Các bệnh thường gặp trong ngày Tết và biện pháp dự phòng

Ngộ độc rượu, bia

Nước ta đứng thứ ba khu vực châu Á về tiêu thụ rượu, bia. Trong những ngày Tết lượng rượu, bia tiêu thụ tăng lên đáng kể, kéo theo số người nhập viện do say rượu, bia, thậm chí bị ngộ độc cũng gia tăng.

Tết là dịp mọi người tụ họp, ăn uống cùng nhau thường xuyên; việc kết hợp nhiều loại thức ăn kỵ nhau có thể làm gia tăng tình trạng ngộ độc thực phẩm. Ảnh minh họa (Nguồn: vntravellive.com).

Dấu hiệu ngộ độc rượu, bia

Ngộ độc rượu, bia được biểu hiện ở nhiều mức độ khác nhau. Mức độ nhẹ là không kiềm chế kiểm soát được cảm xúc, dễ tức giận, nổi nóng…; mức độ nặng sẽ bị nôn nhiều, vã mồ hôi, hôn mê, mạch nhanh, thở nông, hạ huyết áp, có thể tử vong nếu không được cấp cứu.

Các nghiên cứu cho thấy: rượu, bia ngay sau khi được hấp thụ vào máu, cơ thể bắt đầu tiến hành hoạt động đào thải ra ngoài. Một phần nhỏ được thải qua tuyến mồ hôi, nước tiểu, hơi thở, 90% còn lại sẽ được chuyển hóa ở gan. Tế bào gan có hệ thống men (enzyme) có nhiệm vụ chuyển hóa cồn trong rượu, từ đó đào thải ra ngoài cơ thể; tuy nhiên gan chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Trong dịp Tết, lượng rượu, bia hấp thụ nhiều hơn bình thường khiến gan không kịp sản xuất đủ men để chuyển hóa cồn; các độc chất được tạo ra từ rượu, bia sẽ bị ứ lại trong cơ thể, trực tiếp phá hủy tế bào gan và gây độc cho nhiều cơ quan nội tạng khiến cơ thể bị mệt mỏi, đau đầu, buồn nôn…

Vào cuối tháng 11/2022, tại huyện Đức Trọng, tỉnh Lâm Đồng đã xảy ra một vụ ngộ độc rượu khiến 06 người phải đi cấp cứu trong tình trạng nặng, trong đó có 02 người tử vong. Cũng thời điểm này, tại tỉnh Kiên Giang xảy ra một vụ ngộ độc rượu tập thể khiến 14 người nhập viện, trong đó có 03 người tử vong. Tại TP. Hồ Chí Minh, trong tháng 8/2022 đã liên tiếp xảy ra 02 vụ ngộ độc rượu khiến 13 người nguy kịch, trong đó có 02 người tử vong. Còn tại Hà Nội, trong 9 tháng đầu năm 2022 cũng xảy ra 02 trường hợp ngộ độc methanol.

Dự phòng ngộ độc rượu, bia trong dịp Tết

Giải pháp đơn giản, hiệu quả nhất là hạn chế uống rượu, bia, vì không có ngưỡng nào là an toàn. Không sử dụng rượu, bia khi điều khiển phương tiện cơ giới, vận hành máy móc, phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú, đang điều trị thuốc có phản ứng với cồn, có các tình trạng bệnh lý mà rượu, bia làm cho bệnh nặng lên.

Tuy nhiên, do văn hóa truyền thống, phong tục tập quán lâu đời, việc uống rượu, bia ngày Tết là khó tránh khỏi. Do vậy, nếu có uống, chỉ nên uống rượu, bia rõ nguồn gốc, đảm bảo chất lượng. Không nên uống quá hai đơn vị cồn/ngày với nam giới, một đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới và không uống quá 05 ngày/tuần (một đơn vị cồn tương đương với 3/4 chai/lon bia 330ml (5%); một cốc bia hơi 330ml; một ly rượu vang 100ml (13,5%); hoặc một chén rượu mạnh 30ml (40%).

Không uống rượu có pha cồn công nghiệp có hàm lượng Methanol > 0,1%; không uống rượu nồng độ từ 30 độ trở lên vượt quá 30ml/người/ngày; không uống rượu ngâm các loại lá, rễ cây, phủ tạng động vật không rõ độc tính hay rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân.

Bệnh nhân bị ngộ độc rượu methanol được cấp cứu và điều trị tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định (TP. Hồ Chí Minh). Ảnh: B. Hanh.

Ngộ độc thức ăn

Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong 11 tháng đầu năm 2022, cả nước xảy ra 46 vụ ngộ độc thực phẩm với 601 người bị ngộ độc, trong đó có 14 người tử vong.

Tết là dịp mọi người tụ họp, ăn uống cùng nhau thường xuyên; việc kết hợp nhiều loại thức ăn kỵ nhau có thể làm gia tăng tình trạng ngộ độc thực phẩm. Việc dự trữ thực phẩm, bảo quản thức ăn không đúng cách khiến thực phẩm bị nhiễm khuẩn, nhiễm hóa chất… cũng có nhiều nguy cơ gây ngộ độc thực phẩm.

Nguyên nhân gây ngộ độc thức ăn

Ngộ độc thức ăn xảy ra khi chúng ta ăn phải những thức ăn chứa mầm bệnh là những vi khuẩn gây hại hoặc những chất độc sinh ra từ quá trình thức ăn bị ôi thiu. Thức ăn từ thịt động vật, hay chưa được nấu chín, rau chưa rửa sạch, các sản phẩm từ sữa, các loại thủy sản…, hầu hết đều chứa mầm bệnh.

Nguyên nhân ngộ độc thức ăn còn do các chất gây hại vô tình trong quá trình chế biến: chất bảo quản, chất dùng làm gia vị, hoặc các độc chất tự sinh ra trong quá trình ôi thiu.

Dấu hiệu ngộ độc thức ăn

Ngộ độc thức ăn thông thường ở thể nhẹ, thoáng qua nhưng cũng có thể nặng tùy theo tác nhân gây bệnh. Trong vài giờ sau khi ăn các triệu chứng sẽ xuất hiện, bao gồm: Buồn nôn, nôn mửa, khó chịu ở bụng, đau quặn bụng; tiêu chảy một hoặc nhiều lần, điều này đặc biệt nguy hiểm với trẻ em và người già.

Các triệu chứng thường gặp là toàn thân sốt, nhức đầu, chóng mặt, thậm chí tụt huyết áp, hôn mê.

Dự phòng ngộ độc thức ăn trong dịp Tết

Lựa chọn các loại thực phẩm tươi sống, rõ nguồn gốc. Thức ăn chế biến sẵn nên chọn mua những nơi có uy tín, đáng tin cậy. Cảnh giác với các loại thực phẩm không rõ xuất sứ có nguy cơ cao như cá ngừ, măng tươi, nấm.

Nấu chín thức ăn với nhiệt độ thích hợp để loại trừ nguy cơ bị ngộ độc. Đối với các thức ăn như rau sống cần phải rửa thật kỹ 2-3 lần trước khi ăn. Bảo quản thực phẩm hợp lý vì các loại vi khuẩn tiềm ẩn sẽ phát triển rất nhanh nếu thực phẩm không được bảo quản đúng cách.

Sử dụng thức ăn trong vòng 02 giờ, tốt nhất là ăn ngay khi còn nóng, nếu để quá 02 giờ thì bảo quản trong tủ lạnh và hâm lại trước khi ăn. Các loại thịt, cá, hải sản cần phải được bảo quản ở ngăn đá. Loại bỏ các thức ăn dư thừa bởi đây là nguyên nhân thường gặp nhất của ngộ độc thức ăn.

Rửa tay sạch bằng xà phòng sát khuẩn trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.

Những người đã có bệnh nền tăng huyết áp cần đặc biệt lưu ý trong dịp Tết bởi chế độ ăn uống, sử dụng rượu, bia, sinh hoạt không lành mạnh, ăn, ăn, uống, ngủ, nghỉ không điều độ... là nguyên nhân gây tăng huyết áp. Trong ảnh: Kiểm tra huyết áp cho công nhân Công ty TNHH Pou Hung Việt Nam (Tây Ninh). Ảnh: H. Cần.

Biến chứng của các bệnh nền, bệnh mạn tính

Bệnh về gan

Nguyên nhân và tác hại: Việt Nam là một trong những quốc gia có tỉ lệ người nhiễm virut viêm gan B (HBV) cao nhất thế giới. Trung bình cứ 10 người có 2 người nhiễm HBV. HBV tấn công gan gây nên các bệnh như xơ gan, ung thư gan.

Tết là dịp mọi người thường xuyên ăn đồ chiên xào dầu mỡ. Mọi người lại có thói quen chúc Tết nhau bằng rượu, bia, vì thế những căn bệnh về gan, đặc biệt là gan nhiễm mỡ có nguy cơ tăng nặng.

Giải pháp dự phòng: Hạn chế uống rượu, bia ngày Tết để tránh gây ảnh hưởng tới gan. Không ăn quá nhiều đồ ngọt và những thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ.

Bệnh tăng huyết áp

Nguyên nhân và tác hại: Những người trung niên, nhất là người cao tuổi, có bệnh nền tăng huyết áp cần đặc biệt lưu ý trong dịp Tết. Huyết áp có thể tăng cao sẽ dẫn đến nhiều biến chứng, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng. Nguyên nhân do chế độ ăn uống, sử dụng rượu, bia, sinh hoạt không lành mạnh, ăn, uống, ngủ, nghỉ không điều độ trong dịp Tết.

Giải pháp dự phòng: Hạn chế sử dụng rượu, bia, tránh uống quá nhiều khiến huyết áp tăng cao hơn. Ăn ít đạm, bổ sung chất xơ và các vitamin. Có chế độ ăn uống, ngủ nghỉ, sinh hoạt điều độ.

Rối loạn tiêu hóa

Táo bón

Đây là bệnh phổ biến nhất trong các bệnh lý về đường tiêu hóa trên thế giới, với tỷ lệ 17% dân số toàn cầu, trong đó, chỉ 12% số người tự xác định được bệnh. Táo bón xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng phổ biến hơn ở những người trên 65 tuổi với tỷ lệ 30-40%. Phụ nữ có tỷ lệ mắc táo bón cao gấp 3 lần nam giới. Táo bón là một dạng rối loạn đường tiêu hóa. Táo bón cấp tính có thể gây tắc ruột, thậm chí có thể phải phẫu thuật.

Hầu như tất cả mọi người trong dịp Tết đều gặp phải tình trạng này. Nguyên nhân là do chế độ ăn uống và sinh hoạt chưa lành mạnh; không chú ý bổ sung chất xơ và ít vận động. Ngoài ra, ăn nhiều đồ ngọt, uống nhiều nước ngọt thay cho nước lọc cũng khiến cho tình trạng này trầm trọng hơn.

Công an xã Canh Hiệp, huyện Vân Canh (Bình Định) tuyên truyền về tác hại của rượu, bia cho người dân. Ảnh: Thành Nhân.

Các triệu chứng: Ở người lớn quá 03 ngày không thể đại tiện, chướng bụng, rặn nhưng không đại tiện được, khó tống phân ra ngoài, phân cứng, có thể lẫn máu do xuất huyết hậu môn. Ở trẻ em thì không thể đi đại tiện 03 lần/tuần, chướng bụng, đại tiện khó, mỗi khi đại tiện trẻ phải rặn đỏ mặt, phân cứng, có thể chảy máu nhẹ ở hậu môn.

Giải pháp dự phòng: Bổ sung chất xơ và các vitamin. Các thực phẩm tốt cho sức khỏe như trái cây, ngũ cốc cũng góp phần bổ sung chất xơ cho cơ thể. Uống nhiều nước.

Tiêu chảy

Triệu chứng phổ biến: Đi ngoài nhiều lần (trên 03 lần mỗi ngày), phân lỏng; đầy bụng, sôi bụng; nôn ra thức ăn, nước trong hoặc màu vàng nhạt; người luôn trong tình trạng mệt lả. Có thể bị chuột rút; biểu hiện mất nước từ nhẹ đến nặng: khát nước, da nhăn nheo, khô, cơ thể hốc hác, mắt trũng, mạch đập nhanh, hạ huyết áp, tiểu tiện ít hoặc vô niệu, chân tay lạnh,…

Thông thường, tình trạng có thể phát triển từ nhẹ đến nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng nếu không được kiểm soát kịp thời. Vì vậy, ngay khi nhận biết dấu hiệu rối loạn, người bệnh nên chủ động thăm khám để điều trị sớm, tránh ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe.

Giải pháp dự phòng: tăng cường vệ sinh cá nhân, môi trường, không gian sống; bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, ăn chín, uống sôi; sử dụng nguồn nước sạch sinh hoạt; thực hiện các biện pháp xử lý đúng cách khi có người bị tiêu chảy cấp.

Câu chuyện Tết và mẹ có lượt xem nhiều nhất trong tuần Trong tuần (từ ngày 1/1 đến ngày 7/1/2023), Ban Tổ chức Cuộc thi video clip: "Tết Sum vầy - Xuân Gắn kết" đã bắt đầu ...

Cà Mau: Chợ Tết Công đoàn 2023 ấm áp yêu thương Chợ Tết Công đoàn năm 2023 là hoạt động hết sức ý nghĩa, hiệu quả của tổ chức Công đoàn, góp phần cùng đoàn viên, ...

Không khí ngày 29 Tết: Tiểu thương lo lắng vì ế ẩm Chỉ còn 2 ngày nữa là bước sang năm mới. Năm 2022 được đánh giá là một năm kinh tế đầy khó khăn. Chính vì ...