0-8 tuổi: "Thời kỳ vàng" trong phát triển toàn diện trẻ em

Những mốc phát triển quan trọng của trẻ từ 0-8 tuổi:

Theo các chuyên gia, giai đoạn từ 0-8 tuổi là giai đoạn phát triển vượt bậc về mọi mặt của trẻ. 1000 ngày đầu đời, từ khi thụ thai đến 2 tuổi, đặc biệt quan trọng, là "thời kỳ vàng" cho sự phát triển của não bộ và các kỹ năng cơ bản. Cụ thể, ở giai đoạn này:

0-12 tháng: Trẻ phát triển mạnh mẽ về thể chất, học cách lật, bò, ngồi, và bắt đầu tập đi. Về mặt nhận thức, trẻ khám phá thế giới xung quanh thông qua các giác quan, bắt đầu nhận biết người thân và các vật thể quen thuộc. Ngôn ngữ của trẻ cũng bắt đầu phát triển, từ những âm thanh ê a đến những từ đơn giản đầu tiên.

1-3 tuổi: Trẻ tiếp tục hoàn thiện các kỹ năng vận động, đi vững hơn, biết chạy, leo trèo. Trẻ phát triển khả năng ngôn ngữ nhanh chóng, có thể giao tiếp bằng các câu ngắn. Khả năng tư duy, giải quyết vấn đề cũng bắt đầu hình thành. Đây cũng là giai đoạn trẻ bắt đầu thể hiện cá tính và cảm xúc rõ ràng.

3-5 tuổi: Trẻ phát triển khả năng tương tác xã hội, chơi đùa với bạn bè, học cách chia sẻ và hợp tác. Trẻ thích đặt câu hỏi, khám phá thế giới xung quanh, và bắt đầu làm quen với các khái niệm cơ bản về số, chữ cái.

5-8 tuổi: Trẻ bước vào giai đoạn chuẩn bị cho tiểu học, phát triển tư duy logic, khả năng tập trung, và kỹ năng đọc viết. Trẻ tiếp tục hoàn thiện kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm.

Giai đoạn 0-8 tuổi được xem là "thời kỳ vàng" trong sự phát triển toàn diện của trẻ em. Ảnh minh họa Trương Việt Hùng.

Thực trạng tiếp cận dịch vụ chăm sóc phát triển toàn diện của trẻ em ở Việt Nam

Hiện nay, Việt Nam đã có những tiến bộ đáng kể trong việc cung cấp các dịch vụ chăm sóc phát triển toàn diện cho trẻ em. Theo số liệu thống kê mới nhất, dịch vụ chăm sóc sau sinh trong 7 ngày đạt trên 81%, tạo cơ sở cho trẻ em ra đời an toàn và khỏe mạnh. Hầu hết trẻ em dưới 6 tuổi được cấp thẻ bảo hiểm y tế, và 99,7% trẻ em trên 6 tuổi tham gia bảo hiểm y tế học đường. Bên cạnh đó, công tác cải thiện tình trạng dinh dưỡng cho trẻ em cũng được chú trọng, với tỷ lệ trẻ em bú sữa mẹ hoàn toàn sau sinh 6 tháng đạt 70,1%, và tỷ lệ trẻ em được ăn bổ sung đúng cách đạt trên 90,5%.

Về giáo dục mầm non, Việt Nam đã hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi vào năm 2020, và tỷ lệ trẻ mẫu giáo 5 tuổi được học 2 buổi/ngày đạt 99,9%. Tuy nhiên, tỷ lệ trẻ 3-36 tháng đi nhà trẻ vẫn còn thấp, chỉ đạt 28,2%. Hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở cũng đã được quan tâm đầu tư, với 613/713 quận, huyện có nhà văn hóa hoặc trung tâm văn hóa - thể thao, phục vụ nhu cầu vui chơi, giải trí của trẻ em.

Đáng chú ý, tỷ lệ trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được trợ giúp xã hội ngày càng tăng, đạt trên 95%, và công tác trợ giúp pháp lý cho trẻ em cũng được quan tâm, với hơn 15.000 lượt trẻ em được trợ giúp pháp lý. Tỷ lệ cha mẹ được tư vấn, hỗ trợ kiến thức, kỹ năng chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em cũng tăng dần qua các năm, từ 25% năm 2019 lên 62% năm 2022.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành tựu, việc tiếp cận dịch vụ hỗ trợ phát triển toàn diện của trẻ em vẫn còn tồn tại những hạn chế như:

Hệ thống dịch vụ chưa đồng bộ: Dịch vụ chăm sóc trẻ em chưa đa dạng, thiếu tính kết nối, chất lượng chưa cao, đặc biệt ở tuyến y tế cơ sở.

Khó khăn trong tiếp cận dịch vụ: Trẻ em và gia đình ở vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ do hạn chế về cơ sở vật chất và đội ngũ nhân viên.

Chương trình tư vấn chưa đáp ứng đủ nhu cầu: Nội dung tư vấn, hướng dẫn cha mẹ về phát triển toàn diện của trẻ em còn hạn chế, đặc biệt là về tiếp cận các dịch vụ.

Gánh nặng kép về dinh dưỡng: Tình trạng suy dinh dưỡng thấp còi ở miền núi, thừa cân béo phì ở thành phố, và thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ em vẫn còn là những thách thức lớn.

Tỷ lệ trẻ mầm non còn thấp: Tỷ lệ trẻ ở độ tuổi nhà trẻ được tiếp cận giáo dục mầm non còn thấp, đặc biệt là trẻ em dân tộc thiểu số và trẻ em khu công nghiệp.

Nguy cơ xâm hại, bạo lực: Tình trạng xâm hại, bạo lực, tai nạn thương tích ở trẻ em vẫn diễn biến phức tạp.

Video "Cùng chơi với trẻ sẽ giúp trẻ phát triển não bộ". Nguồn: UNICEF

Giải pháp để chăm sóc toàn diện trẻ em

Để giải quyết những thách thức này, cần có những giải pháp đồng bộ và quyết liệt, bao gồm: hoàn thiện chính sách và pháp luật để bảo đảm thực hiện quyền trẻ em, đặc biệt là trẻ em dưới 8 tuổi, trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, và trẻ em trong các gia đình nghèo;

Tăng cường đầu tư kinh phí, phân bổ nguồn lực để triển khai các dự án, chương trình mục tiêu quốc gia về trẻ em; phát triển hệ thống dịch vụ đáp ứng thực hiện quyền trẻ em, có sự lồng ghép và phối hợp giữa các dịch vụ y tế, giáo dục, tư pháp và an sinh xã hội;

Chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân viên công tác xã hội và nhân viên cung cấp dịch vụ chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em;

Tăng cường phối hợp liên ngành giữa các bộ, ngành và địa phương để triển khai nhiệm vụ tư vấn, hướng dẫn, giáo dục cho cha mẹ;

Tăng cường tuyên truyền, vận động nhân dân và toàn xã hội về tầm quan trọng của việc chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em.

Việc chăm sóc phát triển toàn diện trẻ em từ 0-8 tuổi là một quá trình lâu dài, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường, xã hội và các cấp chính quyền. Đặc biệt, gia đình đóng vai trò then chốt trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ từ 0-8 tuổi. Cha mẹ cần trang bị kiến thức về chăm sóc dinh dưỡng, sức khỏe, giáo dục sớm, và kỹ năng phòng tránh các nguy cơ cho trẻ.

Bên cạnh đó, cha mẹ cần tạo điều kiện để trẻ tham gia các hoạt động vui chơi, học tập, phát triển kỹ năng sống và giao tiếp xã hội. Ngoài ra, việc phòng tránh các vấn nạn như bạo lực, xâm hại trẻ em cũng là một phần trách nhiệm quan trọng của cha mẹ.

Bí quyết cải thiện chỉ số thông minh, giúp trẻ phát triển toàn diện Để trẻ em được phát triển toàn diện, cần phải hỗ trợ can thiệp những năm đầu đời, mang tính đa ngành, toàn diện và ...

Vi chất dinh dưỡng – Nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ Đó là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên tại chuyến thăm và kiểm tra công tác tổ chức Chiến dịch ...

Giảm tử vong sơ sinh: Nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ em Việt Nam Tỷ lệ tử vong sơ sinh tại Việt Nam hiện vẫn ở mức cao, đạt 9,96‰, so với chỉ 2-3‰ ở các nước phát triển. ...