Sinh viên Khoa Cơ khí chế tạo - Trường Cao đẳng nghề Vĩnh Phúc đảm bảo an toàn trong quá trình thao tác trên máy tiện vạn năng. Ảnh: Hoàng Hùng.

Hiện nay, nước ta có hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp với hơn 1.900 cơ sở giáo dục nghề nghiệp, trong đó có 410 trường cao đẳng nghề.

Lực lượng lao động ở Việt Nam từ 15 tuổi trở lên trong quý IV năm 2022 là 52,1 triệu người. Số lượng tuyển sinh vào các cơ sở giáo dục nghề nghiệp ước đạt hơn 2 triệu người; trong đó, có 20% đạt trình độ trung cấp và cao đẳng, còn lại là trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo khác.

Đảng, Nhà nước luôn coi phát triển giáo dục nghề nghiệp là một trong những lĩnh vực then chốt nhằm phát triển nguồn nhân lực.

Chỉ thị số 21/CT-TW của Ban Bí thư về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 nêu những nội dung quan trọng nhằm tạo đột phá về phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Một trong những mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm là tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là tăng cường nguồn lực, ưu tiên ngân sách nhà nước cho giáo dục nghề nghiệp.

Tiếp tục triển khai Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2011 - 2020, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định phê duyệt Chiến lược phát triển giáo dục nghề nghiệp giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 với mục tiêu tổng thể là "phát triển nhanh giáo dục nghề nghiệp nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường lao động, của người dân và yêu cầu ngày càng cao về số lượng, cơ cấu, chất lượng nhân lực có kỹ năng nghề cho phát triển đất nước trong từng giai đoạn”.

Thực hiện chủ trương của Chính phủ, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội dự kiến sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống cơ sở giáo dục nghề nghiệp, tập trung đầu tư phát triển cơ sở giáo dục nghề nghiệp chất lượng cao, các ngành nghề trọng điểm, thành lập các trung tâm quốc gia đào tạo và thực hành nghề chất lượng cao. Do đó, công tác giảng dạy ATVSLĐ càng trở nên quan trọng đối với chất lượng đào tạo ở các cơ sở giáo dục nghề nghiệp.

Học viên thực hành trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Ảnh minh họa: Hải Nguyễn

Theo Cục An toàn lao động, từ năm 2010 trở về trước, việc giảng dạy nội dung ATVSLĐ chưa được các cơ sở giáo dục nghề nghiệp thực sự quan tâm. Tuy nhiên trong 10 năm trở lại đây, cùng với sự phát triển của hệ thống trường nghề cũng như yêu cầu bức thiết về đảm bảo ATVSLĐ, nhận thức về công tác này cũng đã được nâng cao và ngày càng được chú trọng, quan tâm.

Các cơ sở đào tạo, giáo dục, đặc biệt là đào tạo nghề, các doanh nghiệp đã có biện pháp lồng ghép giữa việc đào tạo kiến thức chuyên môn, nâng cao tay nghề với việc nâng cao trình độ, kỹ năng phòng ngừa TNLĐ, BNN, quản lý rủi ro, bảo đảm ATVSLĐ cho người lao động. Luật Giáo dục nghề nghiệp năm 2014 đã quy định chương trình đào tạo nghề nghiệp phải đáp ứng các yêu cầu khoa học, hiện đại, hệ thống, thực tiễn, linh hoạt đáp ứng yêu cầu thị trường lao động; đáp ứng phân bố hợp lý giữa khối lương kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp và định kỳ rà soát cập nhật, bổ sung cho phù hợp với kỹ thuật công nghệ trong sản xuất. Một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã chủ động phối hợp xây dựng giáo trình về ATVSLĐ và đưa vào chương trình giảng dạy chính thức.

Tuy nhiên, theo đánh giá, công tác giảng dạy hiện nay vẫn chưa đáp ứng được mục đích, yêu cầu đề ra. Sự quan tâm cũng như thời lượng giảng dạy nội dung ATVSLĐ tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cũng khác nhau. Nội dung giảng dạy về ATVSLĐ thiên về lý thuyết hơn thực hành. Trong quá trình đào tạo nghề, một số cơ sở giáo dục nghề nghiệp chưa tuân thủ chặt chẽ quy định về đảm bảo an toàn cho cán bộ giảng viên, học viên hoặc chưa xây dựng nội quy về ATVSLĐ tại khu vực dạy nghề. Trang thiết bị, nguyên vật liệu, máy móc chưa được bố trí ngăn nắp, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn ngay trong khu vực thực hành nghề.

Thực tế phân tích nguyên nhân các vụ tai nạn lao động chết người cho thấy, có tới 70% số vụ do ý thức chủ quan của con người liên quan đến việc người sử dụng lao động không tổ chức huấn luyện ATVSLĐ người lao động, người lao động thì vi phạm nội quy đảm bảo ATVSLĐ. Do đó, cần trang bị kiến thức làm việc an toàn cho học sinh, sinh viên ngay trên ghế nhà trường thay vì sau khi các em được tuyển dụng vào doanh nghiệp mới được huấn luyện. Nếu được giảng dạy kiến thức ATVSLĐ ở nhà trường với một khoảng thời gian phù hợp sẽ giúp các em hình thành tính kỷ luật, thói quen, nếp tư duy, kỹ năng làm việc đảm bảo an toàn.

Bởi lẽ, thời lượng huấn luyện tại doanh nghiệp thường rất ngắn; thậm chí có doanh nghiệp tranh thủ huấn luyện ATVSLĐ vào giờ nghỉ trưa của công nhân trong 30 phút đến 1 tiếng. Như vậy, dù được huấn luyện, người lao động không tích lũy được nhiều kiến thức về ATVSLĐ. Do vậy, nếu được trang bị nền tảng về công tác ATVSLĐ, cộng với được huấn luyện tại doanh nghiệp, học sinh, sinh viên sẽ được củng cố, khắc sâu thêm.

Hiện nay, các cơ sở giáo dục nghề nghiệp cũng đã đưa vào giảng dạy một số giáo trình, tài liệu về an toàn lao động trong các lĩnh vực tiềm ẩn nguy cơ cao như cơ khí, khai thác mỏ, xây dựng… Các tài liệu này cũng đã được phổ biến trong các khóa huấn luyện an toàn lao động, trong đó có huấn luyện cho giảng viên các trường nghề. Ngày 11/9/2020, Cục An toàn lao động và Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp đã trao đổi về việc phối hợp, rà soát, bổ sung, hoàn thiện các tài liệu này cùng với 5 giáo trình ATVSLĐ đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng, triển khai. Trên cơ sở giáo trình, tài liệu được bổ sung, hoàn thiện, hai cơ quan trình Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội triển khai thống nhất đến cho 1.900 cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên cả nước.

Mục tiêu của chương trình phối hợp này là thực hiện tốt công tác trang bị kiến thức, kỹ năng làm việc an toàn cho học sinh, sinh viên ngay từ quá trình đào tạo nghề sẽ góp phần trực tiếp vào việc xây dựng đội ngũ lao động chuyên nghiệp hơn nữa trong tương lai.

Phát huy vai trò, trách nhiệm của tổ chức Công đoàn trong công tác ATVSLĐ Tổ chức Công đoàn là một chủ thể quan trọng trong việc tham gia bảo đảm an toàn và sức khỏe cho người lao động, ...

Cần xây dựng chung cơ sở Dữ liệu Quốc gia về an toàn, vệ sinh lao động Theo ông Lâm Văn Khánh - Tổng giám đốc Công ty CP Kiểm định kỹ thuật, an toàn và tư vấn xây dựng (INCOSAF), có ...

Nổ lốp xe tải, chủ gara ô tô và tài xế tử vong Vụ tai nạn lao động nổ lốp xe tải ở huyện Gia Viễn (tỉnh Ninh Bình) đã khiến một tài xế và chủ gara ô ...