Vì sao khi giao mùa xuân - hè dễ gặp các vấn đề sức khỏe?

Giai đoạn giao mùa xuân - hè là thời điểm thời tiết thay đổi thất thường, với sự chênh lệch lớn về nhiệt độ giữa ngày và đêm. Ban ngày thường oi nóng, trong khi ban đêm lại se lạnh. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), mức chênh lệch nhiệt độ lớn có thể làm giảm khả năng thích nghi của cơ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh nhiễm trùng phát triển.

Thời điểm này, độ ẩm trong không khí cũng có sự thay đổi rõ rệt. Độ ẩm cao vào mùa xuân và đầu hè tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn, virus và nấm mốc phát triển. Các nghiên cứu từ Viện Y học Môi trường Quốc gia Hoa Kỳ (NIEHS) cho thấy, môi trường có độ ẩm cao có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp và dị ứng da do vi khuẩn và nấm mốc sinh sôi mạnh hơn trong không khí.

Đặc biệt, mùa xuân cũng là thời điểm cây cối đâm chồi, phấn hoa phát tán trong không khí. Những người có cơ địa nhạy cảm hoặc mắc bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn, viêm mũi dị ứng thường dễ bị ảnh hưởng nặng hơn trong thời điểm này.

Bên cạnh đó, cơ thể con người có nhịp sinh học tự nhiên, hoạt động theo chu kỳ thời tiết và ánh sáng. Khi thời tiết thay đổi đột ngột, hệ thần kinh và nội tiết có thể bị ảnh hưởng, gây ra tình trạng mất ngủ, mệt mỏi, giảm khả năng thích nghi với môi trường xung quanh. Những thay đổi này có thể làm giảm khả năng chống chọi với bệnh tật, khiến cơ thể dễ bị cảm cúm, viêm họng hoặc các bệnh nhiễm trùng khác.

Những bệnh thường gặp khi giao mùa xuân - hè

Dị ứng và viêm mũi dị ứng: Sự gia tăng của phấn hoa, bụi và nấm mốc trong không khí có thể gây ra các triệu chứng như hắt hơi, chảy nước mũi, ngứa mắt và khó thở. Những người có cơ địa nhạy cảm hoặc mắc bệnh hô hấp mãn tính như hen suyễn dễ bị ảnh hưởng nặng nề hơn. Theo Tổ chức Dị ứng Thế giới (WAO), hiện có khoảng 30% dân số thế giới gặp phải các phản ứng dị ứng theo mùa, trong đó viêm mũi dị ứng là phổ biến nhất.

Thời điểm giao mùa xuân - hạ có nhiều yếu tố tác động đến sức khỏe, từ biến đổi khí hậu, sự gia tăng của vi khuẩn, virus cho đến các tác nhân dị ứng từ môi trường.

Cảm cúm, viêm họng và viêm mũi họng: Virus cúm có xu hướng hoạt động mạnh trong thời điểm giao mùa. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến hệ miễn dịch suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo cúm ảnh hưởng 5-10% người trưởng thành và 20-30% trẻ em toàn cầu mỗi năm, với 3-5 triệu ca bệnh nặng và 290.000-650.000 ca tử vong. Riêng tại Việt Nam năm 2024, đã ghi nhận gần 290.000 trường hợp mắc cúm, trong đó có 8 ca tử vong.

Bệnh tiêu hóa: Thời tiết nóng ẩm là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh đường ruột phát triển. Ngộ độc thực phẩm, tiêu chảy cấp, viêm dạ dày - ruột do virus hoặc vi khuẩn có thể gia tăng trong thời điểm này. Theo WHO, bệnh tiêu chảy là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trong số các bệnh truyền nhiễm ở trẻ em dưới 5 tuổi, chủ yếu do nhiễm khuẩn đường ruột.

Bệnh về da: Nhiệt độ và độ ẩm cao cũng có thể khiến da dễ bị kích ứng, nổi mẩn đỏ, viêm da dị ứng hoặc nhiễm trùng da do vi khuẩn. Theo Hiệp hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD), việc duy trì vệ sinh cá nhân và giữ cho làn da luôn sạch sẽ, khô thoáng là biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa các bệnh da liễu trong thời điểm giao mùa.

Biện pháp tăng cường đề kháng và nâng cao sức khỏe khi giao mùa

Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ dưỡng chất giúp cơ thể duy trì hệ miễn dịch mạnh mẽ, đặc biệt trong thời điểm giao mùa. Theo Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan, vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức đề kháng và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh.

Trái cây họ cam quýt như cam, chanh và bưởi rất giàu vitamin C, giúp thúc đẩy sản xuất tế bào bạch cầu và tăng cường khả năng miễn dịch. Bông cải xanh chứa nhiều vitamin A, C, E cùng các chất chống oxy hóa, giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng. Tỏi và gừng có đặc tính kháng viêm và kháng khuẩn tự nhiên, giúp bảo vệ cơ thể trước các tác nhân gây bệnh. Sữa chua giàu probiotic giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh, từ đó hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả. Nghệ có hợp chất curcumin giúp giảm viêm và tăng cường chức năng miễn dịch. Ngoài ra, các thực phẩm giàu acid béo Omega-3 như cá hồi, hạt chia và hạt óc chó có thể giúp giảm viêm và tăng cường sức khỏe tim mạch.

Chế độ ăn uống cân bằng, dinh dưỡng giúp cơ thể tăng cường miễn dịch trong thời điểm giao mùa.

Giữ gìn vệ sinh cá nhân: Duy trì thói quen vệ sinh cá nhân đúng cách là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng tránh bệnh tật. Theo CDC, rửa tay bằng xà phòng đúng cách có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm lên đến 50%. Việc rửa tay sau khi tiếp xúc với bề mặt công cộng, trước khi ăn uống và sau khi hắt hơi, ho giúp hạn chế sự lây lan của vi khuẩn và virus.

Bên cạnh đó, tránh chạm tay vào mặt, đặc biệt là vùng mắt, mũi, miệng cũng giúp ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn vào cơ thể. Khi ra ngoài, đặc biệt ở những khu vực có nhiều khói bụi hoặc phấn hoa, sử dụng khẩu trang là biện pháp hữu hiệu để bảo vệ đường hô hấp khỏi các tác nhân gây kích ứng.

Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh: Một lối sống khoa học không chỉ giúp tăng cường đề kháng mà còn giảm nguy cơ mắc bệnh. Ngủ đủ giấc từ 7-8 tiếng mỗi đêm là yếu tố quan trọng giúp cơ thể hồi phục và duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh. Theo Tổ chức Giấc ngủ Quốc gia (NSF) của Mỹ, giấc ngủ không đủ hoặc kém chất lượng có thể làm suy giảm hoạt động của hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng hơn. NSF cũng đưa ra đề xuất rằng người lớn (18-64 tuổi) nên ngủ từ 7-9 tiếng mỗi đêm và trẻ em ở độ tuổi đi học (6-13 tuổi) từ 9-11 tiếng. Đối với thanh thiếu niên thì thời gian này là 8-10 tiếng.

Vận động thường xuyên cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao sức khỏe tổng thể. Các nghiên cứu cho thấy, tập thể dục đều đặn giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng sản xuất tế bào miễn dịch và giảm viêm. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga hoặc bơi lội có thể giúp duy trì sức khỏe trong thời gian giao mùa.

Bên cạnh đó, kiểm soát căng thẳng cũng là một yếu tố quan trọng. Stress kéo dài có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc bệnh hơn. Áp dụng các phương pháp thư giãn như thiền định, hít thở sâu hoặc nghe nhạc có thể giúp giảm căng thẳng và hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động tốt hơn.

Giai đoạn giao mùa xuân - hè có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu có biện pháp chăm sóc cơ thể đúng cách. Việc duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh, thực hành vệ sinh cá nhân tốt và có lối sống khoa học là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe. Mỗi người cần lắng nghe cơ thể và điều chỉnh thói quen sinh hoạt phù hợp để giảm nguy cơ mắc bệnh. Khi có dấu hiệu bất thường, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.

Thực hư về tình hình dịch bệnh HMPV gây viêm phổi ở Trung Quốc: Việt Nam theo dõi sát Những ngày gần đây, thông tin về sự gia tăng các ca nhiễm vi rút human metapneumovirus (HMPV) tại Trung Quốc đã gây xôn xao ...

Những đại dịch cúm khủng khiếp nhất trong lịch sử nhân loại Các đại dịch cúm trong lịch sử nhân loại đã định hình phản ứng y tế công cộng qua nhiều thập kỷ. Những sự kiện ...

Cúm khi mang thai: Hậu quả khôn lường nếu mẹ bầu chủ quan Vi-rút cúm có thể gây ra những biến chứng, mang nhiều hệ lụy cho cả mẹ và con như: bội nhiễm, sảy thai, sinh non, ...