Những vụ tai nạn lao động đau lòng

Chỉ trong vòng vài tháng giữa năm 2024, xảy ra hàng loạt vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến cháy nổ, để lại hậu quả nặng nề.

Vụ cháy khí cục bộ tại gương lò XV5-140 số 2 xảy ra rạng sáng ngày 03/4/2024 tại Công ty Than Thống Nhất thuộc Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) ở Quảng Ninh đã cướp đi sinh mạng của 04 công nhân và làm 07 người khác bị thương. Nguyên nhân ban đầu được cơ quan chức năng xác định là do cháy khí mê-tan, một loại khí luôn là hiểm họa cố hữu trong ngành khai thác hầm lò.

Theo tài liệu của TKV, khí mê-tan là loại khí không màu, không mùi, không vị, cực kỳ khó nhận biết bằng giác quan thông thường và có giới hạn nổ trong khoảng 5-15% nồng độ trong không khí, nhiệt độ sau nổ có thể lên tới 1.850 độ C trong đường lò và 2.650 độ C trong môi trường kín.

Lãnh đạo TKV chỉ đạo khắc phục sự cố tai nạn lao động tại Công ty Than Thống Nhất thuộc Tập đoàn Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV). Ảnh: TKV

Trao đổi về vụ việc này, PGS.TS Nguyễn An Lương, nguyên Viện trưởng Viện Bảo hộ lao động, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam, đã lý giải rằng khí mê-tan thường xuyên phát sinh trong các mỏ hầm lò và sẽ trở nên cực kỳ nguy hiểm khi tích tụ đến nồng độ cao, bởi chỉ cần một tia lửa nhỏ cũng đủ để gây cháy nổ. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phải thường xuyên đo đạc, phát hiện và có biện pháp chống tích tụ khí mê-tan, đồng thời hệ thống thông gió phải hoạt động hiệu quả để pha loãng, giảm nồng độ khí.

GS.TS Lê Vân Trình, Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật An toàn và Vệ sinh lao động Việt Nam, cũng đồng tình và lưu ý thêm rằng việc thường xuyên kiểm định các thiết bị đo để đảm bảo độ chính xác là yêu cầu sống còn trong môi trường làm việc tiềm ẩn nguy cơ cao như hầm lò.

Sau đó không lâu, ngày 24/5/2024, tại tầng hầm Tòa nhà Khách sạn Becamex ở Bình Dương, một vụ nổ block máy nén khí đã xảy ra khi các công nhân đang thực hiện công việc sửa chữa và đại tu hệ thống làm lạnh (Chiller). Vụ nổ khiến 04 người bị thương, cho thấy nguy cơ từ các thiết bị hoạt động dưới áp suất cao không chỉ trong quá trình vận hành mà ngay cả trong quá trình bảo trì, sửa chữa nếu thiếu quy trình an toàn và đánh giá rủi ro đầy đủ.

Thảm kịch lại tiếp diễn vào ngày 27/6/2024 tại một cơ sở kinh doanh thuộc Công ty TNHH khí công nghiệp và vận tải Bắc Giang. Hai công nhân đã tử vong khi đang thực hiện công việc sang chiết khí Oxy vào bình. Tai nạn này gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự nguy hiểm tột độ trong quá trình thao tác với các loại khí công nghiệp, đặc biệt là khí Oxy – một chất oxy hóa mạnh, có thể làm tăng cường độ cháy và gây nổ dữ dội khi gặp điều kiện bất lợi như tiếp xúc với vật liệu dễ cháy, áp suất cao hoặc thao tác sai kỹ thuật.

Lãnh đạo LĐLĐ tỉnh Bình Dương đến thăm bệnh nhân vụ cháy tại Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Gỗ Hoàng Thông ở Bệnh viện Đa khoa tỉnh Bình Dương. Ảnh: CĐCC.

Chưa dừng lại ở đó, ngày 06/7/2024, tại Chi nhánh Công ty TNHH Một thành viên Gỗ Hoàng Thông ở KCN Tân Bình, thị trấn Tân Bình, huyện Bắc Tân Uyên (Bình Dương), một sự cố nghiêm trọng khác đã xảy ra. Hậu quả rất nặng nề khiến 09 công nhân bị bỏng, trong đó có trường hợp bỏng tới 54% diện tích cơ thể và phải điều trị dài ngày tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

Nguyên nhân bước đầu được đại diện công ty lý giải là do cháy bột gỗ dăm khi công nhân mở cửa bồn để xử lý khói âm ỉ bên trong, khiến lượng lớn bụi gỗ trào ra tiếp xúc với không khí và bùng cháy dữ dội. Sự việc này là minh chứng điển hình về nguy cơ cháy nổ từ bụi hữu cơ (bụi gỗ) – một hiểm họa thường bị xem nhẹ nhưng cực kỳ nguy hiểm trong ngành chế biến gỗ và các ngành sản xuất phát sinh bụi dễ cháy khác.

Nguyên nhân sâu xa: Không chỉ là lỗi thiết bị

Những vụ việc trên cho thấy rõ các nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tai nạn cháy nổ bao gồm: áp suất và nhiệt độ cao từ thiết bị; tích tụ khí hoặc bụi dễ cháy nổ trong môi trường kín; nguồn phát tia lửa như hàn cắt, chập điện; thiếu kiểm định, bảo trì định kỳ; và đặc biệt là việc vận hành không đúng quy trình.

Về mặt pháp lý, Điều 28 và 30 của Luật an toàn vệ sinh lao động năm 2015 quy định rõ: các thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động phải có nguồn gốc rõ ràng, được kiểm định trước khi sử dụng, định kỳ bảo dưỡng, lập và lưu hồ sơ kỹ thuật. Các doanh nghiệp cũng có nghĩa vụ khai báo khi đưa vào hoặc thải bỏ thiết bị với cơ quan chuyên môn cấp tỉnh. Tuy nhiên, thực tế vẫn còn nhiều đơn vị vi phạm các quy định này, làm gia tăng nguy cơ xảy ra tai nạn lao động nghiêm trọng.

Điều đáng quan ngại là dù đã có nội quy, quy trình an toàn nhưng nhiều vụ tai nạn vẫn xảy ra do sự chủ quan của người lao động. Theo bà Hồ Thị Kim Ngân, Phó trưởng ban Chính sách, pháp luật và Quan hệ lao động (Tổng LĐLĐ Việt Nam), vai trò của tổ chức Công đoàn, nhất là công đoàn cơ sở và đội ngũ an toàn vệ sinh viên, là vô cùng quan trọng trong việc giám sát và nâng cao nhận thức của người lao động.

Theo Luật an toàn vệ sinh lao động, người sử dụng lao động phải căn cứ vào tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để ban hành và thực hiện các nội quy, quy trình an toàn. Nhưng nếu công đoàn không tích cực tham gia giám sát, thì ngay cả quy trình chặt chẽ nhất cũng có thể bị bỏ qua trong thực tế.

Để đảm bảo quy định này được chấp hành nghiêm túc, tổ chức Công đoàn, nhất là công đoàn cơ sở, đội ngũ an toàn vệ sinh viên có vai trò quan trọng trong việc cùng với người sử dụng lao động tham gia, ban hành cũng như giám sát quá trình thực hiện. Việc giám sát ở đây phải đảm bảo rằng, công đoàn không chỉ là giám sát gười sử dụng lao động có ban hành nội quy và có biện pháp bảo đảm an toàn tại nơi làm việc hay không mà còn bao hàm giám sát việc chấp hành quy định, nội quy, quy trình của người lao động. Trên thực tế, đã có nhiều doanh nghiệp ban hành đầy đủ nội quy, kế hoạch, quy trình, biện pháp bảo đảm an toàn, vệ sinh lao động nhưng vẫn để xảy ra tai nạn lao động do sự chủ quan, cẩu thả, chấp hành không nghiêm của người lao động.

Các chuyên gia cảnh báo, để phòng ngừa tai nạn, các doanh nghiệp cần nghiêm túc rà soát toàn bộ thiết bị nguy cơ cao, tổ chức kiểm định định kỳ, đầu tư hệ thống cảnh báo khí cháy nổ, dập bụi và đào tạo kỹ năng xử lý tình huống cho người lao động. Đồng thời, cần phát huy vai trò giám sát của công đoàn và khuyến khích người lao động tuân thủ nghiêm quy trình an toàn.

Mỗi vụ cháy nổ không chỉ để lại mất mát về con người và tài sản, mà còn là vết thương dài lâu với doanh nghiệp và xã hội. Những bản quy trình, kế hoạch dù hoàn chỉnh đến đâu cũng trở nên vô nghĩa nếu không được thực hiện nghiêm túc từ chính những người vận hành thiết bị.

Xem thêm: Người bị tai nạn lao động có được hưởng thêm chế độ ốm đau không?

Cảnh báo nguy cơ cháy nổ và ô nhiễm từ đốt vàng mã Cứ mỗi khi đến dịp Tết nguyên đán, Rằm tháng Giêng,… nhiều khu dân cư, tập thể lại nghi ngút khói vì tục đốt vàng ...

Mức đóng bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện 2025: những thông tin cần biết Bảo hiểm tai nạn lao động tự nguyện là một chính sách quan trọng nhằm bảo vệ người lao động trước những rủi ro trong ...

Được hưởng bảo hiểm tai nạn lao động từ năm 2025: "Phao cứu sinh" cho lao động tự do? Giữa guồng quay hối hả của cuộc sống mưu sinh, hàng triệu lao động tự do trên khắp cả nước vẫn đang âm thầm đối ...