Mới đây, cơ quan chức năng tỉnh Đắk Lắk đã triệt phá một cơ sở sản xuất giá đỗ với số lượng lớn bị ngâm hóa chất, đang tuồn ra thị trường. Vụ việc không chỉ gây rúng động dư luận mà còn gióng lên hồi chuông cảnh báo về việc quản lý an toàn thực phẩm trong bối cảnh tình trạng sử dụng hóa chất trong nông sản ngày càng gia tăng.

Theo thông tin ban đầu từ cơ quan công an và các ngành chức năng, trong số 2.900 tấn giá đỗ phát hiện, một lượng lớn đã được kiểm tra và phát hiện có chứa hoạt chất 6-Benzylaminopurin, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Hóa chất này được sử dụng để kích thích sự phát triển của giá đỗ nhanh hơn, nhưng nếu tiêu thụ lâu dài có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe như ngộ độc thực phẩm, dị ứng, hoặc thậm chí là nguy cơ ung thư.

Cơ quan chức năng phát hiện số lượng lớn giá đỗ ngâm hóa chất (Ảnh: Công an cung cấp)

Sự việc cũng phản ánh một thực tế đáng báo động trong lĩnh vực sản xuất và cung cấp thực phẩm hiện nay, đó là việc lợi dụng công nghệ trồng giá đỗ để tạo ra sản phẩm có năng suất cao mà không quan tâm đến chất lượng và sự an toàn.

Mặc dù trồng giá đỗ có thể được thực hiện trong môi trường kiểm soát, nhưng sự phát triển nhanh chóng của ngành này đã tạo ra cơ hội cho những đối tượng thiếu đạo đức lợi dụng, đưa hóa chất vào sản phẩm để thu lợi bất chính.

Công an kiểm tra và phát hiện cơ sở sản xuất giá đỗ ngâm hóa chất độc hại. (Ảnh: Công an cung cấp)

Để hiểu rõ hơn về hoạt chất 6-Benzylaminopurin độc hại như thế nào khi ngâm giá đỗ, PV "Cuộc sống an toàn" đã có cuộc trò chuyện với PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh - Nguyên cán bộ Viện Công nghệ Sinh học và Thực phẩm - Đại học Bách Khoa Hà Nội về vấn đề này.

PGS. TS Nguyễn Duy Thịnh - Chuyên gia ngành Hóa thực phẩm.

PV: Kính chào PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, cảm ơn ông đã dành thời gian trả lời phỏng vấn. Mới đây, tại Đắk Lắk, người ta phát hiện một cơ sở sản xuất giá đỗ đã sử dụng hoạt chất 6-Benzylaminopurin để ngâm giá đỗ. Ông có thể cho biết hoạt chất này là gì và tại sao nó lại gây ra lo ngại về an toàn thực phẩm?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Hợp chất 6-Benzylaminopurin là một chất độc hại, thuộc nhóm hóa chất bảo vệ thực vật. Trong danh mục hóa chất bảo vệ thực vật của Bộ Nông nghiệp, hoạt chất Benzylaminopurin vẫn được sử dụng để kích thích sinh trưởng cho cây trồng, kích thích sinh trưởng tế bào, giúp cây sinh trưởng và phát triển mạnh, ra nhánh, đâm chồi, tăng cường ra hoa nhờ quá trình phân chia tế bào.

Khi sử dụng hoạt chất này để làm giá đỗ, thời gian sản xuất sẽ rút ngắn, giúp cọng giá đỗ mập hơn, trắng hơn, rễ ngắn hơn và bắt mắt người tiêu dùng. Đồng nghĩa với việc năng suất cũng sẽ cao hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng hoạt chất này lâu dài sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe con người.

PV: Theo ông, nếu hoạt chất 6-Benzylaminopurin được sử dụng không đúng liều lượng, có thể gây ra những ảnh hưởng gì đối với sức khỏe người tiêu dùng, đặc biệt là trong giá đỗ – một thực phẩm được tiêu thụ phổ biến?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Hoạt chất 6-Benzylaminopurin có tác động rất lớn đến cơ quan sinh sản và sức khỏe con người. Đặc biệt là đối với phụ nữ mang thai, khi sử dụng sản phẩm chứa hoạt chất này, có thể gây dị tật bẩm sinh, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển và sức khỏe thai nhi. Thứ hai là ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, có nguy cơ gây ra bệnh não úng thủy. Thậm chí, nếu người mẹ ăn nhiều loại giá đỗ chứa hoạt chất này, có thể dẫn đến tình trạng thai chết lưu.

Đối với người bình thường, việc sử dụng giá đỗ ngâm hoạt chất 6-Benzylaminopurin cũng rất nguy hại đến sức khỏe. Nếu ăn với số lượng không nhiều, lượng hóa chất sẽ tích tụ dần trong cơ thể, gây biến đổi gen và mắc nhiều bệnh. Nếu ăn với số lượng nhiều, có thể gây ra ngộ độc, ung thư, thậm chí tử vong.

Ngoài ra, nếu hít phải hoạt chất này thường xuyên, có thể gây viêm phổi, làm nặng thêm bệnh viêm phổi mãn tính. Nếu tiếp xúc ngoài da, có thể gây viêm da dị ứng, và nếu văng vào mắt, sẽ dẫn đến viêm kết giác mạc.

Không chỉ có trong giá đỗ, hoạt chất 6-Benzylaminopurin còn có thể được sử dụng để kích thích tăng trưởng nhiều loại thực phẩm khác. Điều này vô cùng nguy hiểm. Khi con người tiêu thụ những thực phẩm này trong bữa ăn hàng ngày, sẽ có tác động lâu dài đến sức khỏe, gây biến đổi tế bào, làm suy yếu miễn dịch và dẫn đến nhiều bệnh lạ.

PV: Vâng, đó là những ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người khi sử dụng giá đỗ nói riêng và thực phẩm nói chung có chứa hoạt chất 6-Benzylaminopurin. Bên cạnh đó, việc sử dụng hoạt chất này để ngâm ủ giá đỗ có tác động gì đến môi trường sống không, thưa ông?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Thực ra, khi ngâm hoạt chất vào giá đỗ, nước thải ra môi trường có thể ảnh hưởng. Nước ngâm ủ giá đỗ chứa hoạt chất 6-Benzylaminopurin sẽ được đổ thải ra ngoài, tác động đến ao, hồ xung quanh. Các dòng nước này có thể được dùng để tưới rau hoặc nuôi động vật, thủy hải sản, tuy nhiên nồng độ có thể rất loãng. Hiện nay chưa có công trình nghiên cứu đầy đủ về thực trạng này.

PV: Qua sự việc này, ông có thể đưa ra những dấu hiệu nhận biết các loại giá đỗ có chứa hoạt chất 6-Benzylaminopurin nói riêng, các chất kích thích nói chung và giá đỗ an toàn?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Để phân biệt chính xác, cần phải có sự kiểm tra và phân tích thành phần của các cơ quan chức năng. Tuy nhiên, người tiêu dùng có thể dựa vào cảm quan và kinh nghiệm của mình. Mục tiêu của việc sử dụng chất 6-Benzylaminopurin là để kích thích giá đỗ phát triển nhanh, to đẹp hơn, rễ ngắn hơn. Vì vậy, khi thấy giá đỗ trắng, mập, rễ ngắn, người tiêu dùng có thể nghi ngờ và không nên chọn. Nên chọn loại giá đỗ có rễ dài, thân nhỏ.

Với ngành thực phẩm công nghiệp phát triển như hiện nay, người tiêu dùng cần cảnh giác, đừng bị dụ dỗ bởi những sản phẩm đẹp mắt. Đó có thể là cái bẫy gây hại sức khỏe. Người tiêu dùng cần cẩn trọng, đặc biệt khi chúng ta đã có thông tin cảnh báo như hiện nay.

PV: Nếu người tiêu dùng đã mua phải loại giá đỗ nhiễm hoạt chất 6-Benzylaminopurin, họ cần làm gì để đảm bảo an toàn cho bữa ăn?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Theo phản ứng hóa học, chất này chỉ tan tốt trong dung dịch kiềm, còn trong nước có pH trung tính hoặc axit thì không tan. Khi giá đỗ đã được ngâm với hoạt chất 6-Benzylaminopurin, cách tốt nhất là bỏ đi, vì độc tố đã ngấm vào tế bào của giá đỗ và không thể loại bỏ ngay cả khi nấu chín.

PV: Qua sự việc lần này, ông có khuyến cáo gì đối với người dân khi mua sắm và sử dụng thực phẩm an toàn trong mùa Tết?

PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh: Tết là mùa thực phẩm tiêu thụ cao, cũng là dịp hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tràn lan trên thị trường. Vì vậy, các cơ quan chức năng cần hoạt động hiệu quả hơn nữa để cảnh báo người dân về những loại thực phẩm an toàn và không an toàn.

Người tiêu dùng cũng nên lựa chọn thực phẩm dựa trên kinh nghiệm của mình, đừng bị lừa bởi những sản phẩm đẹp mắt nhưng có thể là chiêu trò lừa đảo. Giá cả có thể cao nhưng chất lượng lại kém, thậm chí độc hại.

Thông qua đây, tôi cũng mong các cơ quan, ban ngành liên quan cần kiểm tra, xử lý nghiêm những hành vi lừa dối người tiêu dùng, đồng thời cảnh báo kịp thời để tránh những sự cố đáng tiếc xảy ra.

Lật tẩy chiêu trò quảng cáo thực phẩm chức năng - Kỳ 2: Giả mạo chuyên gia, lợi dụng áo blouse trắng Tiếp nối những chiêu trò lừa đảo từ "diễn viên" giả bệnh nhân, một hình thức gian dối tinh vi hơn đang nổi lên: giả ...

Lật tẩy chiêu trò quảng cáo thực phẩm chức năng - Kỳ 1: Thuê “bệnh nhân diễn viên” chỉ 300-500 ngàn đồng LTS: Thị trường thực phẩm chức năng tại Việt Nam đang chứng kiến sự bùng nổ, nhưng đằng sau những lời quảng cáo hoa mỹ ...

Liên tiếp các vụ ngộ độc rượu: Cục An toàn thực phẩm hướng dẫn chi tiết về triệu chứng và cách phòng ngừa Thời gian vừa qua đã xảy ra một số vụ ngộ độc rượu làm nhiều người phải nhập viện cấp cứu, trong đó có trường ...