Đặc biệt khi cuối năm 2023, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cảnh báo về sự gia tăng số ca mắc sởi ở nhiều quốc gia và khuyến nghị Việt Nam cần cảnh giác với khả năng dịch bệnh có thể bùng phát.

Bệnh sởi dễ lây lan qua đường hô hấp. Ảnh minh họa.

Nguy cơ lây lan và sự nguy hiểm của bệnh sởi

Sởi là một bệnh truyền nhiễm do virus gây ra, rất dễ lây lan qua đường hô hấp. Sau khi tiếp xúc với virus thì 10 đến 12 ngày sau bệnh nhân có thể phát bệnh.

Người mắc bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như: sốt, ho, sổ mũi, và nổi ban đỏ. Ban đầu, bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng nhẹ như sốt nhẹ, đau đầu, chảy nước mắt, nhạy cảm với ánh sáng và đau họng. Sau đó, các nốt ban đặc trưng của sởi xuất hiện và lan rộng từ vùng chân tóc xuống mặt và khắp cơ thể.

Việc nhận biết được các ca sởi ngay từ đầu tiên không dễ dàng, trong khi đây là giai đoạn bệnh có khả năng lây lan mạnh nhất. Do đó, theo TS. BS Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, bất cứ tình huống nào nghi ngờ bệnh nhân sởi thì nên cho bệnh nhân cách ly, ở xa những người (đặc biệt là các cháu nhỏ) chưa được tiêm chủng đầy đủ.

TS.BS Nguyễn Trung Cấp cảnh báo, bệnh sởi rất dễ lây nên dễ bùng phát thành dịch. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh sởi có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, như viêm phổi nặng, viêm não - màng não, thậm chí là tử vong. Nguy cơ này thường gặp ở những bệnh nhân có hệ miễn dịch yếu, trẻ nhỏ, người già, và những người chưa được tiêm chủng đầy đủ. Đối với phụ nữ đang mang thai, bị sởi có thể gây sảy thai, sinh non hoặc dị dạng thai nhi, mù lòa ở trẻ sơ sinh.

“Bệnh nhân bị suy dinh dưỡng, có nhiều bệnh nền, hoặc đang nhiễm bệnh cấp tính khác mà mắc bệnh sởi thì có thể dẫn đến nguy cơ biến chứng nặng cao hơn. Ngay cả với những bệnh nhân thông thường thì vẫn có một tỷ lệ nhất định bệnh sởi diễn biến nặng có thể dẫn tới tử vong”, TS.BS Nguyễn Trung Cấp nhấn mạnh.

WHO đã đưa ra cảnh báo về sự gia tăng số ca mắc sởi trên toàn thế giới vào cuối năm 2023, đặc biệt ở các quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng sởi giảm. Tại Việt Nam, tỷ lệ tiêm chủng sởi trong cộng đồng đang giảm, tạo ra nguy cơ cao cho sự bùng phát dịch bệnh. Việc không tiêm chủng đầy đủ và suy giảm miễn dịch cộng đồng là những yếu tố chính khiến sởi có thể bùng phát trở lại.

Cần tiêm chủng đầy đủ cho trẻ em để ngăn chặn sự lây lan của bệnh sởi. Ảnh: UNICEF.

Tiêm chủng – biện pháp hữu hiệu để phòng ngừa bệnh sởi

TS.BS Hoàng Minh Đức, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết: Tiêm phòng vaccine sởi là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ chống lại bệnh sởi và ngăn ngừa sự bùng phát của dịch.

“Những người chưa được tiêm vaccine hoặc chưa từng mắc sởi đều có nguy cơ nhiễm bệnh cao, do đó, việc tiêm chủng đầy đủ là cần thiết để tạo ra một "bức tường miễn dịch" trong cộng đồng. Việc tiêm vaccine không chỉ bảo vệ bản thân mà còn bảo vệ những người xung quanh, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người già và những người có bệnh nền”, TS.BS Hoàng Minh Đức nhấn mạnh.

Ngay từ đầu năm 2024, Bộ Y tế đã có kế hoạch tiêm bù, tiêm vét các loại vaccine trong chương trình tiêm chủng mở rộng, trong đó có sởi. Cũng theo TS.BS Hoàng Minh Đức, mùa tựu trường đang đến gần, nguy cơ mắc sởi, lây truyền bệnh là rất lớn, tử vong nằm ở nhóm trẻ chưa được tiêm chủng. Vì vậy, Bộ Y tế phối hợp với WHO và UNICEF tổ chức chiến dịch tiêm chủng sởi nhằm bao phủ vaccine cho trẻ, phòng tránh nguy cơ mắc bệnh và chuyển nặng.

Chiến dịch tiêm chủng sởi khác với kế hoạch tiêm bù, tiêm vét đã được thực hiện là đối tượng tiêm chủng được mở rộng. Trước đây chỉ tiêm cho trẻ 9 tháng tuổi và 18 tháng tuổi. Trong chiến dịch thêm này, đối tượng tiêm chủng là trẻ từ 1 đến 10 tuổi, trừ những trường hợp đã tiêm đủ 2 mũi vaccine. Bộ Y tế sẽ tiến hành tiêm vaccine sởi - rubella miễn phí cho các đối tượng này.

Các biện pháp phòng bệnh sởi. Nguồn: TTXVN.

Ngoài việc tiêm chủng, các biện pháp phòng ngừa khác cũng rất quan trọng để ngăn chặn sự lây lan của bệnh sởi. Người dân cần tuân thủ các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang khi ra ngoài, tránh tiếp xúc gần với người bệnh và rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn.

Đối với những người chăm sóc bệnh nhân sởi tại nhà, cần đảm bảo bệnh nhân được cách ly ở một phòng riêng, sử dụng khẩu trang và kính che mắt khi tiếp xúc với người bệnh, vệ sinh tay sạch sẽ sau khi chăm sóc để ngăn ngừa lây nhiễm.

Theo TS. BS Nguyễn Trung Cấp, bệnh sởi thường bùng phát mạnh mẽ vào mùa đông xuân ở miền Bắc. Thời tiết lạnh và ẩm ướt tạo điều kiện thuận lợi cho virus tồn tại và lây lan.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo rằng, để kiểm soát dịch bệnh hiệu quả, cần tăng cường giám sát, phát hiện sớm các ca bệnh, và thực hiện các biện pháp cách ly, xử lý triệt để các ổ dịch sớm nhất có thể.

Các địa phương cần phải chuẩn bị sẵn sàng các kế hoạch ứng phó với dịch bệnh, bao gồm cả việc đảm bảo đủ vaccine và thiết bị y tế cần thiết. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan y tế và cộng đồng để tăng cường nhận thức và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng ngừa.

Bên cạnh đó, cần nâng cao nhận thức của người dân về sự nguy hiểm của bệnh sởi và tầm quan trọng của tiêm chủng. Các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch, đồng thời theo dõi sát sao các triệu chứng của bệnh để kịp thời đưa con đến các cơ sở y tế khi cần thiết.

Đối với những người sống trong vùng dịch bùng phát như cúm hay sởi, cần chú ý thực hiện các biện pháp bảo vệ để tránh lây nhiễm qua đường hô hấp, như đeo khẩu trang, tránh tiếp xúc quá gần hoặc đối mặt trực tiếp với người có triệu chứng hô hấp như ho, sốt... Điều này giúp giảm nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Những người có triệu chứng hô hấp nên đến cơ sở y tế để khám và xác định bệnh, nhằm điều trị kịp thời và phòng ngừa lây nhiễm cho người xung quanh.

Trong bối cảnh dịch bệnh sởi có nguy cơ bùng phát, việc nâng cao nhận thức và thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng ngừa là rất quan trọng. Mỗi cá nhân cần chủ động tham gia tiêm chủng và tuân thủ các hướng dẫn y tế để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi nguy cơ mắc bệnh sởi.

Lo ngại nguy cơ bùng phát đại dịch cúm gia cầm ở người Ngày 11/3/2024, thanh niên nam, 21 tuổi, ở thị xã Ninh Hòa, Khánh Hòa, mắc cúm A/H5N1, tử vong ngày 23/3.

Điểm mặt các loại bệnh dịch nguy hiểm bắt nguồn từ động vật hoang dã Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã có những minh chứng khoa học cho thấy, khoảng 70% bệnh truyền nhiễm nguy hiểm mới nổi ...

Từ 15/8, bệnh viện công áp dụng khung giá mới dịch vụ khám chữa bệnh theo yêu cầu Từ ngày 15/8, tại các bệnh viện công lập, giá giường bệnh theo yêu cầu loại 1 giường/phòng tối thiểu là 180.000 đồng, tối đa ...