Mỗi năm, gần 2.000 trẻ em dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước

Theo số liệu tổng hợp từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (nay là Bộ Nội vụ) và WHO, mỗi năm Việt Nam có khoảng gần 2.000 trẻ em dưới 16 tuổi tử vong do đuối nước. Đây là một con số đau lòng duy trì ổn định trong nhiều năm gần đây, phản ánh mức độ nghiêm trọng của vấn đề.

Riêng trong năm 2024, toàn quốc đã ghi nhận 509 vụ tai nạn đuối nước liên quan đến 636 trẻ em, trong đó có tới 577 trẻ em tử vong và chỉ 59 trẻ được cứu kịp thời. So với năm 2023, số vụ và số trẻ tử vong có giảm nhẹ (giảm 67 vụ và 56 trẻ tử vong), nhưng tình hình vẫn hết sức nghiêm trọng.

Các em tử vong chủ yếu dưới 16 tuổi, trong đó nhóm 11-16 tuổi chiếm tỷ lệ cao nhất (48,5%), tiếp đến là 6-10 tuổi (31,2%) và dưới 6 tuổi (20,3%). Tại một số địa phương, con số này còn đặc biệt nhức nhối, đơn cử như tỉnh Bình Phước ghi nhận tới 49 trẻ tử vong do đuối nước từ năm 2022 đến quý I/2024.

Nhiều trẻ bị đuối nước đến bệnh viện trong tình trạng nguy hiểm. (Ảnh: BV Nhi Trung ương)

Nguyên nhân dẫn đến những vụ tai nạn thương tâm này thường xuất phát từ bản tính hiếu động của trẻ, thiếu kỹ năng bơi lội và phòng tránh nguy hiểm. Nhiều địa phương, dù có tốc độ đô thị hóa nhanh, vẫn còn nhiều vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa tiềm ẩn nguy cơ cao do thiếu biển cảnh báo, thiếu sự giám sát và ý thức phòng tránh của người dân.

Các nguyên nhân chính được xác định bao gồm: trẻ tự ý đi bơi, tắm ở nơi có sóng lớn, nước chảy xiết, đáy trơn trượt; tai nạn do lũ lụt, cảm mạo, chuột rút khi bơi; tai nạn thuyền bè; và đặc biệt là thiếu sự giám sát của người lớn.

Nguy cơ ngay trong chính ngôi nhà

Điều đáng báo động hơn, nguy cơ đuối nước không chỉ rình rập ngoài sông, ngoài suối mà còn ngay trong chính ngôi nhà của mỗi gia đình. Mới đây, một bé gái 19 tháng tuổi đã suýt mất mạng chỉ vì ngã vào một chiếc xô đựng nước thải điều hòa ở đầu hồi nhà. Chiếc xô cao chỉ 40-45cm, miệng rộng 40cm và chỉ chứa khoảng 10-15cm nước – một lượng nước tưởng chừng vô hại với người lớn nhưng lại là mối nguy hiểm chết người với trẻ nhỏ.

Bác sĩ tại Trung tâm Nhi khoa thăm khám cho bệnh nhi. (Ảnh: BV Bạch Mai)

Theo lời kể của bố mẹ, bé nặng khoảng 12kg, cao chừng 90cm, rất thích nghịch nước. Chỉ vài phút lơ là khi nhà có khách, đứa trẻ đã gặp nạn. Khi người nhà phát hiện, bé đã tím tái, ngưng thở. May mắn thay, điều quan trọng hơn cả là người nhà có kiến thức sơ cấp cứu đã đến kịp thời và nhanh chóng thực hiện các bước sơ cứu ban đầu đúng cách. Sau khoảng 5-7 phút, trẻ nôn ra nước, thức ăn, có nhịp thở trở lại dù vẫn hôn mê.

Cháu bé sau đó được đưa đến bệnh viện trong tình trạng có mạch, được đặt nội khí quản và hỗ trợ hô hấp, sau đó chuyển đến Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai điều trị tiếp. Tại đây, kết quả chụp phim X-quang phổi cho thấy bé có dấu hiệu tổn thương phổi do hít sặc, cần được an thần thở máy và hồi sức tích cực.

Xô nước bệnh nhi ngã vào. (Ảnh: BV Bạch Mai)

Sơ cứu đúng cách: Quyết định sự sống còn

BSCKII. Phạm Công Khắc, Trung tâm Nhi khoa, Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh yếu tố quyết định sự sống còn trong trường hợp này chính là việc người nhà có kiến thức sơ cấp cứu ban đầu kịp thời và chính xác. Với các trường hợp cấp cứu cho trẻ nói chung, bác sĩ Khắc khuyến nghị áp dụng theo nguyên tắc đầu tiên làm thông thoáng đường thở, tiếp đó thổi ngạt và ép tim.

Cụ thể, khi gặp trường hợp trẻ đuối nước cần nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi vùng nguy hiểm, tới vị trí an toàn gần nhất. Cẩn thận đặt trẻ trên nền cứng, phẳng, chắc chắn. Giữ đầu trẻ ngửa ra sau và nâng cằm để thông đường thở. Tiếp theo, thực hiện thổi ngạt 5 lần, sau đó tiếp tục thực hiện theo chu kỳ ép tim 30 lần thì thổi ngạt 2 lần. Khi ép tim ngoài lồng ngực, không ấn ngực quá mạnh tránh gây tổn thương xương sườn, phổi. Tiếp tục các bước ép tim - thổi ngạt xen kẽ cho đến khi trẻ có phản ứng trở lại, có nhịp thở và đưa đi cấp cứu ngay lập tức.

"Tuyệt đối không được dốc ngược trẻ hay vác trẻ lên vai chạy vòng quanh khi trẻ bị đuối nước," bác sĩ Khắc cảnh báo, "hành động này dễ làm chậm quá trình sơ cứu và gây tổn thương thêm cho trẻ."

Sự chủ động từ mỗi gia đình vẫn là quan trọng nhất

Trước thực trạng đau lòng này, công tác phòng chống đuối nước trẻ em đang được các cấp, ngành đẩy mạnh. Lực lượng Công an nhân dân đã triển khai nhiều biện pháp như rà soát các khu vực nguy hiểm, lắp đặt rào chắn, biển cảnh báo, tăng cường tuyên truyền, huấn luyện kỹ năng bơi, cứu hộ, sơ cấp cứu cho lực lượng chức năng và cộng đồng. Các cấp, ngành, trường học được khuyến cáo đẩy mạnh giáo dục, nâng cao nhận thức và kỹ năng phòng tránh đuối nước cho trẻ em và gia đình.

Tuy nhiên, sự chủ động từ mỗi gia đình vẫn là quan trọng nhất. BSCKII Phạm Công Khắc lặp lại cảnh báo: "Mùa hè, trẻ nhỏ rất thích nghịch nước. Không chỉ ao hồ, sông suối mới nguy hiểm mà ngay cả các vật dụng chứa nước trong nhà như chậu, xô, bể bơi mini, bể cá cảnh… cũng tiềm ẩn rủi ro đuối nước cao." Một em bé chỉ cần 10cm nước và vài giây lơ là của người lớn có thể rơi vào tình trạng nguy hiểm tính mạng.

Nguồn: BV Nhi Trung ương

Vì thế, phụ huynh cần tuyệt đối không để trẻ chơi một mình gần khu vực có nước, đồng thời cần đậy kín, cất cao những vật dụng chứa nước. Trẻ em khi đi bơi cần có người lớn giám sát. Song song đó, cần tăng cường các hoạt động truyền thông, đào tạo giáo dục kỹ năng sơ cấp cứu cho cộng đồng và nên cho trẻ tập bơi sớm nhất có thể.

Mùa hè vẫn đang ở phía trước, và nỗi đau mang tên "đuối nước trẻ em" vẫn còn đó. Con số gần 2.000 trẻ tử vong mỗi năm trên toàn quốc, với 577 trẻ tử vong chỉ riêng trong năm 2024, là lời nhắc nhở day dứt về trách nhiệm của toàn xã hội.

Phòng chống đuối nước cho trẻ không chỉ là nhiệm vụ của cơ quan chức năng hay nhà trường, mà là trách nhiệm và sự quan tâm không ngừng nghỉ của mỗi bậc phụ huynh, mỗi người lớn xung quanh các em. Chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể hy vọng giảm thiểu được những tai nạn thương tâm, để mùa hè thực sự là mùa vui chơi, an toàn và hạnh phúc cho mọi trẻ nhỏ.

Video: Hướng dẫn cấp cứu trẻ bị đuối nước. (Nguồn: BV Nhi Trung ương)

Cảnh báo nguy cơ trẻ em đuối nước tại bể bơi khách sạn Sáng nay 16/8, ông Cao Anh Hùng - Chủ tịch UBND phường Nghi Thu (thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An) cho biết, trên địa ...

Những kỹ năng quan trọng khi sơ cứu cho trẻ bị đuối nước Mùa hè là thời điểm các bé đi bơi nhiều, tỷ lệ bị đuối nước cũng tăng cao. Khi trẻ bị đuối nước, chúng ta ...

Nhiều lớp dạy bơi miễn phí cho trẻ em dịp hè ở Đà Nẵng Xác định việc nâng cao kỹ năng bơi lội, kỹ năng tự cứu đuối nước là nhiệm vụ quan trọng, TP Đà Nẵng đã tổ ...