Báo động sức khỏe tâm lý của người lao động trong môi trường làm việc căng thẳng |
Tự gây thương tích cơ thể vì “đơn độc”
Theo ThS. Lê Thị Huyền Trang (Viện Công nhân và Công đoàn), sự vắng bóng của cha mẹ, đặc biệt trong gia đình công nhân, có thể gây ra những hệ lụy khôn lường đối với sự phát triển toàn diện của trẻ, đẩy các em vào nguy cơ tổn thương tâm lý và thể chất. Những con số biết nói từ nghiên cứu của Viện Công nhân và Công đoàn chỉ ra những thiệt thòi mà trẻ em là con công nhân di cư đang phải gánh chịu: 35,5% không được vui chơi cùng cha mẹ, 30,8% thiếu sự chia sẻ cảm xúc, và 17,6% không nhận được sự quan tâm, dỗ dành khi gặp tổn thương.
"Việc trẻ không được vui chơi cùng cha mẹ là một thiệt thòi lớn," ThS. Lê Thị Huyền Trang nhấn mạnh. Bà cho rằng, nguyên nhân sâu xa nằm ở mức lương thấp, buộc công nhân phải làm thêm giờ để trang trải cuộc sống, vô tình tạo nên khoảng cách vô hình giữa cha mẹ và con cái.
Mới đây, Viện Sức khỏe Tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai) đã tiếp nhận và điều trị cho bệnh nhân T., một trường hợp trầm cảm với hành vi tự gây thương tích (NSSI). Câu chuyện của em T. không phải là cá biệt, mà phản ánh một thực tế đáng buồn về sự thiếu hụt kết nối trong gia đình, đặc biệt là ở những gia đình mà cha mẹ phải vật lộn với gánh nặng kinh tế.
T. lớn lên trong một gia đình thiếu vắng sự kết nối, nơi bố mẹ (một người lao động tự do và một giáo viên) luôn phải sống trong guồng quay cơm áo. Giống như nhiều trẻ em khác có cha mẹ bận rộn, T. thiếu đi những giờ phút vui chơi, chia sẻ và được dỗ dành. Ở trường, em bị bạn bè trêu chọc, dần thu mình vào thế giới cô đơn. Áp lực học tập, đặc biệt sau lần bị mẹ mắng vì điểm kém, đã đẩy em đến bờ vực.
Trong một khoảnh khắc tuyệt vọng, T. đã rạch dao lam lên tay. "Em không thấy đau, chỉ thấy nhẹ đi, như trút được gánh nặng," em chia sẻ. Hành vi tự gây thương tích dần trở thành "công cụ" để em "kiểm soát" cảm xúc, một "liều thuốc" tạm thời xoa dịu nỗi đau tinh thần.
![]() |
Gây thương tích cơ thể vì “đơn độc” đã gia tăng ở trẻ vị thành niên. (Ảnh: Viện Sức Khỏe Tâm Thần) |
Bác sĩ điều trị cho biết, T. đã được điều trị bằng thuốc chống trầm cảm kết hợp liệu pháp tâm lý. Sau 30 ngày, em đã học được cách nhận diện cảm xúc, chia sẻ với gia đình và tìm lại niềm vui trong học tập. Câu chuyện của T. là một lời cảnh tỉnh: NSSI không phải là "bản án", mà là một "tín hiệu" cần được lắng nghe và thấu hiểu.
Những dấu hiệu để nhận biết sớm trẻ bị NSSI
Theo các chuyên gia, những dấu hiệu của NSSI thường ẩn sau lớp vỏ của sự im lặng. Một chiếc áo dài tay được mặc kín mít giữa mùa hè nóng bức hay vài vết trầy xước "vô tình" trên cánh tay, có thể là lời thì thầm cần được giải mã. Các em có thể trở nên khép kín hơn, thường xuyên trốn trong phòng tắm hàng giờ hoặc đột ngột mất hứng thú với những sở thích trước đây. Trong góc học tập, những vật dụng sắc nhọn như dao lam, kéo cắt giấy có thể xuất hiện bất thường, đi kèm với việc học sa sút không rõ nguyên nhân.
Bên cạnh đó, những thay đổi về cảm xúc cũng là tín hiệu đáng chú ý. Ví như, một đứa trẻ vốn hoạt bát bỗng trở nên cáu kỉnh, dễ bật khóc, hoặc thường xuyên buông lời tự trách: “Con chẳng làm được gì đúng cả.”
Đặc biệt lưu ý, khi những vết thương "tự nhiên" xuất hiện liên tục với hình dạng không đồng đều (nông sâu xen kẽ), đó có thể là dấu hiệu cho thấy các em đang tìm đến NSSI như cách đối mặt với nỗi đau tinh thần.
![]() |
Phụ huynh cần chú ý đến những dấu hiệu sớm trẻ bị NSSI. (Ảnh minh họa: N.Huệ) |
Chuyên gia khuyến cáo: Đừng để con đơn độc!
Theo BSCKII. Nguyễn Hoàng Yến (Viện Sức Khỏe Tâm Thần, Bệnh viện Bạch Mai), nếu không được can thiệp kịp thời, NSSI có thể để lại những hệ lụy sâu sắc. Những vết thương trên cơ thể có nguy cơ dẫn đến nhiễm trùng, thậm chí gây tử vong do tai nạn bất ngờ.
Về mặt tâm lý, các em dễ rơi vào tình trạng trầm cảm, rối loạn lo âu và dần nhen nhóm ý định tự tử. Ở phương diện xã hội, việc mất niềm tin vào gia đình, bạn bè khiến các em tự thu mình trong sự cô lập.
BS Yến cũng cho biết thêm, nghiên cứu của Tang (2016) tại Trung Quốc chỉ ra: Thanh thiếu niên trải qua sang chấn tuổi thơ có nguy cơ thực hiện NSSI cao gấp đôi. Điều này cho thấy, mỗi vết thương trên cơ thể đều ẩn chứa một câu chuyện cần được lắng nghe bằng trái tim và sự thấu hiểu.
Với thanh thiếu niên: Liệu pháp Nhận thức - Hành vi (CBT) giúp các em thay đổi tư duy tiêu cực, xây dựng kỹ năng quản lý cảm xúc. Trị liệu nhóm tạo không gian an toàn để các em kết nối với người cùng trải nghiệm, giảm bớt cảm giác cô đơn. Trường hợp cần thiết, thuốc chống trầm cảm có thể được chỉ định, nhưng luôn kết hợp với hỗ trợ tâm lý.
Với gia đình: Thay vì chất vấn "Sao con lại làm thế?", hãy mở lòng với thông điệp: "Bố/mẹ luôn ở đây để lắng nghe con." Dành thời gian trò chuyện, hạn chế xung đột và chủ động đưa con đến gặp chuyên gia khi phát hiện dấu hiệu bất thường.
Với nhà trường: Tổ chức hội thảo về kỹ năng sống, quản lý stress, phòng chống bắt nạt học đường. Giáo viên cần quan tâm sát sao đến học sinh có biểu hiện thu mình, suy giảm học lực. Đó có thể là tín hiệu cho thấy các em đang "chìm" trong nỗi đau không lời.
BS Yến chia sẻ: NSSI không phải hành vi "hư hỏng" hay "yếu đuối". Đó là tiếng kêu cứu từ những đứa trẻ đang chịu đựng quá sức. Sự đồng hành của gia đình và can thiệp chuyên môn kịp thời có thể giúp các em trở lại cuộc sống như người bình thường.
Thiết nghĩ, qua những trường hợp cụ thể như em T. mỗi bậc phụ huynh cần phải nhìn nhận lại chính mình và dành thời gian nhiều hơn nữa cho trẻ, nhất là khi nhận thấy có biểu hiện bất thường về tâm lý. Bên cạnh đó, các bậc cha mẹ hãy chủ động tìm hiểu, mở lòng và kết nối, bởi sự thấu hiểu con cái sẽ giúp tương lai của con em mình tốt đẹp hơn.
NSSI là gì? Tự gây thương tích không tự tử (NSSI) là hành vi cố ý làm tổn thương cơ thể (như cắt, cào, đốt…) không nhằm mục đích kết thúc sự sống mà để xoa dịu những cảm xúc dồn nén như căng thẳng, trống rỗng hay bế tắc. Khác với xăm hình nghệ thuật hay nghi thức văn hóa, NSSI thường diễn ra trong im lặng, mang theo gánh nặng xấu hổ và tội lỗi. Nguyên nhân sâu xa thường bắt nguồn từ môi trường gia đình đầy xung đột, nơi áp lực thành tích lấn át sự quan tâm đến cảm xúc của trẻ. Những sang chấn xã hội như bắt nạt học đường, sự cô lập trong các mối quan hệ bạn bè, cùng với đặc điểm cá nhân như khó kiểm soát cảm xúc và nhạy cảm quá mức với stress, cũng góp phần đẩy các em vào vòng xoáy NSSI. Đáng chú ý, cơ chế sinh học đằng sau hành vi này càng khiến nó trở nên khó đoạn tuyệt. Khi tự gây đau đớn, não bộ giải phóng endorphin (chất giảm đau tự nhiên), tạo cảm giác "thư giãn" tạm thời. Chính điều này vô tình biến NSSI thành thói quen, như một cách "tự chữa lành" lệch lạc. Mỗi vết cắt không chỉ in hằn trên da, mà còn phản ánh một cuộc chiến thầm lặng giữa tâm hồn non nớt và những gánh nặng vô hình. Video: Chuyên gia chia sẻ sức khỏe tâm lý của người lao động trong môi trường làm việc căng thẳng. |
![]() Mất người thân là những nỗi đau không nói nên lời của những nạn nhân trong vụ cháy chung cư mini Khương Hạ (Hà Nội) ... |
![]() Những năm gần đây, vấn đề sức khỏe tâm lý của người lao động trong môi trường làm việc căng thẳng đang ngày càng trở ... |
![]() Sự phát triển của nền kinh tế số và mô hình lao động tự do (gig economy) đã tạo ra hàng triệu công việc mới, ... |
Khỏe – Đẹp 17:03 | Thứ năm, 16/10/2025
Ngày Rửa tay Thế giới nhắc chúng ta rằng một hành động đơn giản - rửa tay bằng xà phòng - có thể cứu sống, bảo vệ trẻ em và củng cố cộng đồng.
Khỏe – Đẹp 19:58 | Thứ ba, 14/10/2025
“Thay đổi lối sống để hỗ trợ hành trình mãn kinh của bạn” là chủ đề của Ngày Mãn kinh Thế giới năm 2025.
Sống an toàn 19:03 | Thứ sáu, 19/09/2025
Với thực trạng đáng báo động cứ 5 thai phụ tại Việt Nam có 1 người mắc bệnh, đái tháo đường thai kỳ không chỉ là mối đe dọa sức khỏe trước mắt mà còn tạo ra một vòng lặp nguy cơ di truyền sang các thế hệ tương lai. Trước tình hình này, Bộ Y tế đã ban hành “Hướng dẫn quốc gia về sàng lọc và quản lý đái tháo đường thai kỳ”.
Khỏe – Đẹp 15:00 | Thứ năm, 11/09/2025
Bệnh viện Trung ương Huế vừa công bố ca ghép tủy Thalassemia thứ 11 thành công. Đây là lần đầu tiên ở Việt Nam thực hiện ca ghép tủy đồng loại với nguồn tủy từ mẹ ruột, có bất đồng nhóm máu.
Khỏe – Đẹp 09:00 | Thứ ba, 09/09/2025
Dù Việt Nam đã duy trì thành công 12 năm không ghi nhận ca bệnh tả, nhưng trước diễn biến dịch bệnh ngày càng phức tạp trên thế giới với số ca tử vong tăng vọt, Bộ Y tế đã đưa ra cảnh báo về nguy cơ bệnh xâm nhập và nhấn mạnh tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa chủ động trong cộng đồng.
Khỏe – Đẹp 16:31 | Thứ tư, 23/07/2025
Sau khi tiếp nhận bệnh nhi 2 tuổi bị tai nạn đuối nước ngưng tim tại nhà, các bác sĩ đặt nội khí quản, thở máy, sử dụng kháng sinh, vận mạch, đặc biệt áp dụng kỹ thuật hạ thân nhiệt chỉ huy giúp trẻ hồi sinh kỳ diệu.
Khỏe – Đẹp 11:45 | Thứ tư, 23/07/2025
Việt Nam đã đạt được nhiều tiến bộ đáng kể trong công tác bảo vệ trẻ em khỏi các bệnh phòng ngừa được bằng vắc xin, theo số liệu ước tính mới nhất về tỷ lệ tiêm chủng toàn quốc của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và UNICEF (WUENIC) công bố mới đây.
Khỏe – Đẹp 19:22 | Thứ năm, 17/07/2025
Dịch tả lợn châu Phi đã bùng phát tại 11 xã ở tỉnh Quảng Trị, buộc tiêu hủy hơn 1.750 con lợn và có nguy cơ lan rộng hơn. Đây cũng là nỗi ám ảnh cho người tiêu dùng, vậy dấu hiệu nhận biết thịt lợn bệnh như thế nào?
Khỏe – Đẹp 15:52 | Thứ ba, 15/07/2025
Bị đau mỏi cổ - vai gáy, ông Đ.Đ.B, 70 tuổi (Quảng Ninh) tự tiêm thuốc giảm đau tại một phòng khám tư nhân. Sau tiêm, tình trạng không cải thiện mà ngày càng nặng: yếu chi, mất cảm giác, khó thở rồi liệt hoàn toàn từ cổ trở xuống, buộc phải chuyển tuyến khẩn cấp.
Khỏe – Đẹp 15:52 | Thứ ba, 15/07/2025
Dù số ca mắc sốt xuất huyết từ đầu năm 2025 (hơn 32.000 ca) hiện thấp hơn cùng kỳ, các chuyên gia cảnh báo không thể chủ quan. Nguy cơ một đợt dịch bùng phát vẫn rất cao, do chu kỳ dịch đang đến gần và thời tiết hiện tại rất thuận lợi cho muỗi truyền bệnh sinh sôi.
An sinh - Xã hội 21:44 | Thứ năm, 10/07/2025
Cục Bà mẹ và trẻ em (Bộ Y tế) vừa có công văn hướng dẫn triển khai Tuần lễ thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025. Năm nay, sự kiện mang đến một thông điệp đột phá: lựa chọn nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là nền tảng sức khỏe cho thế hệ tương lai mà còn là một hành động có sức ảnh hưởng lớn đến môi trường, tương đương với việc trồng cả một cánh rừng.
Khỏe – Đẹp 21:15 | Thứ tư, 09/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT do Bộ Y tế ban hành quy định chi tiết việc kê đơn thuốc điều trị ngoại trú đối với người có thẻ bảo hiểm y tế. Những điểm mới như cho phép kê đơn tối đa 90 ngày, đơn thuốc chỉ có giá trị 5 ngày tại nhà thuốc ngoài bệnh viện, hay cơ chế thống nhất đơn khi khám nhiều chuyên khoa… đang đặt ra yêu cầu mới cho cả bác sĩ và người bệnh.
Khỏe – Đẹp 17:18 | Thứ ba, 08/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT do Bộ Y tế ban hành ngày 30/6/2025 quy định chi tiết việc kê đơn thuốc điều trị ngoại trú đối với người có thẻ bảo hiểm y tế đã chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi mang tính bước ngoặt, đặc biệt là quy định cho phép bác sĩ kê đơn thuốc tối đa 90 ngày đối với một số bệnh mạn tính. Thay đổi này được kỳ vọng sẽ giảm gánh nặng đi lại, chi phí cho người bệnh, đồng thời nâng cao hiệu quả điều trị liên tục, ổn định.
Khỏe – Đẹp 14:00 | Thứ ba, 08/07/2025
Thông tư 26/2025/TT-BYT vừa ban hành không chỉ bổ sung các trường thông tin bắt buộc trong đơn thuốc mà còn đưa ra quy định cụ thể về liều dùng, số lần dùng thuốc trong ngày, thời gian sử dụng. Thay đổi kỹ thuật nhỏ nhưng lại có ý nghĩa lớn với người bệnh. Thông tư cũng đặt ra nguyên tắc kê đơn chặt chẽ, tăng cường kiểm soát thuốc kháng sinh, thuốc gây nghiện – tiến tới thực hiện kê đơn điện tử toàn quốc từ năm 2026.
Khỏe – Đẹp 07:43 | Thứ ba, 08/07/2025
Bệnh viện Trung ương Huế (thành phố Huế) cho biết, từ đầu năm đến nay, đơn vị đã ghi nhận điều trị cho 30 trường hợp dương tính với liên cầu khuẩn Streptococcus Suis (liên cầu lợn). Trong đó, có trường hợp nhập viện trong tình trạng nặng, đã tử vong, ngành Y tế đưa ra khuyến cáo khẩn.
Khỏe – Đẹp 14:35 | Thứ sáu, 04/07/2025
Cơ quan chức năng thành phố Huế vừa phát hiện và tiến hành tiêu hủy 1 tấn chân gà không rõ nguồn gốc tại một hộ kinh doanh. Điều đáng lo ngại, nếu số chân gà này bị tuồn ra thị trường, người tiêu dùng có thể đối mặt với nguy cơ sử dụng thực phẩm bẩn, không rõ nguồn gốc, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm đến sức khỏe.
Sống an toàn 15:17 | Thứ tư, 02/07/2025
Một trường hợp nhiễm sán dây dài tới hơn 3 mét vừa được ghi nhận tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, gióng lên hồi chuông cảnh báo về những thói quen ăn uống tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe.
Khỏe – Đẹp 20:23 | Thứ hai, 30/06/2025
Những mong muốn về một vẻ ngoài hoàn hảo đang đẩy nhiều người tìm đến phẫu thuật thẩm mỹ như một giải pháp nhanh chóng. Tuy nhiên, đằng sau ánh hào quang của những lời quảng cáo hấp dẫn là bóng tối của những hiểm họa khôn lường, khi không ít người đặt niềm tin sai chỗ vào các cơ sở thẩm mỹ không an toàn, kém chất lượng.
Sống an toàn 19:50 | Thứ sáu, 27/06/2025
Mới đây nhất, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương tiếp nhận nữ bệnh nhân D.T.L (32 tuổi, ở Mê Linh, Hà Nội), nhập viện trong tình trạng viêm mô bào nghiêm trọng, thậm chí đối diện với nguy cơ nhiễm trùng huyết. Câu chuyện này là hồi chuông báo động dành cho những người lao động nữ, những người thường xuyên đối mặt với áp lực công việc và ít có thời gian chăm sóc bản thân.
Khỏe – Đẹp 17:08 | Thứ năm, 26/06/2025
Nắng nóng cực đoan mùa hè là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, biến nhiều loại đồ ăn thành “cái bẫy” đối với sức khỏe. Từ những bữa tiệc ngoài trời đến các quán ăn vỉa hè, nguy cơ ngộ độc thực phẩm luôn tiềm ẩn. Nắm vững các nguyên tắc phòng ngừa là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe cho cả gia đình trong thời điểm này.
Khỏe – Đẹp 15:27 | Thứ năm, 26/06/2025
Mùa Hè với những đợt nắng nóng khắc nghiệt kéo dài không chỉ gây mệt mỏi, giảm năng suất lao động mà còn là “sát thủ thầm lặng” đối với hàng triệu người lao động đang ngày ngày làm việc dưới trời nắng gắt hoặc trong các nhà xưởng nóng bức.
Khỏe – Đẹp 20:01 | Thứ tư, 25/06/2025
Nấm, với hương vị độc đáo và giá trị dinh dưỡng cao, ngày càng trở thành một phần không thể thiếu trong bữa ăn của nhiều gia đình. Tuy nhiên, đằng sau sự phổ biến này là những nỗi lo về an toàn thực phẩm. Thị trường nấm đang bị "bủa vây" bởi nhiều vấn đề nhức nhối: nấm không rõ nguồn gốc, nấm nhập khẩu từ Trung Quốc đội lốt hàng Việt, nấm chứa chất bảo quản độc hại, thậm chí cả nấm độc chết người.
Khỏe – Đẹp 20:01 | Thứ tư, 25/06/2025
Bệnh viện Trung ương Huế vừa thực hiện thành công ca phẫu thuật thay khớp háng và xương đùi bằng Megaprosthesis. Kỹ thuật này được xem là giải pháp tối ưu cho những trường hợp tổn thương nặng mà trước đây có nguy cơ cao phải cắt cụt chi.
Khỏe – Đẹp 14:54 | Thứ ba, 24/06/2025
Kỳ thi Tốt nghiệp Trung học phổ thông 2025 diễn ra từ ngày 25 đến 28/6, trùng với thời điểm thời tiết trên cả nước biến động mạnh: ban ngày nắng nóng diện rộng, chiều tối mưa dông bất chợt. Trong bối cảnh này, sức khỏe thể chất và tinh thần của gần một triệu sĩ tử trở thành mối quan tâm lớn không chỉ của phụ huynh mà cả ngành giáo dục và y tế.
Khỏe – Đẹp 16:18 | Thứ hai, 23/06/2025
Không còn chỉ là câu chuyện của ngành y, việc chăm sóc sức khỏe chủ động đang trở thành một chiến lược quốc gia, với sự vào cuộc của các chuyên gia, nhà quản lý và toàn xã hội. Sự ra đời của Hiệp hội Tư vấn Nâng cao Sức khỏe Việt Nam (VAHCP) chính là bước đi then chốt, hiện thực hóa khát vọng này.