Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ trong 1.000 ngày đầu đời được xem là "đầu tư vàng" cho tương lai. Theo thạc sĩ dinh dưỡng Lê Thị Thu Hà (Trường Đại học Y tế Công cộng), dinh dưỡng trong giai đoạn này ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tổng thể và sự phát triển trí não của trẻ. Bà Hà nhấn mạnh: "Dinh dưỡng hợp lý trong 1.000 ngày từ lúc bà mẹ mang thai đến khi trẻ 2 tuổi là nền tảng giúp trẻ lớn lên khỏe mạnh và có khả năng học hành tốt."

Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà (Trường Đại học Y tế Công cộng). Ảnh: Thảo Vân

Chăm sóc trẻ và đảm bảo sức khỏe của mẹ

"Dinh dưỡng của mẹ cũng là dinh dưỡng của con. Việc chăm sóc 1.000 ngày đầu đời không chỉ là chăm sóc trẻ mà còn phải đảm bảo sức khỏe cho mẹ, vì mẹ khỏe thì con mới khỏe", Thạc sĩ Lê Thị Thu Hà nhấn mạnh.

Hiện, nhiều người hiểu rõ tầm quan trọng của dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai, nhưng lại thiếu quan tâm đến chế độ dinh dưỡng cho người mẹ sau sinh. Bà Hà giải thích: "Thời gian này, mọi người thường tập trung vào đứa trẻ, nhưng thực ra bà mẹ phải có đủ dinh dưỡng thì mẹ mới đủ sữa cho con bú. Khi bà mẹ đủ sữa, đủ chất trong sữa thì đứa trẻ sẽ phát triển tốt. Rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng trẻ sử dụng sữa công thức có thể tăng cân và tăng chiều cao tốt, thế nhưng việc phòng bệnh sẽ không tốt bằng việc trẻ sử dụng sữa mẹ và có thể dễ mắc phải các bệnh tật sau này”.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng sữa mẹ cung cấp các yếu tố tăng trưởng và chất dinh dưỡng quan trọng giúp trẻ phát triển cả về thể chất và trí não. Trẻ bú sữa mẹ không chỉ tăng trưởng về chiều cao và cân nặng mà còn ít có nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng.

Trong thời kỳ mang thai, chế độ ăn của người mẹ và các nguồn dự trữ trước khi mang thai là nguồn dinh dưỡng duy nhất cho thai nhi đang phát triển, vì vậy mẹ cần bổ sung sắt/folic hoặc đa vi chất cho bà mẹ. Đồng thời giảm ô nhiễm trong nhà và hút thuốc lá, tẩy giun, dự phòng sốt rét, dùng màn tẩm thuốc…

Sau khi sinh, người mẹ thường đối mặt với tình trạng thiếu hụt dưỡng chất, đặc biệt là canxi, vì phần lớn đã được truyền sang thai nhi và tiếp tục cung cấp qua sữa mẹ. Các vấn đề khác bao gồm thiếu máu, thiếu sắt và gặp khó khăn về tinh thần do căng thẳng từ việc chăm sóc con cái.

Cách chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ trong các giai đoạn đầu đời

Sơ sinh: Bú sữa mẹ hoàn toàn, bổ sung vitamin A cho bà mẹ cho con bú. Ở giai đoạn sơ sinh, não bộ của trẻ đang học các chức năng bao gồm cân bằng, phối hợp và động tác đòi hỏi dinh dưỡng đầy đủ để phát triển bình thường. Sữa mẹ cung cấp nhiều chất dinh dưỡng, các yếu tố tăng trưởng và hormon khác nhau phù hợp với nhu cầu của trẻ và rất quan trọng cho sự phát triển trí não ban đầu này.

Giai đoạn 0-6 tháng: Bú sữa mẹ hoàn toàn, mẹ cần thực hành rửa tay và vệ sinh. Gia đình cần hỗ trợ kinh tế (kết hợp giáo dục dinh dưỡng) cho mẹ.

Giai đoạn 6-24 tháng: Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, dinh dưỡng từ sữa mẹ vẫn nên được duy trì, kết hợp với bữa ăn bổ sung hợp lý. Bổ sung các vi chất như kẽm và vitamin A, cùng việc duy trì vệ sinh cá nhân, sẽ giúp trẻ phát triển toàn diện.

Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ trong 1.000 ngày đầu đời được xem là "đầu tư vàng" cho tương lai. Ảnh: Yến Nhi

Thực tế, một số cha mẹ cho rằng, hiện tại việc ăn uống của trẻ đã đủ chất rồi nên không đưa con đi uống vitamin A liều cao nữa. Thạc sĩ Hà cảnh báo, Vitamin A đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Một trong những chức năng quan trọng của vitamin A chính là tăng cường hệ miễn dịch của cơ thể. Trẻ dễ bị nhiễm trùng hoặc mắc các bệnh như sởi, tiêu chảy, viêm đường hô hấp, viêm tai nếu thiếu vitamin A. Vitamin A tác động đến sức khỏe miễn dịch bằng cách kích thích các phản ứng bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật và nhiễm trùng…

Ngoài việc bổ sung vitamin A qua nguồn thực phẩm, các bậc phụ huynh có thể cho trẻ bổ sung dưới dạng viên nang, nhất là trong 3 năm đầu đời, trẻ cần được uống bổ sung vitamin A liều cao. Hiện nay, mỗi năm, nhà nước tổ chức 2 đợt uống vitamin A cho trẻ nhằm tránh tình trạng thiếu hụt vitamin A, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của trẻ.

“Việc nhiều người có quan niệm sai lầm như trên hoặc không có thời gian đưa con đi uống vitamin A sẽ gây thiếu hụt chất dinh dưỡng này, làm giảm phản ứng và chức năng của hệ thống miễn dịch của trẻ”, bà Hà khuyến cáo.

Chăm sóc phát triển tinh thần cho trẻ

1000 ngày đầu đời là giai đoạn bắt đầu hình thành thói quen, tính cách của đứa trẻ, vì vậy mà giáo dục gia đình cũng rất quan trọng. Những trải nghiệm đầu đời và môi trường từ khi trẻ sinh ra đến 2 tuổi rất quan trọng vì chính trong các điều kiện này, các liên kết thần kinh trọng yếu trong bộ não của trẻ được hình thành và phát triển thông qua các tương tác của trẻ với cha mẹ hoặc những người chăm sóc trẻ khác. Trẻ học bằng cách khám phá môi trường xung quanh và thực hành các kỹ năng mới qua việc vui chơi và giao tiếp với những người chăm sóc mình. Mối quan hệ tình cảm gắn kết giữa trẻ và người chăm sóc trẻ chính sẽ đặt nền móng cho sự phát triển lành mạnh của trẻ.

Do đó, ngoài nguồn dinh dưỡng, các hoạt động khuyến khích từ người chăm sóc trẻ cũng là một yếu tố thiết yếu cho sự phát triển của trẻ. Việc hỗ trợ trẻ phát triển có thể được người chăm sóc trẻ thực hiện ngay mọi lúc mọi nơi mọi thời điểm như: mỉm cười, dỗ dành, nói chuyện, hát, giao tiếp với trẻ thông qua nét mặt, cử chỉ, lời nói…

Mời xem thêm video:

Nhu cầu dinh dưỡng của công nhân và vai trò của tổ chức Công đoàn Trong bối cảnh các ngành sản xuất, dịch vụ đều gặp khó khăn vì dịch bệnh Covid-19 hiện nay, cùng chi phí sản xuất tăng ...

Dinh dưỡng hợp lý cho con công nhân những năm đầu đời 5 năm đầu đời là giai đoạn vàng để con phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn trí tuệ. Công nhân với mức ...

Cán bộ công đoàn cần hiểu biết về dinh dưỡng, an toàn thực phẩm bữa ăn ca Đây là mục tiêu hướng đến của hội nghị tập huấn cán bộ công đoàn về chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho người ...