Kỹ năng thoát hiểm, sinh tồn bảo vệ mình của trẻ còn kém

Theo Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Trọng An (nguyên Phó Cục trưởng Cục Trẻ em - Bộ LĐ-TB&XH), trong các loại tai nạn gây thương tích cho trẻ em, tai nạn đuối nước gây tử vong nhiều nhất, còn tai nạn giao thông gây thương tật nhiều nhất. Trung bình mỗi năm khoảng 2.000 em bé tử vong do đuối nước và 6.000 trẻ tử vong do các loại tai nạn thương tích khác. Nguyên nhân khiến tai nạn đuối nước luôn cao là do ý thức của người dân. Ví dụ như người lái đò chở rất nhiều em học sinh nhưng lại không có bằng lái, không đảm bảo an toàn cho trẻ. Về nhà, nhiều bậc phụ huynh để chum vại nước lớn hay giếng sâu nhưng lại không được che chắn. Ra ngoài đường nhiều sông hồ, ao vũng, kênh rãnh không được làm hàng rào che chắn...

Ông cũng nhấn mạnh thêm: "Ngoài ra có một điểm nữa cần nhắc đến đó là chúng ta thiếu những điểm vui chơi an toàn dành cho trẻ. Đồng thời kỹ năng thoát hiểm, sinh tồn bảo vệ mình của em bé vẫn đang còn kém."

Trẻ từ 0-4 tuổi là đối tượng dễ bị tổn thương nhất do sự hiếu động, tò mò và thiếu kỹ năng tự bảo vệ khỏi tai nạn thương tích. Ảnh minh họa.

Ngoài đuối nước, tai nạn giao thông cũng là một nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở trẻ em. Một vụ tai nạn thương tâm xảy ra vào tháng 11 vừa qua tại Nghệ An là một ví dụ đau lòng. Một cháu bé 5 tuổi bị xe tải tông tử vong khi vừa xuống xe đưa đón học sinh và băng qua đường.

Thống kê của Cục Quản lý môi trường cho thấy, mỗi năm có hơn 370.000 trẻ em dưới 16 tuổi bị tai nạn thương tích, trong đó 6.600 trường hợp tử vong. Riêng tại TP.HCM, trong năm 2023, có hơn 19.000 trường hợp tai nạn thương tích xảy ra ở trẻ em dưới 16 tuổi, trong đó hơn 8.000 trường hợp xảy ra tại nhà. Điều này cho thấy tai nạn thương tích luôn rình rập trẻ em, không chỉ ở ngoài đường mà ngay cả trong chính ngôi nhà của mình.

Tai nạn thương tích không chỉ gây ra những mất mát to lớn về sinh mạng mà còn tạo ra gánh nặng kinh tế và xã hội đáng kể. Theo số liệu từ các cơ sở y tế, mỗi năm có hơn 1,1 triệu trường hợp tai nạn thương tích phải đến khám và điều trị.

Phát biểu tại Hội nghị khoa học quốc gia lần thứ 4 về phòng, chống tai nạn thương tích, Thứ trưởng Bộ Y tế Lê Đức Luận nhấn mạnh: "Tai nạn thương tích không chỉ gây ra những mất mát to lớn về sinh mạng mà còn tạo ra gánh nặng kinh tế và xã hội đáng kể, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình. Phòng, chống thương tích và bạo lực cũng là một trong những chỉ số quan trọng để đạt được các Mục tiêu phát triển bền vững."

Trong giai đoạn 2019-2023, mỗi năm có hơn 30.000 người Việt tử vong do tai nạn thương tích, chiếm khoảng 7% tổng số ca tử vong từ mọi nguyên nhân. Trung bình mỗi ngày có hơn 80 người qua đời vì các tai nạn thương tích. Mặc dù gánh nặng bệnh tật của Việt Nam đang đối mặt với bệnh truyền nhiễm mới nổi và bệnh không lây nhiễm, tai nạn thương tích vẫn chiếm tỷ lệ hơn 11% trong mô hình bệnh tật, cho thấy sự nghiêm trọng của vấn đề này.

Phòng tránh ngã ở trẻ em.

Giải pháp nào để giảm thiểu tai nạn thương tích?

Cục trưởng Cục Quản lý môi trường, Bộ Y tế Lương Mai Anh cho biết, nguy cơ thương tích gia tăng do nhiều yếu tố, cả khách quan và chủ quan. Về khách quan, quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa nhanh chóng và biến đổi khí hậu đang diễn biến khó lường. Về chủ quan, chính quyền địa phương ở nhiều nơi chưa quan tâm đầu tư cho công tác phòng chống tai nạn thương tích, nhiều nguyên nhân gây tai nạn như bỏng, hóc sặc ở trẻ em chưa được chú trọng và ưu tiên can thiệp.

Để giảm thiểu tai nạn thương tích, cần có sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành và toàn xã hội. Các chính sách, chương trình, dự án phòng, chống tai nạn thương tích cần được triển khai mạnh mẽ và đồng bộ. Đồng thời, cần nâng cao nhận thức của cộng đồng về nguy cơ và các biện pháp phòng ngừa tai nạn thương tích.

Việt Nam đã và đang xây dựng các chính sách và triển khai nhiều hoạt động nhằm giảm thiểu tai nạn thương tích, đặc biệt chú trọng đến đối tượng trẻ em. Luật Khám, chữa bệnh năm 2023 đã quy định cụ thể về hoạt động cấp cứu ngoại viện; Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ và Luật Đường bộ được thông qua ngày 27/6/2024 đã đưa vào một số điểm mới liên quan đến quy định về thiết bị an toàn của trẻ em.

Ngoài ra, Bộ Y tế đang đề xuất các nội dung liên quan đến các biện pháp can thiệp hiệu quả và sơ cứu tai nạn thương tích trong Luật Phòng bệnh; chương trình quốc gia phòng, chống tai nạn, thương tích trẻ em giai đoạn 2021 - 2030 và một số chương trình và dự án can thiệp dựa vào bằng chứng theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế thế giới.

Biện pháp tổng thể bảo vệ trẻ em khỏi tai nạn thương tích. Đồ họa: T. Vân

Những khuyến nghị cần thiết

Để bảo vệ trẻ em, các chuyên gia khuyến nghị các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý và theo sát trẻ, nhất là trong giai đoạn trẻ tập đi. Các gia đình cần loại bỏ những nguy cơ gây tai nạn trong nhà, đồng thời trang bị cho trẻ những kiến thức, kỹ năng cơ bản để tự bảo vệ mình.

Phụ huynh và người chăm sóc trẻ cần được trang bị kiến thức và kỹ năng để tạo môi trường sống an toàn cho trẻ, đồng thời cần giám sát chặt chẽ và hướng dẫn trẻ em trong các hoạt động hàng ngày. Theo TS.BS. Đặng Triệu Hùng – Phó Trưởng khoa Răng Hàm Mặt, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội: "Trong giai đoạn trẻ tập đứng và tập đi, các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý và theo sát trẻ, vì chỉ trong một giây phút lơ đễnh, tai nạn có thể xảy ra, gây hậu quả nghiêm trọng và khó lường."

Ngoài ra, các cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về an toàn giao thông, an toàn lao động và các quy định khác liên quan đến phòng, chống tai nạn thương tích.

Để tai nạn thương tích không còn là gánh nặng, mỗi người, mỗi gia đình và toàn xã hội cần chung tay hành động để tạo môi trường sống an toàn và lành mạnh cho trẻ em. Chỉ khi đó, những mầm non tương lai của đất nước mới có thể phát triển một cách toàn diện và khỏe mạnh.

Lợi dụng các nền tảng trực tuyến để dẫn dụ lao động trẻ vào nạn mua bán người Những gánh nặng kinh tế và áp lực nuôi sống gia đình đã khiến nhiều người vội vàng tin vào những cái bẫy việc làm ...

Cha mẹ cần làm gì để trẻ phát triển toàn diện? Giai đoạn từ khi mang thai đến khi trẻ 8 tuổi được coi là "giai đoạn vàng" để chăm sóc và phát triển trẻ thơ ...

Làm gì khi trẻ thiếu vi chất - “đói tiềm ẩn”? Vi chất dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của trẻ. Tuy nhiên, tình trạng thiếu vi chất ...