Làm gì khi trẻ thiếu vi chất - “đói tiềm ẩn”?

Thực trạng đáng báo động

Theo khảo sát của Viện Dinh dưỡng Quốc gia giai đoạn 2019-2020, có tới 60% trẻ em dưới 5 tuổi tại Việt Nam bị thiếu kẽm, và cứ 3 trẻ thì có 1 trẻ thiếu sắt.

Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Vũ – Quản lý Chương trình sức khỏe & dinh dưỡng, World Vision International tại Việt Nam cho biết: "Thiếu vi chất dinh dưỡng gây ra tình trạng ‘đói tiềm ẩn’ – một nguy cơ lâu dài ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sự phát triển toàn diện cả về thể chất, trí tuệ của trẻ em, cũng như chất lượng dân số trong tương lai".

Đây không chỉ là vấn đề dinh dưỡng mà còn liên quan đến nhận thức của cha mẹ trong việc chăm sóc trẻ.

Tình trạng thiếu vi chất ở trẻ em thường xuất phát từ những thói quen dinh dưỡng chưa đúng của cha mẹ. Ảnh: N. Thủy

Dấu hiệu nhận biết trẻ thiếu vi chất

Không giống như suy dinh dưỡng cấp tính dễ nhận biết qua cân nặng hay chiều cao, thiếu vi chất thường “âm thầm” và khó phát hiện. Mỗi vi chất đảm nhiệm một vai trò riêng biệt, do đó các biểu hiện thiếu hụt cũng rất đa dạng:

Thiếu vitamin A dễ dẫn đến khô mắt, giảm sức đề kháng, trẻ hay bị ốm vặt.

Thiếu sắt gây thiếu máu, làm trẻ xanh xao, mệt mỏi.

Thiếu canxi khiến trẻ còi xương, chậm lớn, chậm vận động, thậm chí xuất hiện “còi xương thể bụ” dù nhìn bề ngoài trẻ vẫn bụ bẫm.

Thiếu kẽm ảnh hưởng đến hệ miễn dịch, làm trẻ dễ mắc bệnh, biếng ăn hoặc đau bụng thường xuyên.

Bác sĩ Nguyễn Anh Vũ nhấn mạnh: "Dấu hiệu thiếu hụt vi chất thường rất tinh vi, cần có sự hỗ trợ từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc xét nghiệm y khoa để chẩn đoán chính xác".

Theo bác sĩ Nguyễn Anh Vũ, tình trạng thiếu vi chất ở trẻ em thường xuất phát từ những thói quen dinh dưỡng chưa đúng của cha mẹ. Một số nguyên nhân phổ biến bao gồm:

Bữa ăn thiếu đa dạng: Việc lặp lại một số món ăn quen thuộc, thiếu thực phẩm giàu vi chất làm trẻ không được cung cấp đủ dưỡng chất.

Sai lầm trong chế biến: Nhiều vi chất dễ bị mất đi khi chế biến không đúng cách, như vitamin tan trong nước bị hao hụt khi nấu quá lâu.

Ép ăn và thiếu kiên nhẫn: Cha mẹ ép trẻ ăn quá nhiều hoặc không tôn trọng khẩu vị của trẻ, dẫn đến biếng ăn tâm lý.

Nhiễm giun sán: Đặc biệt phổ biến ở trẻ vùng nông thôn, miền núi, tình trạng này làm giảm khả năng hấp thụ vi chất.

Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng tránh các bệnh lý nhiễm trùng để cơ thể trẻ không bị suy giảm dưỡng chất. Ảnh: World Vision

Làm gì để phòng ngừa và khắc phục thiếu vi chất dinh dưỡng?

Để phòng ngừa và khắc phục thiếu vi chất dinh dưỡng, cha mẹ cần chú ý thực hiện đồng bộ các biện pháp sau:

Bổ sung vi chất từ bữa ăn:

Đa dạng hóa thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là thực phẩm giàu sắt (thịt đỏ, gan), kẽm (hải sản, đậu hạt) và canxi (sữa, cá nhỏ).

Học cách chế biến đúng cách để bảo toàn vi chất, tránh nấu quá kỹ.

Bổ sung vi chất định kỳ:

Cho trẻ uống bổ sung vitamin A định kỳ 6 tháng/lần theo khuyến cáo của ngành Y tế.

Kiểm tra và bổ sung các vi chất khác theo chỉ định của bác sĩ khi cần thiết.

Kiểm soát tình trạng nhiễm khuẩn:

Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và phòng tránh các bệnh lý nhiễm trùng để cơ thể trẻ không bị suy giảm dưỡng chất.

Xây dựng thói quen ăn uống lành mạnh:

Không ép buộc trẻ ăn mà khuyến khích trẻ thử các món mới.

Tôn trọng khẩu vị và giai đoạn phát triển của trẻ để thiết kế khẩu phần ăn phù hợp.

Thiếu vi chất dinh dưỡng là vấn đề không thể xem nhẹ, nhất là trong những năm đầu đời của trẻ. Với nhận thức và hành động đúng đắn, các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể giúp con mình vượt qua nguy cơ này, từ đó xây dựng nền tảng sức khỏe vững chắc cho tương lai.

Bác sĩ Nguyễn Anh Vũ khuyến cáo: "Khi xác định trẻ thiếu vi chất, cần bổ sung đúng cách, không tự ý sử dụng quá mức các chế phẩm bổ sung. Điều này có thể dẫn đến nguy cơ thừa vi chất, gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ."

Đặc biệt, cha mẹ cần coi trọng việc bổ sung vi chất như một phần của quá trình chăm sóc trẻ toàn diện, đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh và giảm nguy cơ “đói tiềm ẩn”.

Video: Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Anh Vũ – Quản lý Chương trình Sức khỏe & Dinh dưỡng, World Vision International tại Việt Nam chia sẻ.

Cha mẹ cần làm gì để trẻ phát triển toàn diện? Giai đoạn từ khi mang thai đến khi trẻ 8 tuổi được coi là "giai đoạn vàng" để chăm sóc và phát triển trẻ thơ ...

Trẻ sinh non - đối tượng đặc biệt cần được chăm sóc trong giai đoạn đầu đời Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 100.000 trẻ sinh non, đối mặt với nguy cơ suy dinh dưỡng, bệnh tật và tử vong cao. Làm ...

Vi chất dinh dưỡng – Nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên tại chuyến thăm và kiểm tra công tác tổ chức Chiến dịch ...