Phát hiện sớm các bệnh lý về tim mạch ở nhân viên ngành Hàng không

Điều kiện lao động có nhiều yếu tố gây bệnh lý về tim mạch

Bệnh tim mạch là một trong những bệnh gây tử vong hàng đầu. Các bệnh lý liên quan đến mạch máu có thể kể đến như: Gây hẹp và tắc mạch máu như bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch vành, các bệnh động mạch ngoại biên, bệnh mạch máu não… Từ đó dẫn đến nguy cơ cao gây ra nhồi máu cơ tim, đột quỵ.

Phi công của Hãng Hàng không Vietjet. Ảnh: Hữu Tài

Nhóm bệnh lý liên quan đến tim: Ảnh hưởng trực tiếp đến cơ tim, van tim hoặc rối loạn nhịp tim như bệnh hở van tim, bệnh cơ tim, rối loạn nhịp tim.

Dấu hiệu của bệnh lý tim mạch: Đau ngực, cảm giác khó thở thường xuyên, cảm giác mệt mỏi hoặc kiệt sức, buồn nôn, chán ăn, ho dai dẳng và khò khè, thường xuyên cảm thấy lo lắng, bị ngất xỉu đột ngột, nnhịp tim nhanh, mạch không đều, vã mồ hôi, ngủ ngáy, phù ở cẳng chân và bàn chân.

"Tại Việt Nam, nghiên cứu về bệnh lý tim mạch ở người lao động (NLĐ) trong ngành Hàng không chưa có nhiều. Tuy nhiên, trên thế giới đã có những nghiên cứu về tình trạng bệnh lý tim mạch ở những NLĐ ngành Hàng không. Cụ thể, Không lực Hoa Kỳ đã có nghiên cứu chỉ rõ: Những NLĐ trực tiếp trong ngành Hàng không chịu áp lực, căng thẳng rất lớn. Họ làm việc thường xuyên trong môi trường khắc nghiệt, đứng hoặc ngồi rất lâu, thay đổi áp suất không khí liên tục. Họ có triệu chứng về bệnh tim mạch rất rõ, nổi bật nhất là các bệnh lý về mạch máu, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, bệnh lý mạch vành, bệnh lý mạch ngoại biên, suy giãn tĩnh mạch" - TS. BS Phạm Trần Linh cho biết.

Trong lĩnh vực Hàng không, không chỉ có đội ngũ phi công, tiếp viên mà còn có nhân viên mặt đất. Nhịp sinh học của NLĐ làm việc trong lĩnh vực này bị thay đổi hoàn toàn. Để trở lại nhịp sinh hoạt bình thường, lao động ngành Hàng không phải mất rất nhiều thời gian.

Nhân viên mặt đất của hãng Vietjet tại sân bay Nội Bài. Ảnh: Đoàn Khánh

Nhân viên mặt đất cũng chịu căng thẳng nghề nghiệp, nắng mưa, làm việc dưới nền nhiệt độ lên đến 60 độ. Ô nhiễm tiếng ồn, mất ngủ dẫn đến rối loạn tâm sinh lý, rối loạn cơ thể. Căng thẳng nhiều dẫn đến các tiêu cực như ăn rất nhiều, uống rất nhiều, dễ mắc bệnh tim mạch. Nhiều phi công tiếp viên có bệnh lý suy giảm tĩnh mạch do đứng, ngồi nhiều, chân sưng lên, phù, đi một lúc là đau.

Theo TS. BS Phạm Trần Linh, rất nguy hiểm nếu NLĐ không kiểm soát bệnh tim mạch, nguy cơ đột quỵ, nặng nhất có thể tử vong rất dễ xảy ra. Thực tế có nhiều phi công đang bay bị đột quỵ trên buồng lái, tiếp viên cũng thế, gần đây nhất đã xảy ra ở Ấn Độ.

Phòng ngừa bệnh lý tim mạch ở nhân viên Hàng không

Nhiều quốc gia trên thế giới đã khuyến cáo NLĐ ngành Hàng không tăng cường luyện tập thể dục, có chế độ dinh dưỡng phù hợp, tránh căng thẳng, tránh tác động của rượu, bia, thuốc lá...

Đối với các vị trí đặc biệt trong lĩnh vực Hàng không (nhất là phi công, tiếp viên) thì cần được khám sức khoẻ định kỳ ít nhất là 2 lần/năm để phát hiện sớm bệnh tim mạch.

Về chế độ ăn: Có chế độ ăn đảm bảo năng lượng, cân bằng dinh dưỡng chất đạm, chất béo, chất bột đường. Các chuyên gia chỉ ra rằng, tuy không có khuyến cáo nhưng với người ở độ tuổi trung niên nên thực hiện chế độ ăn lành mạnh càng sớm càng tốt.

Phòng tránh bệnh tim mạch

"Để thay đổi lối sống để phòng và điều trị bệnh lý tim mạch, trước hết, NLĐ nên sớm hình thành chế độ ăn lành mạnh để phòng tránh bệnh tim mạch" - TS. BS Phạm Trần Linh cho biết.

TS. BS Phạm Trần Linh cũng cho biết, Khuyến cáo của Hội Tim Mạch Học Quốc Gia Việt Nam (VNHA) năm 2022 về dinh dưỡng và đồ uống có cồn đã dự phòng bệnh tim mạch hoặc các bệnh lý tương tự để giảm nguy cơ mắc bệnh.

Các chuyên gia khuyến cáo áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải (chế độ ăn được bắt nguồn từ các loại đồ ăn truyền thống của các nước giáp biển Địa Trung Hải như Italia, Hy Lạp, Pháp, Tây Ban Nha; trong khẩu phần ăn sẽ tăng các thành phần có lợi cho sức khỏe như cá, rau, củ, trái cây, đậu và ngũ cốc nguyên hạt, giảm các thành phần như thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa, đồ ngọt). Đồng thời khuyến cáo thay thế chất béo bão hòa bằng chất béo không bão hòa để giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch; khuyến cáo giảm lượng muối trong khẩu phần ăn để giảm huyết áp và nguy cơ mắc bệnh tim mạch

NLĐ cần tăng sử dụng thức ăn có nguồn gốc thực vật và hạn chế thức ăn từ động vật. Nên giảm thiểu tối đa acid béo bão hoà dạng Trans, không sử dụng các thực phẩm chế biến sẵn...

Thành phần thức ăn nên có lượng muối < 5g/ngày; chứa 30 đến 45g chất xơ/ngày, tốt nhất là từ ngũ cốc nguyên hạt; ≥ 200g trái cây/ngày; ≥ 200g rau củ/ngày; hạn chế tối đa thịt đỏ (chỉ 300 đến 500g/tuần), đặc biệt là thịt đã qua xử lý; ăn cá 1 đến 2 lần/tuần, nhất là cá béo; 30g hạt không muối/ngày; sử dụng tối đa rượu 100ml rượu/tuần; không khuyến khích đồ uống có đường như nước ngọt và nước quả.

Theo TS. BS Phạm Trần Linh, NLĐ nên chú trọng giảm hàm lượng muối trong thức ăn, đồ uống mỗi ngày. Người mắc bệnh (tim mạch, tăng huyết áp, thận) ăn theo hướng dẫn của cán bộ y tế. Để giảm ăn muối, cần bớt muối khi chế biến thức ăn, nấu ăn tại nhà để kiểm soát lượng muối sử dụng, nếm thức ăn trước khi cho thêm mắm, muối; sử dụng thêm các gia vị khác như tiêu, ớt, chanh để ăn ngon mà không cần dùng nhiều muối; không nên cho muối, gia vị vào nước luộc rau. Hạn chế để nước mắm, nước tương, gia vị trên mâm, pha loãng nước chấm, bỏ thói quen chấm ngập thức ăn, không nên chấm các thức ăn đã mặn và muối, nước mắm, không nên chấm trái cây với muối và gia vị. Giảm thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối như giò chả, mỳ ăn liền, bánh mỳ, bim bim… Tăng cường thực phẩm tươi, đọc hàm lượng muối trên nhãn thực phẩm trước khi mua.

Bên cạnh đó, NLĐ cần chú ý giảm chất béo trong thực phẩm, hạn chế tất cả các thực phẩm nhiều chất béo; các thực phẩm có nhiều Cholesterol; các món ăn có đưa thêm chất béo. Giảm chất béo là giảm nguy cơ bệnh mạch vành. Nên thay thế các chất mỡ động vật bằng các loại dầu thực vật.

Đối với chất bột đường: Nên chọn loại có nhiều chất xơ (bánh mì đen, ngũ cốc nguyên hạt, khoai củ); tránh thức ăn có đậm độ năng lượng và chỉ số đường huyết cao như đường mật, mứt, kẹo, bánh ngọt, chocolate, nước ngọt…

Cần chú ý cân bằng năng lượng giữa năng lượng ăn vào và năng lượng tiêu hao. Công thức tính: Cơ thể nhận 100 kcal khi uống 1 cốc nước ngọt; ăn 16g quả hạt; ăn 25g bánh quy và tiêu hao 100 kcal khi hoạt động thể thao trong 25 phút; chạy đá bóng trong 15 phút; đi bộ 45 phút. Nên ăn rau và quả chín, tươi, màu xanh thẫm, vàng, đỏ (chứa nhiều chống oxy hoá đơn), Coenzym Q10 có thể giảm 25% biến cố tim mạch ở bệnh nhân tăng Triglycerid.

Nhiều nghiên cứu cho thấy hạ Kali gây loạn nhịp tim, bất thường tái cực. Thiếu hụt Magie là nguyên nhân của rối loạn nhịp thất và trên thất.... Kali và Magie đóng vai trò quan trọng cho sự thư giãn cơ tương ứng với kỳ tâm trương và cơ tim giãn nghỉ, có lợi cho tưới máu cơ tim, phác đồ điều trị suy tim..

Thực hiện lối sống lành mạnh là biện pháp cơ bản trong phòng và điều trị bệnh tim mạch; cân bằng chế độ ăn hằng ngày giúp giảm nguy cơ bệnh tim mạch và giúp cho việc tuân thủ điều trị bệnh tim mạch hiệu quả hơn; bảo vệ môi trường tránh ô nhiễm không khí và bụi mịn, tiêm vaccine dự phòng cúm, phế cầu và Covid-19, phòng bệnh hơn chữa bệnh.

Đặc biệt, với nhân viên ngành Hàng không, để phòng tránh các bệnh lý về tim mạch thì phải có bài tập tại chỗ, nhất là trong những chuyến bay dài, có thể kết hợp hướng dẫn cho cả hành khách. Phi công, tiếp viên tránh đi giày cao gót. Đối với NLĐ trên 30 tuổi, qua thời kỳ sinh nở, khi đi bay nên sử dụng tất áp lực, phi công chịu sức ép phải đi tất áp lực, tránh gây tác động đến tĩnh mạch, giãn tĩnh mạch. Cần cải thiện điều kiện làm việc với một số đường bay quốc tế có thay đổi múi giờ.

Về thay đổi lối sống: Cần tăng cường sử dụng chức năng bơm của cơ bằng việc tránh đứng bất động trong thời gian dài, tư thế ngồi bắt chéo chân, hoặc tình trạng tĩnh tại lâu. Khuyến khích hoạt động thể chất phù hợp. Tạo điều kiện thuận lợi cho hồi lưu tĩnh mạch bằng cách nâng cao phía cuối giường ngủ khoảng 10cm, hoặc tập vận động chân giống như đạp xe trong không khí trước khi ngủ. Tránh tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ cao (tắm nắng, xông hơi...).

Luyện tập đi bộ (đi nhanh), dẫm chân mạnh, bơi lội, tránh đứng/ngồi tại chỗ quá lâu, nằm ngủ kê cao chân (dùng gối kê), tránh ngồi tư thế buông thõng 2 chân xuống dưới, mang giày cao. Tăng cường rau và quả chín (500 gram/ngày); bổ sung các chất khoáng và vi khoáng tổng hợp.

Tập huấn an toàn trong thực hiện quy trình đặt và lưu catheter tĩnh mạch ngoại vi Với tiêu chí thực hiện mũi tiêm an toàn, đảm bảo chất lượng, phòng ngừa các sự cố không mong muốn liên quan tới tiêm ...

Nữ - 36 tuổi tìm việc làm nhân viên đóng gói hàng hóa, thu nhập từ 5 đến 8 triệu đồng Tôi, Bùi Thị Liên, sinh năm 1987 cần tìm việc làm nhân viên đóng gói hàng hóa. Thu nhập mong muốn 5 đến 8 triệu/tháng ...

Làm việc nhiều giờ có thể làm tăng tỷ lệ tử vong do bệnh tim mạch và đột quỵ Theo số liệu ước tính của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thời giờ làm việc ...