Nước ngọt sẽ chịu thuế 8% từ 1/1/2027 và tăng lên 10% từ đầu năm 2028. Ảnh: WHO

Trẻ em và thanh thiếu niên – nhóm dễ tổn thương nhất

Tại Việt Nam, tỷ lệ hút thuốc, tiêu thụ rượu bia và đồ uống có đường đang ở mức cao đáng báo động, đặc biệt trong giới trẻ – trở thành mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe cộng đồng và tăng trưởng kinh tế bền vững.

Lượng tiêu thụ đồ uống có đường tại Việt Nam đã tăng gấp 4 lần trong vòng 15 năm, từ năm 2009 đến 2023. Năm 2023, mỗi người dân Việt Nam tiêu thụ trung bình gần 70 lít, tương đương 1,3 lít mỗi tuần – mức rất đáng lo ngại.

Theo các chuyên gia y tế, việc tiêu thụ đồ uống có đường liên quan mật thiết đến các bệnh không lây nhiễm như tiểu đường tuýp 2, tim mạch, đột quỵ và ung thư – những bệnh đang gây ra 80% ca tử vong tại Việt Nam, phần lớn xảy ra ở người trong độ tuổi lao động. Ngoài ra, thừa cân – béo phì do tiêu thụ đường quá mức cũng là yếu tố nguy cơ hàng đầu với trẻ em.

Sử dụng thường xuyên đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường tuýp 2, bệnh tim mạch và cả ung thư, và làm gia tăng thừa cân và béo phì ở cả trẻ em và người lớn, từ đó lại tiếp tục dẫn đến nhiều bệnh tật, đặc biệt có hại cho sức khỏe của trẻ em.

Sử dụng thường xuyên đồ uống có đường làm tăng nguy cơ mắc bệnh không lây nhiễm. Đồ họa: WHO

Với hơn 15 triệu người hút thuốc, Việt Nam đang đối mặt với nguy cơ tử vong sớm trên diện rộng, khi một nửa số người hút sẽ tử vong do các bệnh liên quan nếu không bỏ thuốc. Giá thuốc lá hiện vẫn còn rẻ, dẫn đến tình trạng sử dụng phổ biến trong cộng đồng. Chi phí kinh tế do hút thuốc gây ra ước tính 108.000 tỷ đồng mỗi năm, tương đương 1,1% GDP, bao gồm chi phí khám chữa bệnh và mất năng suất lao động. Hút thuốc còn góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng nghèo đói, khi các gia đình thu nhập thấp buộc phải cắt giảm chi tiêu thiết yếu để mua thuốc.

Cùng với đó, việc sử dụng rượu bia được xác định là nguyên nhân của hơn 30 loại bệnh và rối loạn sức khỏe, bao gồm xơ gan, ung thư, rối loạn tâm thần. Say rượu cũng là nguyên nhân hàng đầu của tai nạn giao thông, tử vong do thương tích và bạo lực gia đình. Mức tiêu thụ rượu bia tại Việt Nam tăng nhanh chóng, từ 6,6 lít cồn nguyên chất/người vào năm 2010 lên 9,3 lít vào năm 2019, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cả sức khỏe cộng đồng và trật tự xã hội.

Tác hại của thuốc lá, rượu bia và đồ uống có đường càng nghiêm trọng hơn đối với trẻ em và thanh thiếu niên, khi cơ thể và não bộ các em đang trong quá trình phát triển. Nhóm tuổi này dễ bị thu hút bởi các hình thức tiếp thị hấp dẫn, và nếu không được bảo vệ, các em có thể hình thành những thói quen xấu kéo dài suốt đời.

Quốc hội thông qua Luật Thuế sửa đổi: Cơ hội lịch sử để thay đổi

Trước những nguy cơ lớn đối với sức khỏe cộng đồng, hôm nay, Quốc hội đã chính thức thông qua Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt sửa đổi, với việc tăng thuế thuốc lá, rượu bia và áp dụng thuế đối với đồ uống có đường. Đây được xem là bước tiến mạnh mẽ trong nỗ lực bảo vệ sức khỏe người dân và đảm bảo tương lai phát triển bền vững của đất nước.

Các quyết định này là minh chứng cho sự lãnh đạo quyết liệt của Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng và Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, cùng với đóng góp của Cục Quản lý, giám sát chính sách thuế, phí và lệ phí (Bộ Tài chính); Vụ Pháp chế (Bộ Y tế); Quỹ Phòng chống tác hại của thuốc lá; Viện Chiến lược và Chính sách Y tế và các đối tác y tế công cộng trong và ngoài nước.

Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện của WHO tại Việt Nam chia sẻ: "WHO rất vui mừng khi các nhà lập pháp đã nắm bắt cơ hội lịch sử ngày hôm nay để đạt được mục tiêu 'cùng thắng' là giảm tiêu thụ thuốc lá, rượu bia và đồ uống có đường - và do đó giảm tác hại và chi phí y tế trong nhiều thập kỷ tới - đồng thời tạo thêm ngân sách cho các ưu tiên chính của Chính phủ. Giảm tiêu thụ các sản phẩm không lành mạnh sẽ cải thiện sức khỏe của người dân và qua đó, cải thiện sự tham gia sản xuất và năng suất của lực lượng lao động".

Theo Tiến sĩ Pratt, việc cải cách thuế lần này sẽ mang lại nhiều lợi ích: nâng cao sức khỏe người dân, cải thiện năng suất lao động, giảm gánh nặng y tế, và đồng thời giúp Việt Nam thực hiện các cam kết quốc tế.

Trước đó, Tiến sĩ Angela Pratt, Trưởng Đại diện của WHO tại Việt Nam giới thiệu cuốn Tư vấn chính sách của WHO về Thuế thuốc lá tại Việt Nam tại hội thảo do Đài Truyền hình Quốc hội tổ chức. Ảnh: WHO

“WHO chúc mừng các nhà lập pháp đã cân nhắc kỹ lưỡng và bỏ phiếu vì sức khỏe của người dân. Chúng tôi mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ vì một Việt Nam an toàn và khỏe mạnh hơn,” Tiến sĩ Pratt nhấn mạnh.

Video phát biểu của Tiến sĩ Angela Pratt:

Bác sĩ Trần Văn Phúc: "Hãy uống rượu bia an toàn, đừng vì lễ Tết mà quên sức khỏe" Ngày Tết là dịp người người, nhà nhà sum vầy bên nhau, cũng là thời điểm người Việt sử dụng rượu bia nhiều hơn. Bên ...

Rượu bia ngày Tết: Bệnh viện "báo động" ca nhập viện tăng đột biến Rượu bia ngày Tết, chuyện tưởng như 'bình thường' nhưng lại tiềm ẩn những nguy cơ khó lường. Liệu chúng ta có đang quá dễ ...

Hà Nội: Nguy kịch vì ngộ độc rượu không rõ nguồn gốc, người đàn ông 61 tuổi hôn mê sâu, teo não Mới đây, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận bệnh nhân nam, 61 tuổi (Hà Nội) trong tình trạng rối ...