Vụ 7 công nhân tử vong ở Yên Bái: Dấu hỏi về huấn luyện và an toàn vận hành

Bị thương vẫn cố ngắt nguồn điện

Khoảng 13h30 ngày 22/4, tại Công ty CP Xi măng và Khoáng sản Yên Bái (trụ sở tại thị trấn Yên Bình, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái) đã xảy ra vụ tai nạn lao động nghiêm trọng làm chết 7 công nhân và 3 công nhân bị thương.

May mắn sống sót sau vụ tai nạn, anh Nông Văn Tuấn (29 tuổi) với vết đau ở chân phải, chưa thôi bị chấn động tâm lý và ám ảnh.

Làm việc ở công ty đã 5 năm, anh Tuấn chưa bao giờ chứng kiến vụ tai nạn lao động kinh hoàng đến thế. Anh kể, vào thời điểm xảy ra tai nạn, quá trình bảo dưỡng máy nghiền diễn ra bình thường. Nhưng sau đó khoảng 30 phút, máy nghiền đang dừng hoạt động bỗng quay mạnh, hất văng những người ở bên ngoài xuống đất.

Lực lượng chức năng tiếp cận hiện trường vụ việc

Nhóm của anh Tuấn đã tiến hành sửa chữa, bảo dưỡng dây chuyền được 15 ngày. Ngày 22/4, sau giờ ăn trưa, các anh bắt đầu thực hiện công việc. 3 công nhân gồm Nông Văn Tuấn, Phạm Ngọc Long, Phạm Minh Dương làm công việc sửa chữa bên ngoài máy nghiền. 7 công nhân vào bên trong máy nghiền (hình trụ dài 7m, cao 5m) để thay các tấm lát bị mòn. Công việc không đòi hỏi kỹ thuật cao, chủ yếu cần người bên ngoài phối hợp bên trong bắt vít cố định tấm lát.

Như thường lệ, một người trong nhóm thông báo bằng bộ đàm về trung tâm điều khiển để ngắt nguồn điện cấp cho máy nghiền. Khi có hiệu lệnh xác nhận, nhóm công nhân mới bắt tay vào bảo dưỡng, sửa chữa.

Nhưng vào khoảng 13h30 ngày 22/4, máy nghiền số 3 đang dừng hoạt động bất ngờ chạy. 7 công nhân ở bên trong máy nghiền trở tay không kịp nên đã tử vong. 3 công nhân ở ngoài bị hất văng xuống đất, họ cũng chỉ kịp kêu cứu. Hàng nghìn viên bi sắt bên trong văng tung tóe ra ngoài, bụi xi măng bay mù mịt.

Thời gian diễn ra trong nháy mắt đến nỗi anh Tuấn chỉ kịp nhìn thấy anh Long và anh Dương nằm bất động trên mặt đất còn máy nghiền thì vẫn đang quay. Anh hoảng sợ nghĩ đến sinh mạng của 7 người bên trong máy nhưng do hoảng sợ và bị thương nên chỉ kịp hô to kêu cứu. Anh Tuấn cố dùng sức của mình lết về trung tâm điều khiển, tìm công tắc nhằm ngắt nguồn máy nghiền. Tuy nhiên, phải sau 30 phút, sau khi lần mò tất cả các công tắc, anh mới tắt nguồn được.

Đồng chí Phan Văn Anh - Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam động viên công nhân Phạm Ngọc Long. Ảnh: ThC

Nằm trên giường bệnh với một bên chân và tay bị bó bột, anh Phạm Ngọc Long cho biết, tai nạn vẫn còn khiến thân thể anh đau ê ẩm, nhất là chân và tay.

"Thời điểm tai nạn, chúng tôi mới thay, lắp được hơn chục tấm lát thì máy nghiền số 3 bất ngờ chạy. Việc thay tấm lát bị mòn, bảo hành, sửa chữa máy nghiền là công việc thường xuyên của Nhà máy xi măng này. Mọi lần, chúng tôi vẫn tiến hành bảo dưỡng, sửa chữa đều không có vấn đề gì nhưng lần này lại bất ngờ xảy ra sự cố khủng khiếp. Trong ống lồng có hàng nghìn viên bi sắt để nghiền đá nên chỉ cần máy nghiền quay một vài giây cũng khiến viên bi sắt va đập vào thái dương, vào đầu dẫn đến chết người”, anh Long nói.

Dấu hỏi về công tác huấn luyện ATVSLĐ, kiểm định máy nghiền và công tác vận hành

Theo thông cáo báo chí của tỉnh Yên Bái ngày 22/4, nguyên nhân vụ tai nạn ban đầu được xác định là do sự cố động cơ điện của máy nghiền dẫn đến tai nạn cho các công nhân đang trực tiếp thực hiện bảo dưỡng, sửa chữa.

Soi chiếu công việc của các công nhân thực hiện bảo dưỡng, sửa chữa máy nghiền cho thấy, công việc này thuộc Danh mục công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về ATVSLĐ ban hành kèm theo Thông tư 06/2020/TT-BLĐTBXH ngày 20/8 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội.

GS.TS Lê Vân Trình - Chủ tịch Hội Khoa học ATVSLĐ Việt Nam lưu ý, đến thời điểm này chưa thể nêu ra kết luận về nguyên nhân của vụ tai nạn lao động vì cơ quan chức năng vẫn đang tiến hành điều tra. Tuy nhiên, từ góc độ kỹ thuật an toàn lao động có thể thấy, trước hết máy nghiền số 3 xảy ra sự cố của Công ty CP Xi măng và Khoáng sản Yên Bái là máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động và cần tuân thủ kiểm định theo định kỳ mà pháp luật quy định.

Điều 28 Luật ATVSLĐ 2015 nêu: "Máy, thiết bị, vật tư, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động là máy, thiết bị, vật tư, chất trong điều kiện lưu giữ, vận chuyển, bảo quản, sử dụng hợp lý, đúng mục đích và đúng theo hướng dẫn của nhà sản xuất nhưng trong quá trình lao động, sản xuất vẫn tiềm ẩn khả năng xảy ra tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, gây hậu quả nghiêm trọng đến sức khỏe, tính mạng con người”.

Theo định nghĩa trên, đây là những loại máy móc, thiết bị, vật tư có nguy cơ xảy ra tai nạn lao động hoặc các hậu quả nghiêm trọng khác; kể cả khi được sử dụng đúng cách và bảo quản theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Nhà nước có những quy định chặt chẽ để kiểm soát việc sử dụng các loại máy móc, thiết bị, vật tư này.

Vì vậy, việc sửa chữa, bảo dưỡng hay vận hành phải đặc biệt kiểm soát các nguy cơ mất an toàn do máy gây ra.

Trong vụ tai nạn kể trên, công nhân bị thương đã cố gắng lết đến trung tâm điều khiển để ngắt điện, cho máy dừng hoạt động hoàn toàn. Nhưng thời điểm đó, trung tâm điều khiển không có người. Công nhân này phải mất 30 phút, nhấn tất cả các nút điều khiển cuối cùng mới tắt hẳn máy.

Nạn nhân vụ tai nạn lao động đang được điều trị tại bệnh viện - Ảnh: Th.C

Điều này đặt ra dấu hỏi là vào thời điểm xảy ra tai nạn, trung tâm điều khiển có người trực và kiểm soát mối nguy hay không?

Trao đổi liên quan đến kỹ thuật an toàn của vụ việc này, PGS.TS Nguyễn Đức Ngọc - Phó Trưởng khoa Cơ khí, Trưởng bộ môn Kỹ thuật ô tô, Đại học Thủy Lợi nêu ý kiến, mặc dù mỗi nhà máy có quy trình vận hành máy móc khác nhau nhưng đều có nguyên tắc chung là khi thực hiện bảo trì dây chuyền bắt buộc phải ngắt toàn bộ điện của các loại máy trong chuyền, không chỉ riêng máy nghiền.

Trước khi vào trong máy nghiền để thao tác, phải đảm bảo rằng tất cả các máy móc trong dây chuyền đều đã tắt nguồn hoàn toàn. Người lao động cũng cần chắc chắn đã ngắt truyền động từ động cơ sang hộp giảm tốc, khóa cứng máy nghiền, đảm bảo máy không thể quay được. Đồng thời, máy nghiền cần được xả hết nguyên vật liệu, bi ra ngoài.

Đơn vị phải tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng, xác định tổng thể dây chuyền an toàn mới được vào bên trong các bộ phận cần sửa chữa, bảo trì, bảo dưỡng. Đặc biệt, mỗi cá nhân phải luôn cẩn thận và tuân thủ các nguyên tắc an toàn khi lao động.

Còn TS. Nguyễn Anh Thơ - Viện trưởng Viện Khoa học ATVSLĐ (Tổng LĐLĐ Việt Nam) cũng đặt dấu hỏi: Trong vụ việc này có thể thấy rằng, công tác huấn luyện an toàn vệ sinh lao động cần phải được kiểm tra, làm rõ. Yếu tố lỗi do con người cần được xem xét ở đây, từ chủ doanh nghiệp đến đơn vị huấn luyện, người lao động...

Bởi qua chi tiết công nhân kể, sau 30 phút mới tắt nguồn điện được cho máy nghiền thì hoàn toàn có thể đặt nghi vấn cho chất lượng và hiệu quả của công tác huấn luyện ATVSLĐ, nhất là huấn luyện quy trình, quy phạm vận hành máy, thiết bị có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn lao động.

Vụ sập mái kính khiến 4 công nhân thương vong: Thiếu dây đeo an toàn Liên quan đến vụ tai nạn lao động khiến 4 người thương vong tại một công trình thuộc quận Hoàn Kiếm, Hà Nội; chuyên gia ...

Tai nạn lao động tại Công ty Xi măng và Khoáng sản Yên Bái khiến 10 người thương vong Chiều 22/4, UBND tỉnh Yên Bái đã ban hành công văn thông tin chính thức vụ việc tai nạn lao động tại Công ty CP ...

7 công nhân tử vong tại Yên Bái: Do sự cố động cơ điện của máy nghiền Theo UBND tỉnh Yên Bái, nguyên nhân ban đầu khiến 7 công nhân tử vong, 3 công nhân bị thương trong vụ tai nạn lao ...