Đề xuất xây dựng quy định về bảo hiểm xã hội tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện

NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động có quyền tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện

Theo Bộ LĐ - TB & XH, tại điểm c, khoản 3, Điều 6 Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015 quy định: “NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động có quyền tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện do Chính phủ quy định”.

Hiện nay, NLĐ làm việc không theo hợp đồng lao động chiếm đa số trong lực lượng lao động của nước ta (tính đến hết quý I/2023 là 33 triệu người), góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, đang có nhiều NLĐ không theo hợp đồng lao động bị tai nạn lao động nghiêm trọng trong quá trình làm việc. Chỉ tính riêng số người làm việc không theo hợp đồng lao động bị chết do tai nạn lao động trong 5 năm qua (từ năm 2017 đến năm 2022) bình quân mỗi năm là trên 2.000 người (gấp gần 2 lần khu vực có quan hệ lao động).

Rất nhiều NLĐ khu vực không có quan hệ lao động đang không được tham gia bảo hiểm tai nạn lao động. Ảnh minh họa.

Khi bị tai nạn lao động, họ cũng cần được chữa trị và có các khoản hỗ trợ để giảm bớt những khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy, trên cơ sở kế thừa và phát triển các quy định từ Bộ luật Lao động năm 2012, Luật An toàn, vệ sinh lao động năm 2015 đã quy định rộng hơn về chính sách của Nhà nước trong việc chủ động phòng ngừa tai nạn lao động, áp dụng cho cả những người làm việc không theo hợp đồng lao động. Họ có quyền tham gia bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện do Chính phủ quy định.

Bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện hiện nay đã có các sản phẩm bảo hiểm thương mại về tai nạn lao động ở Việt Nam, đang được các doanh nghiệp bảo hiểm cung cấp qua hình thức bảo hiểm sức khỏe theo Luật Kinh doanh bảo hiểm. Qua đó góp phần thực hiện chính sách bảo hiểm tai nạn lao động theo hình thức tự nguyện.

Tuy nhiên, do bảo hiểm thương mại với mục tiêu lợi nhuận, nên có những hạn chế nhất định trong việc thực hiện mục tiêu bảo đảm an sinh cho người bị nạn và thân nhân của họ (như thiếu chế độ chi trả dài hạn để bù đắp tổn thất về thu nhập; người nghèo thường không có điều kiện tham gia; phải đóng theo thời hạn cam kết ngay cả khi không có việc làm...).

Bảo hiểm xã hội tự nguyện đối với tai nạn lao động ở Việt Nam hiện chưa có. Vì vậy, cần xây dựng các chế độ bảo hiểm xã hội tự nguyện về tai nạn lao động, trên cơ sở khắc phục các hạn chế của bảo hiểm thương mại, đồng thời kế thừa tính ưu việt của bảo hiểm xã hội bắt buộc về tai nạn lao động trong việc bảo đảm an sinh xã hội.

Điều kiện và chế độ hưởng bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện

Chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện gồm: Giám định mức suy giảm khả năng lao động; trợ cấp một lần, trợ cấp hằng tháng, trợ cấp phục vụ; hỗ trợ phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình.

Số người làm việc không theo hợp đồng lao động bị chết do tai nạn lao động bình quân mỗi năm là trên 2.000 người. Ảnh minh họa.

Theo Dự thảo, Bộ LĐ - TB & XH đề xuất, NLĐ được xem xét hưởng chế độ bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện khi bị suy giảm khả năng lao động từ 5% trở lên do tai nạn lao động xảy ra trong thời gian tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện.

NLĐ sẽ không được hưởng các chế độ bảo hiểm tai nạn lao động khi: Tai nạn xảy ra do mâu thuẫn của chính nạn nhân với người gây ra tai nạn mà không liên quan đến công việc, nhiệm vụ lao động; NLĐ cố ý tự hủy hoại sức khỏe của bản thân; sử dụng ma túy, chất gây nghiện khác trái với quy định của pháp luật.

Về vấn đề trợ cấp, NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 5% đến 30% do tai nạn lao động thì được hưởng trợ cấp một lần. NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 31% trở lên do tai nạn lao động thì được hưởng trợ cấp hằng tháng.

Thân nhân NLĐ bị chết do tai nạn lao động được hưởng trợ cấp một lần bằng 36 lần mức lương cơ sở nếu: NLĐ đang làm việc bị chết do tai nạn lao động; NLĐ bị chết trong thời gian điều trị lần đầu do tai nạn lao động; NLĐ bị chết trong thời gian điều trị thương tật do tai nạn lao động mà chưa được giám định mức suy giảm khả năng lao động; NLĐ bị suy giảm khả năng lao động trên 31% bị chết trong quá trình điều trị do thương tật tái phát mà số tháng NLĐ đó được hưởng trợ cấp chưa đủ 36 tháng.

NLĐ được trợ cấp hằng tháng theo quy định: Suy giảm 31% khả năng lao động thì được hưởng bằng 30% mức lương cơ sở, sau đó cứ suy giảm thêm 1% thì được hưởng thêm 2% mức lương cơ sở. Ngoài mức trợ cấp quy định, hằng tháng NLĐ còn được hưởng thêm một khoản trợ cấp tính theo số năm đã đóng bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện, từ một năm trở xuống được tính bằng 0,5% mức lương cơ sở, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng vào quỹ được tính thêm 0,3% mức lương cơ sở.

NLĐ bị tai nạn trong quá trình đang tham gia bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện sẽ được hưởng đầy đủ chế độ trợ cấp theo quy định. Ảnh minh họa.

Thời điểm hưởng trợ cấp được tính từ tháng NLĐ điều trị ổn định xong, ra viện hoặc từ tháng có kết luận của Hội đồng Giám định y khoa trong trường hợp không điều trị nội trú. Trường hợp bị tai nạn lao động mà sau đó không xác định được thời điểm điều trị ổn định xong, ra viện thì thời điểm hưởng trợ cấp tai nạn lao động được tính từ tháng có kết luận của Hội đồng Giám định y khoa.

Trường hợp NLĐ bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên do bị tai nạn lao động mà bị liệt cột sống hoặc mù hai mắt hoặc cụt, liệt hai chi hoặc bị bệnh tâm thần thì ngoài mức hưởng theo quy định, hằng tháng còn được hưởng trợ cấp phục vụ bằng mức lương cơ sở.

NLĐ bị tai nạn lao động mà bị tổn thương các chức năng hoạt động của cơ thể thì được cấp tiền để mua các phương tiện trợ giúp sinh hoạt, dụng cụ chỉnh hình theo niên hạn căn cứ vào tình trạng thương tật, bệnh tật và theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, cơ sở chỉnh hình, phục hồi chức năng bảo đảm yêu cầu, điều kiện chuyên môn, kỹ thuật.

Những điểm mới trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi) Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) được xây dựng dựa trên 5 quan điểm chính. Nội dung sửa đổi tập trung vào 5 nhóm chính ...

Các trường hợp được nhận bảo hiểm xã hội một lần Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam số 58/2014/QH13 quy định rõ các trường hợp được nhận BHXH một lần.

Chính sách tiền lương, bảo hiểm xã hội nổi bật trong tháng 4/2023 Bệnh Covid-19 nghề nghiệp được hưởng bảo hiểm xã hội (BHXH); Áp dụng bảng lương mới chuyên ngành tuyên truyền viên văn hóa là hai ...