Có cách để phòng trị lũ quét?
Giải pháp công trình phòng tránh lũ quét
TS Vũ Bá Thao, Viện Thủy công, Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam cho biết, lũ bùn đá là một dạng lũ quét kèm theo hàm lượng lớn chất rắn như đất - đá - gỗ, thường xảy ra ở các khe, suối cấp một thuộc khu vực miền núi.
Khác với loại lũ nước trên sông, suối miền núi, lũ bùn đá có hàm lượng chất rắn lớn là tác nhân chính tạo nên sức tàn phá khủng khiếp đối với cơ sở hạ tầng, đất canh tác, người, động thực vật và tài sản. Do các hoạt động thiếu bền vững của con người như: làm đường, xây nhà, khai thác mỏ, chặt phá rừng cũng như sự thay đổi cực đoan của thời tiết và biến đổi khí hậu tạo nên mưa lớn, mưa tập trung, lũ bùn đá xảy ra ở Việt Nam với tần suất và cường độ ngày càng tăng trong những năm gần đây.
Lũ quét gây thiệt hại nặng nề ở Nghệ An. |
Đối với giải pháp công trình, trong khu vực sinh lũ lấy việc khống chế sản sinh bùn đá làm chủ đạo, ngăn cản bùn đá dịch chuyển. Cần làm là khôi phục thảm phủ, trồng rừng với nhiều tầng lớp chủng loại cây khác nhau, làm rãnh thoát nước mặt, xây đập chắn bùn đá (dạng đập dâng bằng bê tông có khe hoặc lỗ hở) ở các khe suối, đê dẫn dòng, bảo vệ mái dốc, bảo vệ lòng dẫn…). Ở khu vực dịch chuyển lấy việc dẫn dòng làm chủ đạo, đảm bảo đường thoát lũ thuận lợi. Tại vị trí địa hình thuận lợi, sử dụng giải pháp đập ngăn bùn đá, cát nhằm giảm bùn đá, giảm thế năng, kiểm soát lưu lượng nước và bùn đá.
Trong các loại giải pháp công trình thì đập chắn bùn đá đóng vai trò quan trọng và được sử dụng phổ biến nhất. Tùy thuộc vào diện tích, quy mô, đặc tính dòng lũ bùn đá sẽ áp dụng các giải pháp khác nhau.
Tuy nhiên, một giải pháp công trình đơn lẻ không thể phòng tránh và giảm nhẹ thiên tai lũ bùn đá một cách hiệu quả cho một khu vực bị lũ bùn đá. Các công trình nghiên cứu tại Việt Nam về lũ quét, lũ bùn đá đã đạt được những thành tựu đáng kể như: điều tra phân tích nguyên nhân hình thành, cơ chế vận động; lập bản đồ phân vùng thiên tai lũ quét, sạt lở đất; áp dụng một số hệ thống quan trắc, cảnh báo lũ quét trên sông miền núi. Tuy vậy, các giải pháp công trình phòng trị lũ bùn đá chưa được nghiên cứu đầy đủ và áp dụng.
Thiết lập cơ chế cảnh báo sớm
Ông Yasuhiro Taraka, Chuyên gia Cơ quan Hợp tác Phát triển Quốc tế (JICA), Cố vấn quản lý rủi ro thiên tai của Nhật Bản cho biết, Nhật Bản là quốc gia có độ dốc lớn nên thường xuyên xảy ra sạt lở đất. Vấn đề là rất khó nhận biết khi nào và ở đâu có thể xảy ra sạt lở đất. Bởi vì có nhiều yếu tố gây ra sạt lở đất. Hình thái này phụ thuộc vào sự phân bổ mưa tại thời điểm đó và đặc điểm địa chất của từng vùng.
Cảnh báo sớm sẽ giảm thiểu đáng kể thiệt hại của lũ quét. |
"Tại Nhật Bản, chúng tôi dựa trên 3 yếu tố để đưa ra cảnh báo sạt lở đất. Đầu tiên là vấn đề sử dụng đất, tìm hiểu xem lượng mưa tại các vùng như thế nào sau đó chia thành các vùng, trong đó, vùng đỏ là vùng mưa nhiều, có nguy cơ sạt lở cao" - ông Taraka nói.
Theo đó với những vùng an toàn, địa phương có thể cho người dân sống tại đó. Tuy nhiên, tại vùng nguy cơ cao, chính quyền địa phương sẽ có thông báo và kế hoạch di dời người dân khi có khả năng xảy ra sạt lở. Mỗi hộ gia đình cần biết rõ họ nằm ở vùng nào, vùng đỏ là nguy hiểm, vùng vàng là cận nguy hiểm.
Thứ hai là Nhật Bản xây dựng hệ thống cảnh báo sớm. Các trạm quan trắc lượng mưa được xây dựng nhiều đo được lượng mưa hàng giờ. Các trung tâm thủy văn có những máy tính rất tốt để tính toán lượng mưa lũy tích và dựa trên đó họ ban hành các dự báo, cảnh báo. Hệ thống này sẽ cảnh báo cho người dân trong phạm vi 10.000m2. Người dân trong phạm vi này sẽ được thông báo để di chuyển tới nơi an toàn. Cuối cùng, Nhật Bản chú trọng tới các công trình để ngăn ngừa sạt lở đất. "Chúng tôi sẽ dựa vào bản đồ cảnh báo nguy cơ để xây dựng các công trình. Ví dụ như nổi tiếng nhất là đập Saboo để ngăn chặn bùn, đá. Ở Nhật cũng có các biện pháp tản lượng nước mưa đổ xuống dưới để ngăn nước mưa không tràn xuống các sông gây lũ" - ông Taraka cho hay.
Nhật Bản khoanh vùng rủi ro thiên tai. Sau khi phân vùng, Nhật Bản xây dựng hệ thống cảnh báo về lũ quét và hệ thống công trình ngăn chặn đất đá tại các khu vực đó.Sau khi hết mùa mưa, cơ quan chức năng sẽ nạo vét đất đá do sạt lở. Ngoài ra, tại các đỉnh núi ở khu vực có nguy cơ sạt lở đất, Nhật Bản đặt các sợi dây khi đất đá rơi từ đỉnh núi làm đứt các sợi dây, hệ thống loa tự động sẽ phát ra cảnh báo tới người dân sinh sống ở dưới chân núi.
Chỉ rõ để người dân phòng tránh
GS Trần Thục, Hội Khí tượng Thủy văn Việt Nam cho biết, đối với khu vực nhiệt đới gió mùa như ở Việt Nam, hệ thống khí quyển bị chi phối bởi các nhiễu động có quy mô không gian và thời gian nhỏ, vì thế một nhiễu động đối lưu nhỏ hoặc sai lệch về tâm hội tụ ẩm cũng có thể dẫn đến sai số lớn trong kết quả dự báo. Với tác động của biến đổi khí hậu thì thời tiết đã, đang và chắc chắn sẽ có những thay đổi theo hướng bất lợi, các cực đoan thời tiết, khí hậu sẽ gia tăng cả về cường độ lẫn tần suất. Vì thế, công tác dự báo đối với ngành khí tượng thủy văn cần phải tăng cường hơn nữa. Cùng với các bản tin dự báo các yếu tố khí tượng thủy văn, cần có cảnh báo về rủi ro mà các hiện tượng thời tiết này có thể gây ra, ảnh hưởng thế nào đến người dân một cách cụ thể.
Lấy một ví dụ: Dự báo lũ cấp báo động 3 trên một sông nào đó, nên kèm theo thông tin cảnh báo là khu vực nào có thể bị ngập và rủi ro về tổn thất và thiệt hại có thể có. Điều này sẽ giúp người dân biết được rủi ro đối với chính mình để quyết định sơ tán hay có các biện pháp phòng chống phù hợp; đồng thời giúp cho chính quyền địa phương có kế hoạch sơ tán dân hay hỗ trợ người dân để tránh những thiệt hại, đặc biệt là thiệt hại về người.
Cụ thể là cùng với bản tin dự báo, cần cảnh báo được cho người dân biết thêm mức độ rủi ro như thế nào. Ví dụ, dự báo bão vào một khu vực nào đó thì cần thêm thông tin về khả năng xảy ra và mức độ tác động đối với khu vực đó. Điều này sẽ giúp người dân lường trước và chủ động được việc phòng tránh.
Bắc Bộ và Trung Bộ mưa lớn, nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất Mưa lớn diện rộng ở khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có khả năng kéo dài đến khoảng ngày 10/9. Nguy cơ cao ... |
Cảnh báo nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại 3 tỉnh miền Trung Theo cảnh báo của Ban chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống thiên tai, các địa phương Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh tiếp tục ... |
Lũ quét trôi cả ôtô ở thị trấn Mường Xén, huyện Kỳ Sơn Đây là trận lũ quét có sức tàn phá kinh hoàng nhất trong vòng mấy chục năm lại đây ở thị trấn Mường Xén, huyện ... |
Bộ Y tế hướng dẫn vệ sinh cá nhân, môi trường và xử lý nước ăn uống mùa bão lũ Khử trùng nước bằng phèn chua, đun sôi nước để đảm bảo vệ sinh, rửa tay sạch, ngủ màn, ăn chính uống sôi là những ... |
Tin cùng chuyên mục
Bạn cần biết 09:51 | Thứ hai, 30/09/2024
Sạt lở đất nghiêm trọng ở Hà Giang: Khẩn trương cứu hộ và di dời người dân đến nơi an toàn
Một vụ sạt lở đất nghiêm trọng vừa xảy ra trên quốc lộ 2, đoạn qua xã Việt Vinh, huyện Bắc Quang, tỉnh Hà Giang, gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản.
Bạn cần biết 13:40 | Thứ ba, 24/09/2024
Quảng Bình: Người dân vùng lũ Minh Hóa chủ động ứng phó với mưa lũ an toàn
Những ngày qua, trên địa bàn huyện Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình vẫn có mưa lớn, gây ngập lụt hàng trăm hộ dân ở xã Tân Hóa; hàng chục hộ dân phải di dời đến nơi an toàn trước nguy cơ sạt lở núi.
Bạn cần biết 06:18 | Thứ ba, 17/09/2024
Áp thấp nhiệt đới có thể mạnh lên thành bão, lưu ý biện pháp phòng tránh và thoát nạn khi xảy ra bão, lũ
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, hiện nay, một áp thấp nhiệt đới đang hoạt động trên vùng biển phía Đông đảo Luzon (Philippinnes) có khả năng đi vào Biển Đông và mạnh lên thành bão số 4. Người lao động cần lưu ý những biện pháp phòng tránh, thoát nạn khi xảy ra bão, lũ lụt để giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản.
Bạn cần biết 15:10 | Thứ tư, 11/09/2024
Hà Nội: Cảnh báo nguy cơ ngập úng kéo dài tại 10 huyện và 4 quận có địa bàn ngoài đê
11h30 trưa nay 11/9, ông Võ Văn Hoà - Giám đốc Đài Khí tượng thủy văn khu vực Đồng bằng và Trung du Bắc Bộ, Tổng cục Khí tượng thủy văn, cho biết, trong khoảng 6 tiếng nữa, nếu mực nước sông vẫn lên; 4 quận Tây Hồ, Ba Đình, Hoàn Kiếm, Long Biên (có địa bàn ngoài đê) và 10 huyện của Hà Nội đứng trước nguy cơ bị ngập cao.
Bạn cần biết 10:54 | Thứ sáu, 06/09/2024
Bão số 3 và 3 điều cần nhớ phòng tránh, xử trí để an toàn
Theo cơ quan khí tượng, cơn bão số 3 đang mạnh lên rất nhanh và vẫn còn tăng cấp trong hôm nay. Theo bản đồ dự báo đường đi của cơn bão, trong ngày 7/9, bão số 3 sẽ đổ bộ khu vực Nam Định - Thái Bình với cấp độ khoảng cấp 13, giật cấp 16.
Tin nổi bật cuocsongantoan
Đọc thêm
Bạn cần biết 22:00 | Thứ năm, 05/09/2024
Tạm giữ chủ cơ sở Mái ấm Hoa Hồng và một số bảo mẫu để điều tra
Ngày 5/9, Công an quận 12 (TP. HCM), cho biết, đơn vị đã tạm giữ chủ Mái ấm Hoa Hồng Giáp Thị Sông Hương (sinh năm 1974, ngụ quận Gò Vấp), Nguyễn Thị Ngọc Cẩm (sinh năm 1978, là bảo mẫu tại Mái ấm Hoa Hồng) và một số bảo mẫu khác để điều tra về hành vi ngược đãi, bạo hành trẻ em.
Bạn cần biết 19:30 | Chủ nhật, 01/09/2024
Sự cố ở thang máy chung cư: Những kỹ năng an toàn cần biết
Việt Nam hiện có khoảng 400.000 thang máy, thang cuốn, băng tải chở người. Một bộ phận trong số đó đang ở độ tuổi "già hoá", xuất hiện vấn đề về kỹ thuật. Làm thế nào để sử dụng thang máy an toàn - một phương tiện không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày của cư dân sống trong nhà cao tầng?
Bạn cần biết 09:20 | Thứ hai, 26/08/2024
Có nên hiến tạng cứu người?
Câu chuyện về việc hiến tạng được nhiều người quan tâm sau vụ việc anh N.Đ.T. chết não, gia đình đã đồng ý hiến nội tạng và giác mạc cho 5 người khác nhau.
Bạn cần biết 19:00 | Thứ ba, 20/08/2024
Cách chỉnh gương chiếu hậu khi lùi xe ô tô
Cách chỉnh gương chiếu hậu khi lùi xe ô tô bao gồm các bước nào, kỹ năng chỉnh gương, nhìn gương để lùi xe an toàn, tất cả sẽ có trong bài viết dưới đây.
Bạn cần biết 10:29 | Chủ nhật, 07/07/2024
Sát thủ vô hình Xyanua: Cần kiểm soát chặt chẽ hóa chất "độc nhất trong các chất độc"
PGS. Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ thực phẩm, Trường ĐH Bách Khoa Hà Nội cho biết: Xyanua là chất cực độc, tồn tại dưới nhiều hình thức và có thể dễ dàng gây tử vong chỉ với một lượng rất nhỏ. Xyanua có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, hô hấp, hoặc thậm chí qua da nếu tiếp xúc trực tiếp.
Sức khỏe lao động 20:21 | Thứ bảy, 29/06/2024
Rối loạn tâm thần vì mạng xã hội
Không thể phủ nhận lợi ích của mạng xã hội nhưng hệ lụy mà nó gây ra cũng không hề nhỏ!
Bạn cần biết 11:50 | Thứ tư, 26/06/2024
Lo ngại nguy cơ bùng phát đại dịch cúm gia cầm ở người
Ngày 11/3/2024, thanh niên nam, 21 tuổi, ở thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa, mắc cúm A/H5N1, tử vong ngày 23/3.
Bạn cần biết 19:30 | Thứ tư, 29/05/2024
Những nguyên nhân nào gây chết người khi cháy nhà?
Tháng 9 năm ngoái và tháng 4 năm nay, Hà Nội xảy ra hai vụ cháy nhà ở thương tâm làm 70 người chết, 43 người bị thương.
Bạn cần biết 18:48 | Thứ hai, 27/05/2024
Tạt axit - hành vi tàn độc và cách sơ cứu khẩn cấp
Axit được dùng rộng rãi trong công nghiệp, y tế và nhiều ngành nghề sản xuất khác, vì thế tai nạn lao động do axit là không thể tránh khỏi. Bên cạnh đó, còn nhiều lỗ hổng pháp lý trong kiểm soát buôn bán axit khiến các vụ án dùng axít để hãm hại người khác ngày càng gia tăng về số lượng lẫn mức độ nguy hiểm cho xã hội.
Bạn cần biết 15:49 | Thứ ba, 21/05/2024
Mới chỉ có hơn 86.000 người Việt đăng ký hiến mô tạng sau khi chết
Theo Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia, hiện nay mới chỉ có hơn 86.000 người đã đăng ký hiến mô tạng sau khi chết, chiếm 0,086%.
Bạn cần biết 20:30 | Thứ hai, 20/05/2024
Ngộ độc thực phẩm: Ngăn chặn hay cứ dọn dẹp?
Trưa ngày 14/5, lại có thêm một vụ ngộ độc thực phẩm ở Vĩnh Phúc…
Sức khỏe lao động 12:34 | Thứ bảy, 04/05/2024
Tiêm vắc xin Covid-19 của AstraZeneca: Không nên quá lo lắng về tác dụng phụ
PGS.TS Lương Ngọc Khuê - Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh, Bộ Y tế cho biết, phần lớn người dân đã tiêm vắc xin AstraZeneca Covid-19 vài năm, không nên quá lo lắng về tác dụng phụ.
Pháp luật ATVSLĐ 14:16 | Thứ sáu, 03/05/2024
Cách phòng ngừa tai nạn ngã cao trong xây dựng
Hầu hết các vụ tai nạn lao động (TNLĐ) nghiêm trọng xảy ra tại công trình đang thi công xây dựng do trượt ngã từ trên cao xuống (gọi tắt là ngã cao).
Bạn cần biết 10:02 | Thứ năm, 02/05/2024
Nguy cơ cháy nổ tại các khu nhà trọ công nhân
Các nhà trọ công nhân thường có diện tích nhỏ, chứa nhiều đồ, không có hệ thống phòng cháy, chữa cháy nên tiềm ẩn nguy cơ cháy, nổ.
Bạn cần biết 11:30 | Thứ tư, 10/04/2024
Cần đẩy mạnh công tác an toàn, vệ sinh lao động trong nghề chăm sóc tóc
Các cơ sở chăm sóc tóc ngày càng thu hút đông khách hàng, nhất là sau khi dịch Covid-19, nhiều người muốn tìm cảm giác thư giãn. Tuy nhiên nhiều cơ sở chưa chú trọng công tác an toàn, vệ sinh lao động (ATVSLĐ), dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ...
Bạn cần biết 21:41 | Thứ tư, 27/03/2024
Cảnh báo nguy cơ tai nạn lao động do robot
Chuyên gia về ATVSLĐ đã cảnh báo nguy cơ mất an toàn cho người lao động do robot gây ra sau một số vụ tai nạn hy hữu.
Bạn cần biết 08:11 | Thứ hai, 12/02/2024
Tăng cường công tác phòng cháy, chữa cháy dịp Tết
Năm 2023, tỉnh Thừa Thiên - Huế xảy ra một số vụ hỏa hoạn, trong đó có vụ cháy thiêu rụi hầu hết hàng hóa chợ Khe Tre của huyện miền núi Nam Đông. Bởi vậy, việc phòng cháy, chữa cháy những nơi đông người và nhất là trong dịp Tết Nguyên đán được lãnh đạo Thành phố Huế chỉ đạo siết chặt.
Bạn cần biết 06:56 | Thứ hai, 12/02/2024
Lao động chưa thành niên và những vấn đề đặt ra trong công tác quản lý
Trong vòng 3 tháng của năm 2023, Tạp chí Lao động và Công đoàn (LĐ&CĐ) đăng tải 2 loạt bài liên quan đến trục lợi, bóc lột sức lao động trẻ chưa thành niên (trong đó có lao động trẻ em), buộc các cơ quan chức năng phải vào cuộc, chấn chỉnh.
Bạn cần biết 18:14 | Thứ năm, 08/02/2024
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chúc Tết công nhân lao động Thủ đô
Chiều ngày 7/2, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã đến dâng hương tưởng nhớ các vị tiền nhân tại Tượng đài vua Lý Thái Tổ và thăm hỏi, chúc Tết, tặng quà đoàn viên, công nhân lao động Thủ đô.
Bạn cần biết 15:53 | Thứ sáu, 26/01/2024
Nghiên cứu rối loạn trầm cảm sau sinh và thông điệp nhân văn
Nhóm nữ bác sĩ ở Quảng Trị đã có nghiên cứu nhằm cung cấp cái nhìn khách quan và chính xác về vấn đề trầm cảm sau sinh (TCSS) tại cộng đồng; đồng thời tìm hiểu các yếu tố liên quan nhằm góp phần xây dựng kế hoạch phòng ngừa và hỗ trợ phụ nữ sau sinh.