Tình hình chung về ATLĐ ở Trung Quốc

Các số liệu chính thức về tai nạn lao động (TNLĐ) hoặc tử vong tại nơi làm việc ở Trung Quốc thường mơ hồ, đồng thời thiếu các chi tiết quan trọng về các mối nguy, rủi ro tại nơi làm việc, các nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong và thương tích cho NLĐ.

Tình hình chung đã được cải thiện trong hai thập kỷ qua, các vấn đề về bản chất của TNLĐ đã thay đổi đáng kể. TNLĐ ở Trung Quốc ngày nay xảy ra ít hơn trong ngành Công nghiệp nặng (như ngành than hoặc thép), nhưng có sự chuyển dịch theo hướng ngày càng nhiều hơn trong lĩnh vực dịch vụ và công nghệ (với các công ty lớn như Alibaba, Meituan, JD, ...). Đối với nhiều người sử dụng lao động (NSDLĐ), năng suất và lợi nhuận vẫn được ưu tiên hơn sự an toàn của nhân viên.

Công nhân trên công trường xây dựng ở Bắc Kinh. Ảnh: World finance.

Lĩnh vực xảy ra nhiều TNLĐ nhất ở Trung Quốc là ngành Xây dựng, vốn được quản lý có phần lỏng lẻo. Cùng với đó, các tài xế giao hàng (Shipper) hiện cũng là một trong những nghề dễ bị tai nạn. Hằng ngày, vô số tai nạn, thương tích và thậm chí tử vong xảy ra trên khắp đất nước. Các số liệu được ghi nhận chính thức không phản ánh đúng mức độ, vì mối quan hệ làm việc giữa các tài xế giao hàng và các công ty Internet thường không rõ ràng.

Nhìn chung, tai nạn tại nơi làm việc thường do NLĐ không có đủ trang thiết bị an toàn, không được đào tạo hoặc giám sát bởi các công ty có trách nhiệm. Còn có một số lượng tương đối cao các vụ tai nạn do tàng trữ bất hợp pháp hóa chất hoặc các chất độc hại khác,... Mặc dù số bệnh tật về tinh thần và thể chất do làm việc quá sức đã giảm trong ngành sản xuất, nhưng lại gia tăng trong các ngành dịch vụ và nghề “cổ cồn trắng” (đặc biệt là lĩnh vực công nghệ).

Ngành công nghệ Trung Quốc đang phát triển và mở rộng với tốc độ chóng mặt, được thúc đẩy bởi sự cạnh tranh trong nước và quốc tế. Ở mặt trái của sự phát triển này, nhân viên và NLĐ phải chịu những điều kiện làm việc khó khăn.

Để đáp lại cái gọi là mô hình giờ làm việc "996" (tức là làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối sáu ngày một tuần, điều đã trở thành tiêu chuẩn đặc biệt đối với các công ty Internet lớn), Tòa án Tối cao Trung Quốc cùng với Bộ Nhân lực và An sinh xã hội đã xuất bản hướng dẫn vào ngày 26/08/2021. Hướng dẫn này minh họa văn hóa làm việc bất hợp pháp xung quanh mô hình "996" trên cơ sở mười ví dụ điển hình. Văn bản này gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến các công ty công nghệ.

Luật ATLĐ sửa đổi

Để giải quyết các vấn đề được mô tả ở trên, cơ quan lập pháp Trung Quốc đã tiến hành sửa đổi Luật ATLĐ. Đây được xem như là một biện pháp quan trọng. Luật này có từ năm 2002 và được sửa đổi lần đầu vào năm 2014, khi quy định về trách nhiệm pháp lý của NSDLĐ được coi là không đủ sức răn đe. Sản xuất ở Trung Quốc đã thay đổi đáng kể từ năm 2014, công nghệ phát triển nhanh chóng của nước này đã tạo ra những lĩnh vực mà khung pháp lý cũ không thể bao phủ đầy đủ. Lần cải cách gần đây nhất của luật được khởi xướng từ năm 2017, nhưng mãi đến đầu năm 2021 mới được xem xét lại và có hiệu lực sau đó ba tháng (vào ngày 01/09/2021).

Shipper ở Trung Quốc đã trở thành một nghề phổ biến nhờ sự tăng trưởng kinh tế chóng mặt và nhu cầu vận chuyển tăng cao. Ảnh: Photograph.sina.com.cn.

Mục đích chính của việc sửa đổi luật là cải thiện việc kiểm soát và ngăn ngừa các mối nguy tại nơi làm việc, làm rõ trách nhiệm của các cơ quan chức năng liên quan, thắt chặt các chế tài đối với các hành vi vi phạm các quy định về an toàn và sức khỏe nghề nghiệp (SKNN).

Lần đầu tiên, các công ty được yêu cầu thực hiện "hệ thống phòng ngừa kép với việc quản lý và kiểm soát phân cấp các mối nguy ATLĐ và phát hiện, xử lý các mối nguy tiềm ẩn". Ngoài ra, còn có một điều khoản áp đặt các nghĩa vụ đặc biệt đối với các công ty trong các ngành mới (chẳng hạn như nền kinh tế nền tảng) để bảo vệ nhân viên của họ.

Các cải tiến cũng được thực hiện đối với các khía cạnh khác nhau phục vụ việc giám sát của chính phủ. Điều này cũng cho phép chính quyền địa phương chỉ định cơ quan giám sát gần nhất với ngành trong trường hợp có nghi ngờ. Ngược lại, luật mới không đặt ra trách nhiệm lớn hơn cho các tổ chức Công đoàn, điều mà lẽ ra phải có để phòng ngừa hiệu quả hơn các rủi ro tại nơi làm việc.

Những thay đổi nổi bật nhất đã được tìm thấy trong lĩnh vực trách nhiệm pháp lý đối với các hành vi vi phạm pháp luật. Các khoản tiền phạt có thể được tăng lên đáng kể. Những người chịu trách nhiệm về sức khỏe và ATLĐ trong công ty cũng có thể bị ảnh hưởng nặng nề. Trường hợp vi phạm các nghĩa vụ bảo vệ có liên quan tính chất đặc biệt nghiêm trọng, họ có thể bị phạt đến 100% thu nhập của năm trước. Ngoài ra, nhà chức trách có thẩm quyền phạt tiền nhiều lần mỗi ngày mà công ty hoặc người có trách nhiệm không thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả mặc dù đã có yêu cầu.

Một công nhân xây dựng ở Trung Quốc. Ảnh: Photograph.sina.com.cn.

Các hành động được đề xuất cho nhà tuyển dụng

Với việc sửa đổi Luật ATLĐ, Trung Quốc cho thấy quyết tâm thay đổi các điều kiện hiện hành. Các mối nguy liên quan đến công việc có thể thực sự được ngăn chặn tốt hơn theo chế độ pháp lý mới hay không sẽ phụ thuộc vào việc áp dụng nhất quán hơn của các cơ quan có trách nhiệm.

Các công ty trong tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là những công ty có tiềm năng rủi ro cao liên quan đến nơi làm việc, nên xem xét lại hệ thống an toàn và SKNN hiện tại của họ. Điều này không chỉ bao gồm việc thiết kế nơi làm việc để giảm thiểu rủi ro, mà trên hết là hướng dẫn cẩn thận và đào tạo thường xuyên cho nhân viên. Cũng cần tuân thủ thời gian nghỉ ngơi theo luật định để chống lại nguy cơ tổn hại đến sức khỏe, tính mạng và chân tay do mệt mỏi về thể chất hoặc tinh thần. Nếu tai nạn xảy ra tại nơi làm việc, NSDLĐ nên nhanh chóng thông báo cho cơ quan có trách nhiệm và chủ động hợp tác với họ. Các hậu quả pháp lý thường có thể được giảm thiểu đáng kể có lợi cho công ty có liên quan bằng cách tiếp cận hợp tác như vậy.

Dịch từ Reold, xuất bản ngày 10/12/2021

Nguồn: https://www. roedl.com/

Giữ an toàn trong tất cả các giai đoạn của dự án Nhân viên an toàn trong ngành Xây dựng ở Mỹ thực hiện các nhiệm vụ an toàn tại công trường để đảm bảo rằng các ...

Điều kiện làm việc ảnh hưởng sức khỏe lao động ngành May thế nào? Theo Tổng cục Thống kê, số lượng công nhân, nhất là công nhân nữ đang gia tăng theo sự phát triển nhanh chóng của các ...

Tổng LĐLĐ Việt Nam tập huấn về bảo vệ môi trường và ATVSLĐ Ngày 4/8, Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt Nam tổ chức hội nghị tập huấn về bảo vệ môi trường và an toàn, vệ ...