châu Âu nhưng thực tế nguyên liệu chủ yếu nhập từ Trung Quốc và chất lượng không đúng như công bố.

Các sản phẩm thực phẩm chức năng giả thường được phân phối qua mạng xã hội, các trang thương mại điện tử không rõ nguồn gốc, thậm chí trà trộn vào kênh bán lẻ truyền thống, khiến người tiêu dùng khó phân biệt và dễ mua phải hàng giả.

Trước tình trạng thực phẩm chức năng giả tràn lan, người dân bày tỏ sự hoang mang, lo lắng về sức khỏe khi sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không đảm bảo chất lượng. Nhiều người tiêu dùng cảm thấy bất an khi không biết làm thế nào để bảo vệ mình trước "ma trận" thực phẩm chức năng giả và kém chất lượng đang ngày càng tinh vi và phổ biến.

Chị Nguyễn Hoàng Linh, một công nhân làm việc ở khu công nghiệp Bắc Thăng Long (Hà Nội) chia sẻ: “Trước đây, tôi cũng hay mua một số loại thực phẩm chắc năng để bổ sung các dưỡng chất, vitamin cho con nhỏ, collagen trẻ hóa... Giờ thấy thông tin hàng giả tràn ngập trên thị trường, bản thân thấy rất hoang mang và lo lắng, không biết các sản phẩm đã và đang dùng có phải hàng giả, hàng nhái không? Có bị ảnh hưởng gì đến sức khỏe gia đình không?”.

Theo phân tích của PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên khoa Công nghệ thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội, các sản phẩm thực phẩm chức năng giả thường được bán với giá thấp, đối tượng người tiêu dùng là ở vùng nông thông, những người lao động, công nhân có thu nhập không cao. Điều này ảnh hưởng lớn đến sức khỏe người lao động.

Người tiêu dùng cũng bắt đầu có thói quen tra cứu thông tin, cẩn trọng hơn trong việc lựa chọn và sử dụng các sản phẩm chức năng, không còn dễ dàng tin tưởng vào quảng cáo hay lời giới thiệu từ người quen như trước.

Tác hại của thực phẩm chức năng giả theo chuyên gia

Chuyên gia y tế và dược sĩ cảnh báo rằng việc sử dụng thực phẩm chức năng giả có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Các sản phẩm này thường không đảm bảo hàm lượng hoạt chất như công bố, thậm chí có thể chứa các chất độc hại gây dị ứng, ngộ độc, suy gan, suy thận khi sử dụng lâu dài.

Việc dùng thực phẩm chức năng cần dựa trên bằng chứng cơ thể có thiếu hay không, thay vì dùng theo quảng cáo hay truyền miệng.

Đặc biệt, trẻ em, người cao tuổi và phụ nữ có thai là những đối tượng dễ bị ảnh hưởng nặng nề do hệ miễn dịch và chức năng gan thận chưa hoàn thiện hoặc suy giảm. Trẻ nhỏ nếu sử dụng thực phẩm chức năng giả có thể gặp các biến chứng nguy hiểm như rối loạn tiêu hóa, suy hô hấp, thậm chí đe dọa tính mạng.

PGS Lê Văn Truyền, nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế, nhấn mạnh rằng thuốc giả và thực phẩm chức năng giả không chỉ không có tác dụng điều trị mà còn khiến bệnh nhân mất thời gian điều trị đúng, làm bệnh nặng hơn hoặc gây tử vong.

Tại một số bệnh viện cũng đã ghi nhận có nhiều trường hợp nhập viện do sử dụng thực phẩm chức năng giả, trôi nổi trên thị trường, đặc biệt là các sản phẩm giảm cân, xương khớp, gây tổn hại sức khỏe nghiêm trọng.

3 điều cần đặc biệt lưu ý khi muốn sử dụng thực phẩm chức năng

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, đã có những chia sẻ thẳng thắn về thực phẩm chức năng. Ông nhấn mạnh rằng thực phẩm chức năng không phải là thuốc dù thường được đóng gói giống viên thuốc, mà là những sản phẩm bổ sung các thành phần giúp tăng lợi ích sức khỏe vượt trên giá trị dinh dưỡng cơ bản như probiotic, vitamin, khoáng chất hay hợp chất sinh học.

Ông cho biết, thực phẩm chức năng thực chất là dạng “thuốc bổ” giúp bổ sung những chất còn thiếu cho cơ thể. Tuy nhiên, việc dùng thực phẩm chức năng cần dựa trên bằng chứng cơ thể có thiếu hay không, thay vì dùng theo quảng cáo hay truyền miệng.

Một điểm quan trọng PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu nhấn mạnh là yếu tố tâm lý trong việc sử dụng thực phẩm chức năng. Người dùng thường cảm thấy khỏe hơn khi uống, nhất là khi sản phẩm được mua với giá cao hoặc được tặng từ người thân, tạo nên hiệu ứng tích cực về tinh thần. Trong y học, tâm lý này cũng có vai trò hỗ trợ chữa bệnh, đặc biệt với những bệnh nhân lo lắng không có thuốc uống. Thực phẩm chức năng đôi khi được dùng để đáp ứng nhu cầu tâm lý này, dù cũng tạo điều kiện cho các sản phẩm kém chất lượng len lỏi vào thị trường.

PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu khuyên người tiêu dùng nên đặc biệt lưu ý 3 việc:

Thứ nhất, hãy tự tìm hiểu nguồn gốc, tác dụng trước khi quyết định sử dụng thực phẩm chức năng. Nếu còn lưỡng lự tốt nhất không nên sử dụng. Rất nguy hiểm nếu chọn nhầm loại thực phẩm chức năng giả hay có thành phần không tốt đến bệnh lý mà người sử dụng đang mắc (ví dụ như người đái tháo đường mà lại dùng thực phẩm chức năng có nhiều Glucose).

Thứ hai, nếu mua nên lựa chọn những loại thực phẩm chức năng đã được các nước phát triển công nhận, bầy bán công khai tại các siêu thị.

Cuối cùng, khi sử dụng hãy thực sự lắng nghe cơ thể mình nếu cảm nhận khác thường nên dừng lại ngay lập tức.

“Ngoài ra tôi cũng khuyên không nên dùng thực phẩm chức năng liên tục kéo dài. Có thể dùng từng đợt vì nguyên lý đơn giản khi đã đủ rồi không cần bổ sung nữa” - ông nhấn mạnh thêm.

Qua những chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Lân Hiếu, có thể thấy quan điểm về thực phẩm chức năng rất thực tế, khoa học và đề cao trách nhiệm của người dùng trong việc lựa chọn và sử dụng sản phẩm này một cách an toàn và hiệu quả.