Bệnh đậu mùa khỉ và những dấu hiệu nhận biết

Ngày 3/10, Việt Nam ghi nhận ca bệnh đậu mùa khỉ đầu tiên. Bệnh nhân nữ 35 tuổi, thường trú tại TP. HCM khởi phát bệnh ngày 18/9/2022 khi đang du lịch tại Dubai (từ tháng 7/2022 đến 22/9/2022 bệnh nhân về Việt Nam) với triệu chứng sốt kèm mệt mỏi, ớn lạnh, đau cơ, đau đầu và ho, xuất hiện các nốt đỏ, ngứa trên cánh tay, thân mình và mặt. Kết quả xét nghiệm giải trình tự gen khẳng định bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ chủng Monkeypox virus thuộc clade IIb.

Theo ghi nhận của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tính đến ngày 22/5/2022, có đến 92 ca đậu mùa khỉ xuất hiện và 28 trường hợp nghi nhiễm tại 12 quốc gia. WHO dự đoán sắp tới các ca nhiễm sẽ xuất hiện nhiều hơn khi phạm vi giám sát của WHO được mở rộng.

Vi rút đậu mùa khỉ có cấu trúc và tính chất gây bệnh tương tự như vi rút gây bệnh thủy đậu nhưng bệnh cảnh lâm sàng thường nhẹ nhàng hơn. Ảnh: IT

Vi rút gây bệnh đậu mùa khỉ tương tự như vi rút gây bệnh đậu mùa ở người trước đây, thuộc chi Orthopoxvirus. Bệnh do vi rút đậu mùa khỉ gây ra ở người xảy ra ở Châu Phi một cách không thường xuyên. Hầu hết các trường hợp dịch đậu mùa khỉ được báo cáo là ở Cộng hòa Dân chủ Congo.

Triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ có thể nhận biết nếu bạn gặp một số biểu hiện như: Sốt cao, đau cơ, hạch bạch huyết, phát ban, ... Thông thường bệnh này có thể kéo dài 2 đến 4 tuần và triệu chứng được phát hiện sau khi cơ thể nhiễm virus từ 5 đến 21 ngày.

Hầu hết những người nhiễm bệnh đều hồi phục sau vài tuần, tỷ lệ tử vong không cao. Tuy vậy, một số yếu tố nguy cơ khiến cho bệnh diễn tiến nặng, và có khả năng tử vong cao bao gồm: người mắc bệnh có tiếp xúc lâu dài với virus, trẻ em, người có hệ miễn dịch kém,…

Bệnh đậu mùa khỉ lây nhiễm như thế nào?

Theo tổ chức WHO có 3 đặc điểm bất thường phổ biến được tìm thấy ở các triệu chứng bệnh đậu mùa khỉ: Bệnh nhân chưa đi đến khu vực được xác định số ca mắc đậu khỉ mùa cao; Bệnh có nguy cơ khi thực hiện các dịch vụ chăm sóc sức khỏe tình dục; Sự lây lan của dịch bệnh rất âm thầm và chỉ trong một khoảng thời gian.

Bệnh đậu mùa khỉ cơ bản sẽ lây qua 4 con đường chính:

+ Bệnh lây truyền từ động vật sang người khi tiếp xúc trực tiếp với máu, dịch cơ thể, hoặc các tổn thương ở da hoặc niêm mạc của động vật bị nhiễm bệnh.

+ Ăn thịt động vật hoang dã chưa được nấu chín kỹ và các sản phẩm khác của động vật bị nhiễm bệnh là một yếu tố nguy cơ có thể xảy ra.

+ Lây từ người sang người qua tiếp xúc gần với người bệnh phát ban đậu mùa khỉ, bao gồm qua tiếp xúc mặt với mặt, da với da, miệng với miệng hoặc miệng với da, gồm cả quan hệ tình dục.

+ Sự lây truyền cũng có thể xảy ra qua nhau thai từ mẹ sang thai nhi (có thể dẫn đến bệnh đậu khỉ bẩm sinh) hoặc khi tiếp xúc gần trong và sau khi sinh.

Giảm nguy cơ mắc bệnh đậu mùa khỉ bằng cách hạn chế tiếp xúc gần với người nghi nhiễm hoặc đã mắc bệnh, hoặc với động vật có thể bị nhiễm bệnh. Ảnh minh họa.

Theo GS.TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế), hiện nay có 2 chủng lưu hành chính ở Tây Phi và Trung Phi, trong đó chủng lưu hành ở Tây Phi thì nhẹ hơn. Hầu hết các ca bệnh ghi nhận lưu hành ngoài châu Phi như châu Âu, Mỹ và các quốc gia khác ghi nhận là chủng ở Tây Phi. Ca bệnh ghi nhận ở Việt Nam cũng là chủng của Tây Phi.

Với chủng ở Tây Phi, tỉ lệ tử vong thấp hơn so với chủng ở Trung Phi. Tuy nhiên, cần có đánh giá dịch tễ sâu hơn ở các ca bệnh trên những lứa tuổi khác nhau. Các đối tượng có thể có nguy cơ cao mắc bệnh nặng như trẻ em, phụ nữ mang thai, người suy giảm miễn dịch.

Chủ động phòng ngừa bệnh đậu mùa khỉ

Bộ Y tế đề nghị các địa phương đẩy mạnh việc thực hiện nghiêm giám sát dịch bệnh tại các cửa khẩu, giám sát tại các cơ sở khám chữa bệnh và giám sát dựa vào sự kiện tại cộng đồng để phát hiện sớm, ngăn chặn dịch bệnh kịp thời. Ảnh minh hoạ.

Bộ Y tế đã gửi công văn tới các địa phương đề nghị tăng cường triển khai các biện pháp phòng, chống bệnh đậu mùa khỉ. Bộ Y tế cũng khuyến cáo người dân tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng bệnh như che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi, tốt nhất che bằng khăn vải hoặc khăn tay, khăn giấy dùng một lần, hay ống tay áo để làm giảm phát tán các dịch tiết đường hô hấp. Không khạc nhổ bừa bãi nơi công cộng.

Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch hoặc dung dịch sát khuẩn tay. Nếu phát hiện có triệu chứng phát ban cấp tính không rõ nguyên nhân kèm theo một hoặc nhiều triệu chứng nghi ngờ, người dân cần chủ động tự cách ly và liên hệ với cơ sở y tế để được theo dõi, tư vấn kịp thời.

Tránh tiếp xúc gần với những người mắc bệnh, hoặc dùng chung đồ dùng đã bị nhiễm mầm bệnh. Trong trường hợp nơi ở/nơi làm việc có người mắc hoặc nghi ngờ mắc bệnh, cần thông báo cho cơ quan y tế để được tư vấn và xử trí kịp thời, không tự ý điều trị.

Người đến từ các quốc gia có lưu hành dịch bệnh đậu mùa khỉ (khu vực Trung và Tây Phi), cần tránh tiếp xúc với động vật có vú (chết hoặc sống) như: động vật gặm nhấm, thú có túi, động vật linh trưởng có thể chứa vi rút đậu mùa khỉ. Khi quay trở về Việt Nam cần chủ động khai báo với cơ quan y tế địa phương để được tư vấn.

Đảm bảo an toàn thực phẩm; thực hiện lối sống lành mạnh, tăng cường vận động thể lực, nâng cao sức khỏe.

Những việc cần làm để ứng phó với các tình huống bệnh đậu mùa khỉ ở Việt Nam Thứ trưởng Bộ Y tế yêu cầu các cơ sở y tế chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho công tác phòng ...

Phát hiện sớm bệnh đậu mùa khỉ thông qua đo thân nhiệt tại cửa khẩu Ngày 22/8, Bộ Y tế đề nghị các địa phương giám sát ca bệnh đậu mùa khỉ tại cửa khẩu thông qua đo thân nhiệt, ...

Nhận biết phát ban đậu mùa khỉ Bất kỳ ai bị phát ban da mới, không rõ nguyên nhân nên đi khám để được chăm sóc y tế thích hợp nếu bị ...